Còn sức là còn cống hiến!

Thầy Bùi Thân quê ở xã Tùng Ảnh (Đức Thọ), nơi có bến Tam Soa thơ mộng, vùng quê địa linh nhân kiệt đã sinh ra những danh nhân mà sự nghiệp của họ đã làm rạng danh quê hương, đất nước.

Thân phụ thầy là người học hành, chữ nghĩa, đậu tú tài rồi làm một viên chức dưới chế độ phong kiến. Thầy luôn khắc ghi lời dạy của cha lúc sinh thời “Nhân bút phong lưu” (người có học thì sung sướng). Thế nhưng thật không may, lúc cậu bé Thân mới 13 tuổi, cha mất, hoàn cảnh gia đình gặp khó khăn, cậu phải bỏ học giữa chừng khi vừa học hết chương trình Đệ nhất trung học (lớp đầu của bậc THCS) để lao động kiếm sống.

NGND Bùi Thân và vợ

Năm 1949, ở tuổi 18, học qua một lớp sư phạm cấp tốc, thầy giáo trẻ Bùi Thân bước vào nghề dạy học ở trường tiểu học Quang Lĩnh, sau đó chuyển về trường cấp I Thạch Tân (Thạch Hà). Những năm đầu dạy học, thầy tranh thủ học hỏi đồng nghiệp, những người đi trước, kết hợp với sưu tầm tài liệu để dạy. Có những bài học, học sinh chưa hiểu, thầy cặn kẻ chỉ bảo. Học sinh Lê Văn Minh vì hoàn cảnh gia đình khó khăn phải bỏ học, thầy đã đến tận nhà, ra tận ruộng động viên em trở lại lớp (sau này đã phấn đầu học lên và làm Hiệu trưởng trường THPT Phan Đình Phùng).

Chính sự nhiệt tình, tận tuỵ với học trò đã làm cho khoảng cách thầy trò được rút ngắn lại. Bằng nỗ lực phấn đấu của mình, chỉ sau một thời gian ngắn, thầy được phân công làm Hiệu trưởng trường cấp I Thạch Tân và mấy năm sau được điều về làm cán bộ phụ trách chuyên môn cấp I của Ty Giáo dục Hà Tĩnh (1959 – 1962). Từ kinh nghiệm giáo dục tích luỹ được, trên cương vị ấy, thầy có dịp đi nhiều trường học, trao đổi giúp đội ngũ cán bộ, giáo viên, trước mỗi bài học, tìm cách giảng dễ hiểu nhất, phù hợp nhất với các em học sinh mà lại khiến các em nhớ lâu, gây hứng thú học tập.

Do hoàn cảnh gia đình và xã hội, tuổi trẻ của thầy Thân không được học nhiều nhưng trên chặng đường công tác với phương thức vừa dạy vừa học thêm bằng con đường bổ túc văn hoá ban đêm và học tại chức trong hè, thầy hoàn thành chương trình trung cấp sư phạm và sau đó là đại học sự phạm.

Chỉ đạo chuyên môn ở Ty giáo dục một thời gian, thầy đã tích luỹ được khá nhiều “Cẩm nang”. Suốt 30 năm (từ 1962 - 1991), thầy trực tiếp giảng dạy và làm công tác quản lý ở các trường: Phù Việt, Thạch Linh và trước khi nghỉ hưu là Hiệu trưởng trường tiểu học Thạch Tân (đều thuộc huyện Thạch Hà). Dù ở đơn vị nào và làm nhiệm vụ gì thầy Thân cũng là người gương mẫu, nhiệt tình, say nghề, chí cốt với nghề.

Ở những đơn vị mà thầy làm việc, nhà trường chú trọng công tác giáo viên chủ nhiệm lớp, tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ, phương pháp và nâng cao ý thức trách nhiệm của đội ngũ giáo viên. Với lòng hăng say dắt dẫn của giáo viên, học sinh được tạo điều kiện tối đa rèn luyện, học tập trong môi trường tự giác, tự quản, năng lực học của học sinh được bộc lộ và phát huy, còn nhược điểm của học sinh được tập thể giúp đỡ tiến bộ.

