Không biết đâu mà lần
Hàng xách tay là tên gọi của các loại hàng hóa có nguồn gốc xuất xứ ở nước ngoài được du nhập vào thị trường Việt Nam không qua nhập khẩu mà do người thân hoặc chính người bán trực tiếp xách hàng về, trong đó không loại trừ có cả hàng nhập lậu. Tại thị trường tỉnh ta, hàng xách tay có đủ “thượng vàng, hạ cám”, từ hàng điện tử, quần áo, mỹ phẩm, giày dép, đồ dùng cá nhân đến cả thực phẩm chức năng, sữa, thuốc chữa bệnh… Và dĩ nhiên, hàng xách tay không phải qua khâu kiểm tra nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm cũng như không cần nộp thuế nhập khẩu… Vì vậy, sản phẩm hàng hóa xách tay thường rẻ hơn sản phẩm nhập khẩu chính hãng, đồng thời chất lượng sản phẩm cũng chỉ được bảo hành “miệng” giữa người bán và người mua trên cơ sở tin tưởng lẫn nhau.
 |
| Một cửa hàng trên địa bàn TP Hà Tĩnh trưng biển quảng cáo bán hàng xách tay Nhật Bản. |
Trước đây, hàng xách tay chỉ được trao đổi giữa những người (hoặc các mối hàng) thân quen thì nay được quảng cáo bằng nhiều hình thức với số lượng lớn. Mặc dù ở TP Hà Tĩnh chưa có nhiều cửa hiệu công khai treo biển “hàng xách tay” nhưng nếu chịu khó dò hỏi để tìm những địa chỉ này thì không mấy khó khăn.
Đến một tiệm mỹ phẩm có tiếng tại TP Hà Tĩnh, khi chúng tôi hỏi mua dòng phấn phủ GEO Hàn Quốc, chị chủ tiệm đon đả: “Chỗ chị có 2 dòng hàng, một loại nhập khẩu có giá 350 nghìn đồng, loại xách tay 230 nghìn đồng, theo chị, em nên chọn dòng xách tay vì chất lượng như nhau mà chênh đến hơn trăm nghìn”.
Khi “mục sở thị” hộp phấn xách tay, vì không có phụ đề tiếng Việt nên tôi thắc mắc về hạn sử dụng thì chủ tiệm khẳng định: “Em yên tâm, hàng của chị đi bằng đường biển 1 tháng 1 chuyến, làm gì có chuyện quá đát”.
Chúng tôi tiếp tục đến một cửa hàng mỹ phẩm trên địa bàn thành phố có trưng biển quảng cáo “hàng xách tay” to tướng. Qua trò chuyện, cửa hàng này chủ yếu bán hàng Nhật Bản nhập khẩu có sẵn, còn một số dòng xách tay của Đức, Pháp, Mỹ… thì khách đặt trước rồi mới lấy về, từ 15 ngày đến 1 tháng là có hàng. Hay tại một cửa hàng khác, khách hàng có thể tìm thấy bất cứ sản phẩm gì từ kem đánh răng, khăn tắm, quần áo, giấy vệ sinh... hay thậm chí thuốc nhỏ mắt, sữa bột cho em bé… được giới thiệu hàng xách tay nhờ chị gái ở Nhật gửi về.
Ngoài ra, một kênh bán hàng xách tay khác thời gian này đang “làm mưa, làm gió” trên thị trường là kinh doanh qua mạng. Chỉ cần tài khoản mạng xã hội hoặc các trang web bán hàng cá nhân, người bán đã dễ dàng xây dựng một cửa hàng “ảo”. Người mua chỉ việc tham khảo, lựa chọn và có thể nhận hàng tận nhà hoặc trực tiếp đến nhà người bán để mua. Có nhu cầu mua một thỏi son Mac hàng Mỹ xách tay, qua tài khoản facebook, tôi có được địa chỉ tại đường Lý Tự Trọng. Khi đến lấy hàng thì được biết, đây giống như một cửa hàng kinh doanh mỹ phẩm đúng nghĩa (có tủ kính trưng bày với nhiều mặt hàng) nhưng lại không có biển quảng cáo với nhiều mặt hàng mỹ phẩm xách tay từ Thái Lan giá khá mềm và một ít hàng Mỹ. Tuy nhiên, chất lượng các mặt hàng này như thế nào hoặc có đúng hàng của nước ngoài hay không thì… có trời mới biết!
Một điều rất dễ nhận thấy là cùng một sản phẩm, xuất xứ nhưng mỗi nơi lại bán mỗi giá khác nhau. Nếu như ở cửa hàng này, sản phẩm kem trang điểm BB Cream Enrich xách tay Nhật Bản được bán với giá 680 nghìn đồng thì ở cửa hàng khác là 500 nghìn đồng; hay son Mac xách tay từ Mỹ có nơi bán 450 nghìn đồng/thỏi, nơi khác lại 550 nghìn đồng/thỏi…
Bảo hành bằng… niềm tin
Chất lượng sản phẩm không được kiểm định bởi các cơ quan hữu quan mà chỉ phụ thuộc vào những lời “bảo hành” có cánh từ người bán như: “Cửa hàng ở đây, có vấn đề gì thì trả gấp 5 lần tiền”, “Làm ăn lâu dài chứ có phải ngày một ngày hai mà em lo”, “Chị dùng thử rồi, em yên tâm”… Điều này thực sự đáng lo ngại bởi các sản phẩm đều liên quan trực tiếp đến sức khỏe người sử dụng, thế nhưng, cả người bán lẫn người mua đều không hiểu biết đầy đủ thông tin về sản phẩm. Chưa kể những sản phẩm hàng xách tay kém chất lượng, quá hạn sử dụng vẫn được lưu thông trên thị trường.
 |
| Rất nhiều mỹ phẩm được quảng cáo hàng xách tay, nhưng liệu rằng đó có phải là những sản phẩm chính hãng? |
Đối với nhóm hàng xách tay là thuốc chữa bệnh và thực phẩm chức năng thì mức độ không an toàn còn cao hơn rất nhiều. Anh Nguyễn Quốc Việt, 1 du học sinh từng tham gia bán hàng xách tay từ Nhật cho biết: “Những hàng được đưa từ nước ngoài về thường được mua trong những đợt giảm giá hay thậm chí đại hạ giá, gần hết hạn sử dụng hoặc bị lỗi một số chi tiết. Nhưng khi đưa về Việt Nam vẫn bán giá bình thường nên khách hàng rất dễ bị thiệt”.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Khoa - Đội trưởng Đội Quản lý thị trường số 1 cho biết: “Theo quy định, các cơ sở bán các sản phẩm ngoại nhập dưới hình thức nào cũng phải có đầy đủ hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa và có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt. Thời gian tới, lực lượng quản lý thị trường sẽ tiến hành rà soát các điểm kinh doanh hàng xách tay để ổn định thị trường đối với nhóm hàng này. Đồng thời khuyến cáo người tiêu dùng không nên vì tâm lý sính ngoại mà bị mất của, hại người”.
