Suy nghĩ về một thiết chế mới: Nên thành lập Tòa án Hiến pháp thay vì Hội đồng Hiến pháp

Dự thảo Hiến pháp năm 1992 sửa đổi có tăng thêm một chương về các thiết chế độc lập, bao gồm: Hội đồng hiến pháp, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán Nhà nước.

Xin nêu ý kiến về Hội đồng hiến pháp

Theo Điều 120: (1) Hội đồng Hiến pháp là cơ quan do Quốc hội thành lập, gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên; (2) Hội đồng Hiến pháp kiểm tra tính hợp hiến của các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội, Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành; kiến nghị Quốc hội xem xét lại văn bản quy phạm pháp luật của mình khi phát hiện có vi phạm Hiến pháp; yêu cầu Chủ tịch nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật của mình hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền hủy bỏ văn bản vi phạm Hiến pháp; kiểm tra tính hợp hiến của điều ước quốc tế được ký kết nhân danh Nhà nước trước khi trình Quốc hội, Chủ tịch nước phê chuẩn.

Trong Hiến pháp năm 1992 những quy định chung về giám sát Hiến pháp với nhiều thiết chế cũng đã được thể hiện, trong đó Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao, tuy nhiên trên thực tế việc giám sát và bảo vệ Hiến pháp còn bộc lộ nhiều bất cập.

Theo dự thảo, chức năng chủ yếu của Hội đồng Hiến pháp là kiểm tra tính hợp hiến của các văn bản quy phạm pháp luật của một số cơ quan Nhà nước và yêu cầu sửa đổi hoặc hủy bỏ các qui định không phù hợp. Với qui định như vậy chưa đủ để Hội đồng Hiến pháp thực hiện được đầy đủ việc giám sát và bảo vệ Hiến pháp như mong muốn. Mặt khác cũng theo dự thảo Hội đồng Hiến pháp do Quốc hội thành lập, bộ máy tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Hội đồng Hiến pháp lại do luật định. Như vậy, với tư cách là cơ quan trực thuộc Quốc hội, Hội đồng Hiến pháp hạn chế hoạt động theo thẩm quyền và chức năng như các ủy ban khác do Quốc hội thành lập theo Luật Tổ chức Quốc hội.

Theo tôi dự thảo Hiến pháp sửa đổi bố sung thiết chế mới “Hội đồng Hiến pháp” là bước đi đúng đắn, cần thiết có tính “hội nhập” cao, nhưng theo tôi là chưa đủ, chưa mạnh dạn. Nên chăng thành lập Tòa án Hiến pháp chuyên trách và độc lập để đảm bảo quyền tài phán Hiến pháp. Tòa án Hiến pháp là cơ quan có vị trí pháp lí đặc biệt trong hệ thống các cơ quan nhà nước, việc này rất nhiều nước trên thế giới đã làm./.

Đọc thêm

Tin mới Emagazine Truyền hình Podcast