“Móc ruột” Ngàn Sâu

P.V 20/10/2014 09:00 Theo dõi Báo Hà Tĩnh trên

(Baohatinh.vn) - Sông Ngàn Sâu đoạn qua huyện Vũ Quang có chiều dài gần 20 km. Đây là “khúc ruột” hứng dòng Ngàn Trươi đổ về từ thượng nguồn. Dòng sông chở nặng phù sa, bồi bãi và mang một đặc ân của thiên nhiên nữa là cát. Cát ở đây nhiều, mịn và sạch. Đó cũng chính là nguyên nhân “cát tặc” đang ngày đêm moi móc lòng sông, đe dọa sự yên lành của dòng nước hiền hòa với bao hệ lụy. Các cơ quan chức năng huyện Vũ Quang đã ra tay ngăn chặn với nhiều biện pháp mạnh nhưng xem ra, chỉ như “đá ném ao bèo”.

Các xà lan hút cát trái phép trên sông Ngàn Sâu bị bắt giữ.

Cát bồi lắng trên sông Ngàn Sâu nhiều, là nguồn vật liệu xây dựng cần thiết. Nhất là ở đây, việc khai thác tương đối thuận lợi, cát lại không bị nhiễm mặn, đáp ứng yêu cầu xây dựng công trình trên địa bàn toàn tỉnh. Có cầu ắt có cung, “cát tặc” ra sức hoành hành, dùng mọi thủ đoạn để “móc ruột” lòng sông, bất chấp mọi hiểm nguy đang chực chờ, đe dọa cuộc sống người dân ven sông do việc khai thác cát không có quy trình, quy hoạch. Đặc biệt, thời gian gần đây, các cơ quan chức năng huyện Đức Thọ, Can Lộc mạnh tay đấu tranh ngăn chặn và đẩy đuổi, hơn nữa, nguồn cát trên sông ở các địa phương này cũng dần cạn kiệt nên “cát tặc” tập trung về khai thác trên sông Ngàn Sâu. Có lúc lên đến hàng chục xà lan, mỗi chiếc có tải trọng 70-120m³.

Hành vi “ăn” cát của các “cát tặc” diễn ra hết sức tinh vi. Chúng thường tập trung một đoàn 7-10 chiếc xà lan, lợi dụng đêm tối, ngược lên Ngàn Sâu. Đến điểm thuận lợi, các xà lan thay nhau sục vòi xuống lòng sông hút theo kiểu “cuốn chiếu” - nghĩa là tốp này hút xong rời đi thì tốp khác thế chân. Kiểu khai thác này đỡ mất công “thăm dò”, lại “tận thu” và khi bị lực lượng chức năng vây bắt cũng dễ cản đường cho nhau tẩu tán. Đặc biệt, trên các xà lan đều được trang bị những chiếc vòi rồng với máy hút cát có công suất lớn. “Đánh nhanh, rút gọn”, chỉ cần 2 tiếng đồng hồ là “cát tặc” đã có một xà lan đầy khoảng 100 m³ rồi nhanh chóng “cuốn gói”.

Hành vi “ăn” cát của các “cát tặc” diễn ra hết sức tinh vi

Nhằm ngăn chặn tình trạng này, UBND huyện Vũ Quang đã chỉ đạo các ngành chức năng mạnh tay xử lý. Từ đầu năm đến nay, lực lượng chức năng huyện Vũ Quang đã ra quân truy quét, bắt giữ 14 xà lan hút cát trái phép trên sông Ngàn Sâu, xử phạt hành chính hơn 100 triệu đồng. Ngay trong đêm 9/10, Đội cơ động đã bắt được 3 xà lan đang hút cát trái phép, xử phạt 63 triệu đồng. Tuy nhiên, bất chấp những nỗ lực của các cấp chính quyền và lực lượng chức năng huyện Vũ Quang, “cát tặc” đêm đêm vẫn nhằm sông Ngàn Sâu thẳng tiến và những chiếc vòi bạch tuộc vẫn không ngừng cắm sâu để “rút ruột” dòng sông.

Thiếu tá Đào Bình Nguyên - Phó trưởng Công an huyện Vũ Quang cho biết: Điều cơ bản nhất vẫn là lợi nhuận và lòng tham. Mỗi chuyến hút cát với xà lan đầy khoảng 100 m³, nếu bán ngay tại Đức Thọ có thể thu về 7 triệu đồng; còn chở về Can Lộc, giá trị thu được gấp 3, 4 lần. Một đêm 2 người làm, trừ chi phí còn bỏ túi khoảng 2-3 triệu đồng nên “cát tặc” cứ thế “đánh đu” với pháp luật. Bên cạnh đó, do đặc điểm địa hình của sông Ngàn Sâu, đối tượng khai thác cát trái phép thường chọn những khúc sông tiếp giáp giữa các huyện Đức Thọ, Hương Sơn và Vũ Quang nên khi lực lượng chức năng truy đuổi, “cát tặc” chỉ “triềng” xà lan sang địa bàn huyện khác là coi như an toàn.

Mặc dù cát trên sông Ngàn Sâu rất dồi dào, đáp ứng nhu cầu khai thác với số lượng lớn, nhưng hiện tại, trên địa bàn huyện Vũ Quang chỉ có 1 mỏ cát của Công ty TNHH Quyết Thắng được cấp phép khai thác tại khúc sông thuộc thôn Hương Đại, xã Đức Hương. Tiềm năng lớn, nhu cầu sử dụng cao, trong khi việc quy hoạch khai thác chưa đáp ứng nên tình trạng khai thác trái phép là điều khó tránh khỏi.

Đi tìm một giải pháp căn cơ, theo ông Hà Văn Trọng - Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang thì: UBND tỉnh cần chỉ đạo các ngành chức năng khảo sát, quy hoạch và cấp phép một cách quy mô, tổng thể nhằm khai thác tốt nguồn tài nguyên thiên nhiên, tăng thu ngân sách, tránh việc bồi lắng và ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác trái phép. Trước mắt, tỉnh cần chỉ đạo thành lập lực lượng cơ động thuộc tỉnh thường xuyên tuần tra, kiểm soát và xử lý tình trạng khai thác cát trái phép trên các địa bàn nhằm đảm bảo tính thống nhất, đủ sức mạnh, thẩm quyền.