Giữa cái nắng hè chói chang năm nay tôi trở lại Đức Thọ và đi theo dấu chân các chiến sĩ kiểm lâm để phần nào hiểu thêm trách nhiệm bảo về rừng trong những ngày cao điểm của các anh .
Nếu nói diện tích về rừng thì huyện lúa này không nhiều bằng Hương Sơn Hương Khê , nhưng cũng không đến nỗi ít . Toàn huyện hiện tại có hơn 3183 ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó có 120 ha rừng phòng hộ xung yếu và hơn 3063 ha rừng sản xuất .
Một nét đặc thù của Đức Thọ là ở đây không có những cánh rừng nguyên sinh đại ngàn của thiên tạo mà chỉ có những cánh rừng nhân tạo. Những cánh rừng thông được trồng cách đây ba bốn thập kỷ với những cánh rừng bạch đàn, keo lá tràm được toả mầm chắc khoẻ khi chính phủ ban hành các dự án lâm nghiệp, nhằm tăng trưởng kinh tế lâm nghiệp và tạo nên "lá phổi xanh" đưa lại cho người dân địa phương một môi trường sinh thái trong lành .
Anh Thành - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Đức Thọ bảo tôi " Cứ nhìn vào diện tích rừng trồng toàn là những loại cây dễ bắt lủa cả. Do vậy chúng tôi phải biết lo xa phòng xa. Nói thật với anh ngăn được "giặc lửa" chỉ độc nhất ngành kiểm lâm làm sao mà ngăn nổi mà phải dựa vào sức mạnh tổng hợp của mọi ngành mọi cấp và nhân dân. Dân mà không ý thức được chuyện này thì kiểm lâm có ngồi trên chòi canh suốt đêm cũng khó mà hoàn thành nhiệm vụ ". Thực tế trên đất Hà Tĩnh này ở đâu ý thức dân bảo vệ rừng yếu thì ở đấy mùa nắng nóng thường có nguy cơ cháy rừng cao. Đức Thọ bây giờ có gần 500 chủ rừng là hộ gia đình, vấn đề bảo vệ rừng đỡ phức tạp hơn khi chưa có chủ nhưng những mâu thuẫn hàng ngày vẫn tiếp tục nẩy sinh và không ai lường trước được hậu hoạ xẩy ra.
Kiểm lâm Hà Tĩnh tuần tra bảo vệ rừng
Điều mà chủ rừng lo và hạt kiểm lâm cũng lo đó là mâu thuẫn giữa những gia đình được nhận đất trồng rừng và bảo vệ rừng và những người không có rừng. Người "gắp lửa bỏ vào rừng "thâm hiểm” bằng một que hương nhỏ tiềm ẩn trong nắm cỏ khô để thiêu trụi hàng chục héc ta rừng. Câu chuyện này khi xẩy ra công an vào cuộc cũng khó lòng tìm ra thủ phạm. Vậy là phòng lửa phải bắt tay vào cái phòng "mâu thuẫn" cá nhân.
Muốn xóm làng đùm bọc "thương nhau chín bỏ làm mười" , công tác phòng chống cháy lại bắt đầu từ việc dân chủ bình đẳng trong cấp đất giao khoán cho các chủ hộ. Từ nhiều năm nay các địa phương có rừng ở Đức Thọ đã có những cơ chế chính sách rất cụ thể phù hợp với lòng dân nên rất ít xẩy ra mâu thuẩn này. Trút được mâu thuẫn trên là trút được nguy cơ tiềm ẩn cao nhất trong mùa nắng .
Tôi hỏi anh Thành : Người ta thường bảo học sinh thường hay là thủ phạm của cháy rừng có đúng không ?
