 |
Trước diễn biến phức tạp của El Nino, Trạm bơm Linh Cảm có thể bị "treo máy" nếu mực nước sông La cạn kiệt trong vụ hè thu 2016 |
Ông Trần Quốc Hùng - Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh cho biết: Trạm bơm Linh Cảm có 6 tổ máy với tổng công suất bơm 60.000 m3/h, cấp nước sản xuất nông nghiệp cho gần 11.400 ha lúa/năm (tưới tự chảy 7.300 ha, tưới tạo nguồn hơn 4.070 ha) của 26 xã thuộc 2 huyện Đức Thọ và Can Lộc. Số liệu theo dõi suốt 50 năm qua cho thấy, nguồn nước trên sông La hầu hết đảm bảo cấp đủ cho trạm bơm vận hành khống chế mực nước trên kênh, trong đó, chỉ vài thời điểm ngắn một số vụ hè thu, mực nước bể hút không đạt cao trình (-0,40m).
Trong năm hạn lịch sử 2010 (mực nước thấp nhất ở bể hút còn -1,3m), công trình phải ngừng bơm 7 đợt với tổng số 15h (thời gian gián đoạn dài nhất là 3h) nhưng thực tế, số diện tích thuộc khu tưới này vẫn được cấp đủ nước, không ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng. Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp của El Nino dẫn đến nguy cơ hạn hán gay gắt khiến nguồn nước sông La có thể cạn kiệt trong vụ hè thu 2016, công ty đã tính toán căn cơ phương án chống hạn Trạm bơm Linh Cảm. Đó là, thời điểm mực nước sông cao sẽ cho phát máy tối đa (6 máy) bơm tưới đồng loạt và giảm số máy khi mực nước trên sông xuống thấp dần, cố gắng duy trì bơm 1 máy kể cả khi mực nước bể hút xuống thấp (từ -0,5 đến -1,0m nhằm duy trì mực nước trên kênh).
 |
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh huy động phương tiện nạo vét bẻ hút Trạm bơm Nhà Trai (khánh Lộc) để chuẩn bị tưới vụ xuân. |
Trong trường hợp không phát đủ số máy tối đa thì tập trung chỉ đạo ép nước, tưới luân phiên, phân phối nước hợp lý; thời gian đợt bơm có thể kéo dài nhiều giờ, nhiều ngày hơn bình thường. Ở một kịch bản xấu hơn - khi mực nước sông La xuống thấp hơn năm 2010 - có thể phải chặn sông La bằng cách rồng rọ đá thả xuống lòng sông để thu hẹp dòng chảy và nâng cao mực nước trên sông đoạn trước kênh dẫn vào Trạm bơm Linh Cảm (khu vực bãi bồi thuộc xã Tùng Ảnh, cách trạm bơm khoảng 800m về phía hạ lưu).
Cũng thuộc nhóm công trình trạm bơm, với khu tưới thuộc lưu vực sông Nghèn, ngay khi chuẩn bị sản xuất vụ xuân, công ty đã chủ động điều tiết nâng cao mực nước giữ trước thượng lưu cống Đò Điệm để tạo nguồn cho các trạm bơm lấy nước trên sông Nghèn ở cao trình +0,5m lên +0,7m ở những thời điểm hợp lý không ảnh hưởng đến sản xuất, dân sinh trong vùng. Cùng đó là tranh thủ tối đa lấy nước từ sông La qua các cống Trung Lương, Đức Xá để bổ sung nguồn cho sông Nghèn; trường hợp mặn xâm nhập, cống Trung Lương, Đức Xá buộc phải đóng nhiều ngày thì tổ chức chuyển nước từ Trạm bơm Linh Cảm qua các cống điều tiết trên kênh chính Linh Cảm để đổ xuống kênh Chợ Giấy, Chợ Nhe, Chợ Vi rồi ra sông Nghèn và kênh 19/5 phục vụ chống hạn hè thu.
 |
CBCNV Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh làm kín nước hồ Cao Thắng (Hương Sơn) trước thềm sản xuất vụ xuân |
Đối với vùng tưới Trạm bơm I Nghi Xuân, trong trường hợp mặn xâm nhập sông La khiến công trình có thể nhiều giờ liền không bơm được thì phải theo dõi 24/24h đo độ mặn để khi có thể bơm được là tập trung ép nước, tổ chức tưới luân phiên, tưới tiết kiệm “nông - lộ - phơi” nhằm đảm bảo cây lúa không chết khô do nắng hạn.
Về phần các khu tưới của 22 hồ đập, tuy dung tích đến hết tháng 12 đều thấp hơn trung bình nhiều năm nhưng cơ bản đủ tưới cho hơn 3.400 ha cây trồng vụ xuân trong điều kiện mở nước hợp lý, tiết kiệm; riêng vụ hè thu, phần thiếu nước (có thể từ 130-370 ha) tập trung ở khu tưới do các hồ Khe Hao, Cu Lây - Trường Lão, Vực Trống, Khe Cò, công ty đã lên phương án chống hạn cụ thể cho từng hồ theo hướng chính là bổ sung hòa mạng cùng nguồn nước bơm từ Trạm bơm Cầu Cao, sử dụng máy bơm dã chiến trên kênh chính Linh Cảm, điều tiết từ các hồ, đập lân cận...
Cũng theo lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh, những giải pháp mà đơn vị đặt ra khá kỹ lưỡng, sát thực nhưng để tưới an toàn cho 10.127 ha lúa vụ xuân, nhất là tưới đủ 9.237 ha vụ hè thu 2016, còn cần đến sự hỗ trợ của nhiều phía. Trước nhất, đề nghị tỉnh sớm cấp đủ tiền thủy lợi phí năm 2015, đồng thời, ưu tiên hỗ trợ kinh phí cho các công trình phục vụ chống hạn năm 2016. Về phía chính quyền các địa phương, cần chia sẻ và đồng hành với công ty trong tuyên truyền sâu rộng tình hình khô hạn và nâng cao ý thức dùng nước tiết kiệm cho bà con nông dân...