Các đơn vị mà thầy góp phần xây dựng đều là những đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua tổ khoa học xã hội trường cấp II Phù Việt, do thầy làm tổ trưởng, là đơn vị đầu tiên của tỉnh được tặng danh hiệu tổ lao động XHCN và Huân chương lao động hạng Ba. Đặc biệt, trong 22 năm (1967 – 1989) làm Phó hiệu trưởng Trường PTCS Thạch Linh, thầy đã đầu tư công sức, trí tuệ và tâm huyết xây dựng thư viện trường học kiểu mẫu, đề xuất và thực hiện cách chăm sóc con liệt sĩ trong trường học. Thầy là người có công lớn đưa nhà trường trở thành một trong những lá cờ đầu của tỉnh về chất lượng đạo đức và học tập. Trường đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba. Bản thân thầy nhiều năm liền là chiến sĩ thi đua, được UBND tỉnh, Bộ GD-ĐT, Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen; 4 lần được Bác Hồ khen.

Năm 1988 thầy Thân được phong tặng Nhà giáo ưu tú đợt đầu tiên và một năm sau được tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba. Song có một phần thưởng vô cùng quý giá đó là thầy được nhân dân quý mến, được đồng nghiệp nể trọng, cấp trên tín nhiệm, tin tưởng và các thế hệ học sinh kính trọng. Nhiều cán bộ, giáo viên đã từng công tác với thầy cũng như học sinh của thầy thành đạt, có người trở thành nhà khoa học, cán bộ lãnh đạo các cấp, sĩ quan quân đội và công an, nghệ sĩ ... Đến nay, dù ở cương vị nào, họ đều nhớ đến thầy, biết ơn thầy, coi thầy là người dìu dắt những bước đi đầu tiên.

Năm 1992, sau 42 năm gắn bó với nhà trường và học sinh, thầy Bùi Thân được nghỉ hưu, nhưng thầy vẫn không chịu cảnh “Lão giả an chi” (Về già ước bình yên) mà tiếp tục chăm lo cho sự nghiệp “trồng người” cao quý. Từ đó đến nay, thầy vẫn tham gia các công tác: Chuyên viên tiểu học Sở GD-ĐT Hà Tĩnh, Ủy viên thường trực Hội chữ thập đỏ, Hội khuyến học, Hội Cựu giáo chức tỉnh.

Hoạt động trong Hội chữ thập đỏ, thầy đã dày công xây dựng và hoàn chỉnh hệ thống tổ chức này trong trường học.

Làm khuyến học, thầy góp công lớn trong việc thúc đẩy nhanh tổ chức 3 cấp (huyện, xã, cơ sở), tìm ra phương pháp hoạt động, góp phần xây dựng phong trào gia đình hiếu học, dòng họ khuyến học ở cơ sở và phát triển các trung tâm học tập cộng đồng.

Thầy cũng là người say mê nghiên cứu khoa học với các đề tài “Cải tiến phương pháp giảng dạy lớp 1”; biên soạn lịch sử giáo dục Hà Tĩnh; giảng dạy khoa học thường thức... Trong đó, đề tài giảng dạy khoa học thường thức được báo cáo tại hội thảo các nước nói tiếng Pháp khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Đảng, Nhà nước và nhân dân tiếp tục ghi nhận những cống hiến xuất sắc của thầy trong những năm tháng này, năm 2010, thầy được phong tặng danh hiệu cao quý: Nhà giáo nhân dân.

NGND Bùi Thân đã ở vào tuổi 80. Trọn đời thầy đã gắn bó và cống hiến hết mình cho sự nghiệp GD - ĐT. Như con ong hút mật cho đời, sự kiên trì, chịu học, chịu nghĩ, khiêm tốn, giản dị, biết dựa vào dân, tranh thủ sự giúp đỡ của cấp trên, đoàn kết với tập thể, thêm vào đó là một quyết tâm cao... là những đặc tính để thầy thành công.

Người vợ hiền thục, thuỷ chung và các con khôn lớn trưởng thành cũng là nguồn động viên rất lớn, giúp thầy có thêm niềm vui và nghị lực trong suốt chặng đường dài phấn đấu không mệt mỏi. Thầy đã vượt lên tất cả những khó khăn của đời thường để thực hiện tâm nguyện: Còn sức còn cống hiến cho quê hương, đất nước và nhân dân. “Khi thầy viết bảng bụi phấn rơi rơi, có hạt bụi nào rơi trên bục giảng, có hạt bụi nào vương trên tóc thầy...”, lời của bài hát Bụi phấn gợi lên hình ảnh đẹp đẽ của biết bao thế hệ thầy cô giáo Việt Nam, và trong danh sách trùng điệp ấy có tên Nhà giáo nhân dân Bùi Thân.