Anh Thành nói : "Chuyện ấy là chuyện muôn năm, bởi đối tượng học sinh thường rất hiếu động, mùa nóng lại là dịp các em nghỉ hè. Bao nhiêu cái hấp dẫn cuốn hút các em , chẳng hạn như đi đốt ong, săn bắt rùa hay nhóm lửa nướng sắn nướng khoai ăn chẳng hạn. Vì vậy hạt kiểm lâm chúng tôi phải tích cực phối hợp với các thầy cô giáo dục các em về ý thức bảo vệ rừng"
Vừa nói anh Thành vừa mở tủ đưa cho tôi một tập tài liệu. Tôi liếc mắt vô số là bản cam kết của các em học sinh nhỏ tuổi về công tác bảo vệ rừng và Phòng chống cháy rừng. Năm học 2011-2012 này Đức Thọ đã tổ chức tuyên truyền được 20 trường ( trung học cơ sở và tiểu học ) có gần 952 em học sinh tham gia.
Bao giờ cũng vậy, muốn đạt được hiệu quả hạt phải thực hiện công việc đầu tiên là phối kết hợp với phòng giáo dục và tổ chức đoàn thanh niên rồi triển khai công văn liên ngành về những nội dung cụ thể truyền đạt cho từng trường một. Trường học phải xem công tác bảo vệ rừng là một trong những tiêu chí thi đua của từng giáo viên và học sinh. Nhiều trường học còn dành phần thưởng cho những học sinh phát hiện được những thủ phạm đốt rừng. Ở miền Thượng Đức đã chủ động mời cán bộ hạt kiểm lâm Đức Thọ cùng với cán bộ chính quyền 2 xã nói chuyện chuyên đề về bảo vệ rừng và phòng chống cháy rừng .Từ những buổi nói chuyện như thế đã giúp cho các em hiểu sâu sắc thêm nếu mất rừng cuộc sống và môi trường dân sinh sẽ nguy hiểm đến mức nào và ý thức sớm bảo vệ rừng chính là bảo vệ "ngôi nhà xanh" của cả cộng đồng
Một cán bộ kiểm lâm của hạt Đức Thọ cho biết phương tiện hiệu quả và gần gũi dân nhất đấy là tổ tuyên truyền lưu động của hạt về tới tận hang cùng ngõ hẻm để thông báo từng ngày từng giờ cao điểm của thời tiết. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ tuyên truyền các anh như một người lính xung kích vào trận đánh. Họ mang theo bi đông nước để uống và mang theo cơm nắm để ăn. Trưa nắng trong tiếng ve sầu sôi réo rắt bà con vẫn nghe rõ tiếng của tổ kiểm lâm cơ động vọng tới từng nhà.
Khó nhọc lắm tôi mới bám được sát gót các anh kiểm lâm Đức Thọ để tận mắt thấy các anh đứng chót vót trên chòi canh lửa . Người đàn ông mặc sắc phục kiểm lâm đang làm nhiệm vụ bảo tôi " Ngồi trên này bọn em giơ ống nhòm lên là thấy được tất cả. Những vùng rừng có sóng thì chỉ cần phát hiện làn khói kịp thời là thông được ngay về hạt. Nếu không phủ sóng cũng có xe máy báo kịp thời cho chính quyền sở tại. Thông tin về sự cố cháy rừng có thể kịp thời mọi lúc mọi nơi ". Tôi được biết không chỉ có các anh ở chòi canh mà mùa nóng năm năm nay hạt kiểm lâm đã ký hợp đồng với một số người dân trực canh gác lữa rừng trên địa bàn toàn huyện tại các điiểm trực cháy .Mọi công việc phòng chống cháy rừng đều đã được tập huấn cho 115 cán bộ và chủ rừng ở các xã . Các học viên đều được trang bị kiến thức phòng cháy phương án chỉ huy phương án huy động nguồn lực. Rồi công việc thiết kế hệ thống đường băng. Năm 2012 đã xây dựng được gần 30 km đường băng cản lửa ( trong đó làm mới 10 km sửa chữa đường băng cũ 20 km ).
Không chỉ chuyện muôn thuở đều làm đường băng cản lửa, đốt thực bì chuyện nói cho dân biết, bàn cho dân hiểu mà là cuộc chế ngự lửa là mặt trận nóng bỏng và quyết liệt. Rừng xanh đang ngút nắng , rừng xanh đang nghe những bước chân kiểm lâm đến với rừng ..
