Dòng họ Từ Đức được hình thành từ thế kỷ XVI, có xuất xứ từ Hạ Khê (nay là xã Nam Cường, Nam Đàn, Nghệ An). Đến thế kỷ VXIII, do sự biến động của thời cuộc, một số con cháu họ Từ đã tìm đến vùng đất Kim Đôi (này là các xã Thạch Kim, Thạch Bằng) sinh cơ lập nghiệp. Người khai tổ cho dòng họ Từ Đức ở Kim Đôi là vị tiên hiền Từ Đức công.
 |
Con cháu dòng họ Từ Đức rước bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh về nhà thờ |
Theo gia phả, Từ Đức công sinh vào đầu thế kỷ XVIII dưới thời Lê Trịnh, là người tinh thông nho học, giỏi văn chương thơ phú và giàu lòng nhân ái. Ông đã dẫn dắt con cháu khai khẩn đất đai, điều tiết nước ngọt phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt, khai hoang lấn biển… Đồng thời, mở lớp dạy chữ Nho nhằm mở mang dân trí, phát triển kinh tế lập nên xóm làng.
 |
Lãnh đạo Sở VH-TT&DL tỉnh trao bằng công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh cho đại diện lãnh đạo xã Thạch Kim và dòng họ Từ Đức. |
Bởi có nhiều công lao trong sự nghiệp xây dựng quê hương nên Từ Đức công trở thành vị tiên hiền của làng, được triều đình nhà Lê ban sắc phong là vị Thần dực bảo Trung hưng linh phù. Để ghi nhớ công ơn của vị tiên hiền, bà con trong vùng và con cháu họ Từ Đức đã lập nhà thờ ông tại thôn Xuân Phượng (Thạch Kim).
Dòng họ Từ Đức nối tiếp nhau đến nay đã 13 đời, là một dòng họ lớn có vị thế ở Kim Đôi – Phú Nghĩa xưa (Thạch Kim nay). Nhiều người con của dòng họ học rộng, tài cao và có nhiều đóng góp trong xây dựng quê hương qua các giai đoạn lịch sử.
