Bài viết nêu quá trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận cách mạng của Nguyễn Ái Quốc (bí danh là Lý Thụy) đối với Lý Tự Trọng và một thế hệ những chiến sỹ cách mạng nhỏ tuổi. Để truyền bá lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin vào giai cấp công nhân, góp phần định hướng cho phong trào công nhân, Người chủ trương dựa vào thế hệ thanh niên. Đó là lực lượng trẻ, có lòng yêu nước, hăng hái tham gia cách mạng với lòng căm thù giặc, có trình độ và rất nhanh nhạy với cái mới nên cần phải tập trung hướng dẫn, truyền thụ, giác ngộ về giai cấp, về dân tộc.
Anh hùng liệt sỹ Lý Tự Trọng.
Từ đó, Nguyễn Ái Quốc bí mật sáng lập ra một tổ chức cách mạng kiểu mới với chương trình và điều lệ nghiêm minh, chặt chẽ. Đây là sự kiện quan trọng tạo dấu mốc cho quá trình hình thành, phát triển của tổ chức thanh niên cách mạng theo xu hướng cộng sản chủ nghĩa. Sau đó, đồng chí Hồ Tùng Mậu nhận nhiệm vụ trở lại Xiêm (Thái Lan) lựa chọn một số thiếu niên con em Việt kiều yêu nước đưa đến Quảng Châu để giới thiệu các em vào Trường Tiểu học (thuộc Trường Đại học Tôn Trung Sơn) đào tạo để chuẩn bị cho việc xây dựng tổ chức Thanh niên Cộng sản ở Việt Nam. Cụ thể là năm 1925, “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội” được thành lập ở Quảng Châu với mục đích chuẩn bị điều kiện để tiến tới thành lập Đảng Cộng sản.
Hội đã quyết định bồi dưỡng một nhóm trẻ em là con Việt kiều ở Xiêm đưa đến Quảng Châu làm hạt nhân cho phong trào nhi đồng cách mạng sau này. 8 thiếu niên Việt Nam được đồng chí Lý Thụy (Nguyễn Ái Quốc) trực tiếp dạy dỗ gồm có: Lý Tự Trọng (Lê Văn Trọng), Lý Văn Minh (Đinh Chương Long), Lý Thúc Chất (Vương Thúc Toại), Lý Anh Tạo (Hoàng Tạo), Lý Nam Thanh (Nguyễn Sinh Thản), Lý Chính Thông (Hồng Sơn), Lý Phương Thuận (Nguyễn Thị Tích), Lý Phương Đức (Nguyễn Thị Đức).
Các đồng chí lãnh đạo tỉnh, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Đoàn đại biểu dâng hương, dâng hoa tại Khu tưởng niệm đồng chí Lý Tự Trọng (xã Việt Tiến, huyện Thạch Hà), bày tỏ lòng biết ơn đối với sự hy sinh cao cả của người ĐVTN ưu tú Lý Tự Trọng cho sự nghiệp cách mạng trong dịp kỷ niệm 90 năm ngày hy sinh của đồng chí Lý Tự Trọng.
Tác giả nhấn mạnh rằng, trong số những thiếu niên trẻ tuổi yêu nước được chọn đào tạo đó thì “Em Trọng thông minh, vui tính, siêng học, siêng làm; vóc người thấp nhỏ nhưng cứng cáp, cho nên anh em quen gọi là “Trọng Con”(1).
Lý Tự Trọng là cậu bé nhỏ tuổi nhưng rất lanh lợi, thành thạo cả tiếng Xiêm (Thái Lan), tiếng Anh và tiếng Trung Quốc nên được đồng chí Lý Thụy quan tâm. Người sớm phát hiện tư chất đặc biệt của người học trò nhỏ này, ngoài trí tuệ thông minh, còn có tinh thần cầu thị, tự giác rất cao, ý thức kỷ luật tốt.
Để giới thiệu các em vào trường tiểu học (thuộc Trường Đại học Tôn Trung Sơn), đồng chí Lý Thụy nhận các em là họ hàng thân thích. Vì vậy, em Trọng cũng như các em khác đều đổi thành họ Lý. Để nuôi các em ăn học, một phần do đồng chí Lý Thụy phụ trách, một phần do các đồng chí Trung Quốc giúp đỡ (các em không phải đi bán báo để lấy tiền nuôi mình, như một số tài liệu đã nêu) (2).
Trong bài viết của mình, Người đã nêu sự kiện chàng thanh niên trẻ Lý Tự Trọng bị thực dân bắt mà vẫn bất khuất, trung kiên trước những ngón đòn tra tấn tàn độc của kẻ thù.
Đoàn xã Việt Tiến (Thạch Hà) tổ chức lễ kết nạp đoàn viên mới tại Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng.
Người cũng đã kể lại câu chuyện theo lời của nhà báo Andro Viollis rằng: “Khi dẫn bà đến thăm đồng chí Trọng ở xà lim, những người bị án tử hình, một người Pháp gác ngục ngậm ngùi nói với bà rằng, y không khỏi kính trọng dân tộc Việt Nam vì đã có những người con oanh liệt như Trọng.
Sau gần 10 tháng bị giam cầm, tra tấn vô cùng đau khổ, ngày 21/11/1931, Lý Tự Trọng, người thanh niên anh hùng 17 tuổi bị lũ thực dân Pháp đưa lên máy chém!... Đồng chí Lý Tự Trọng đã nêu gương chân chính cách mạng cho chúng ta noi theo. Ngày nay, được Đảng giáo dục, có Đoàn dìu dắt, thanh niên chúng ta phải xung phong, gương mẫu trong đạo đức, trong sinh hoạt, trong học tập, trong lao động; phải thực hiện khẩu hiệu “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”... Mặc dù hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ nhưng những công lao đóng góp của người thanh niên Lý Tự Trọng đối với cách mạng nước nhà luôn là tấm gương cho những thế hệ mai sau học tập, noi gương"(3).
Tuổi trẻ Hà Tĩnh thắp nến tri ân tưởng niệm 90 năm ngày hy sinh của Anh hùng liệt sỹ (AHLS) Lý Tự Trọng (21/11/1931 - 21/11/2021).
Với cách nhìn của người trực tiếp tham gia quá trình đào tạo, huấn luyện Lý Tự Trọng, bài viết của Bác đã đưa ra những minh chứng chính xác, chân thực, đầy đủ về cuộc đời hoạt động cách mạng cùng tấm gương hy sinh của người thanh niên anh hùng. Qua đó, cung cấp tư liệu chính xác về nhân vật lịch sử để công chúng có góc nhìn khách quan, toàn vẹn về anh.
Nhân dịp kỷ niệm 108 năm Ngày sinh Anh hùng Lý Tự Trọng, đọc lại bài viết của Bác Hồ giúp các thế hệ hôm nay ôn lại những công lao to lớn của người thanh niên anh hùng trên quê hương Hà Tĩnh cũng như các thế hệ đi trước, từ đó tiếp tục nỗ lực học tập, lao động và cống hiến, xây dựng quê hương, đất nước ngày một phát triển.
--------------
1, 2. Chủ tịch Hồ Chí Minh - Ngày này năm xưa, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2010, tr. 110, 113, 115.
(3) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, t.14, tr.268-270.