Trao đổi với VnExpress.net sáng 7/4, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu cho biết, mặc dù việc huy động vàng của các ngân hàng thương mại thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, nhưng lại rất rủi ro. "Ngân hàng nhà nước đang nghiên cứu theo hướng không cho phép chuyển đổi vốn huy động bằng vàng sang tiền đồng, thậm chí có thể không khuyến khích hoạt động huy động và cho vay bằng vàng vì tiềm ẩn nhiều rủi ro", Thống đốc nói.
Theo Tiến sĩ Lê Thẩm Dương, Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, Đại học Ngân hàng TP HCM, đây là biện pháp cần thiết để ổn định thị trường vàng, cũng giống như chủ trương đóng cửa các sàn vàng của Chính phủ, đã giúp giá trong nước giờ không những ngang bằng giá thế giới quy đổi mà còn thấp hơn.
Ông Dương cho rằng, biện pháp này sẽ ngăn chặn được một số ngân hàng lợi dụng huy động và cho vay vàng để kinh doanh các hình thức khác như đầu tư vàng vật chất kỳ hạn…. Chính tình trạng này gây ra những cơn sóng gió trên thị trường vàng vào năm ngoái khiến giá leo thang và nhiều doanh nghiệp gần như phá sản. Mặc khác, xét về yếu tố vĩ mô, nếu quản lý vàng chặt chẽ sẽ đảm bảo được mục tiêu ổn định, không những đưa giá vàng trong nước sát với giá thế giới mà còn hạn chế tình trạng nhập lậu vàng, cân đối cán cân thương mại.
 |
Huy động và cho vay bằng vàng của các nhà băng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ảnh: Lệ Chi |
Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia, cho rằng bỏ đi hoạt động huy động và cho vay vàng của các ngân hàng thương mại sẽ tốt hơn cho nền kinh tế.
“Chính phủ nên xem xét phát hành trái phiếu bằng vàng. Điều này vừa tăng thanh khoản của vàng, vừa giúp ngân sách Nhà nước tăng thêm vốn cho đầu tư sản xuất, tăng nguồn dự trữ ngoại hối, giảm lượng ngoại tệ để nhập vàng”, ông Ngân nói.
Đồng quan điểm, ông Trương Văn Phước, Tổng giám đốc Ngân hàng xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) cho rằng, vàng cũng là một nguồn lực tài chính có thể chuyển hóa qua ngoại tệ. Do đó, thông qua việc phát hành trái phiếu vàng, Nhà nước sẽ tập trung về một đầu mối để sử dụng và phát huy hết tính năng của nó.
Tuy nhiên, đang có một luồng ý kiến khác cho rằng, nếu Ngân hàng Nhà nước ngừng hẳn hoạt động huy động và cho vay vàng sẽ lãng phí một lượng lớn vàng đang nằm trong dân.
“Người dân Việt Nam từ xưa đến nay có thói quen cất giữ tài sản bằng vàng và một bộ phận vẫn còn quen thanh toán bằng vàng. Ngân hàng Nhà nước có cấm ngân hàng thương mại huy động và cho vay bằng vàng hay không, thì người dân vẫn cứ mua tích trữ. Nếu số vàng này không được các nhà băng huy động thì người dân giữ nguyên trong két, gây ra sự lãng phí”, ông Huỳnh Trung Khánh, thành viên Hội đồng vàng thế giới, Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam nói.
Theo ông Khánh, hiện nay vàng nhàn rỗi trong dân khá lớn, khoảng 300-500 tấn. Lượng vàng này tính theo mức giá hiện tại lên đến gần 20 tỷ đôla, một con số không nhỏ. Nếu tận dụng được sẽ giúp Việt Nam giảm được việc vay nợ nước ngoài vì thiếu vốn.
Ông Khánh cho rằng, Ngân hàng Nhà nước cần có những chính sách để dần dần quản lý thị trường vàng, chứ đừng vội vã ngưng hoàn toàn hoạt động này của ngân hàng Bởi lẽ thực sự nếu thị trường có cầu thì ắt sẽ có cung.
Thực tế sau khi các sàn vàng ngừng hoạt động, lãi suất huy động vàng tại các ngân hàng thương mại đang bị đẩy xuống tiệm cận 0%. Ngân hàng Á Châu tại thời điểm này huy động vàng ở mức 0,4-1,8% mỗi năm, tùy kỳ hạn (trước đây khoảng 3,3%). Kế tiếp là Ngân hàng Việt Á chỉ còn trên dưới 0,47% một năm (cùng kỳ năm trước là 3,6%).
Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) hôm 1/4 cũng vừa mạnh tay giảm lãi suất huy động vàng kỳ hạn 3 tháng còn 0,12% mỗi năm (có thời điểm năm 2009 ngân hàng này áp dụng tới 4,5%).
Nhiều ngân hàng thừa nhận, chỉ cho vay được khoảng 20% số vàng đã huy động. Nhà băng cao nhất cũng chỉ 30-40%, nhưng phần lớn là các hợp đồng đã ký trước đây. Ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc ACB cho biết, hiện dư nợ cho vay vốn bằng vàng tại ACB mới chiếm khoảng 40% trên tổng nguồn vốn huy động vàng.
Theo ông Đàm Thế Thái, Giám đốc khối khách hàng cá nhân, Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình, lãi suất huy động vàng của nhà băng có thể sẽ bị giảm xuống trong thời gian sắp tới vì đầu ra chưa thông suốt.
Giữa và gần cuối năm 2009, để thu hút lượng vàng đang nằm trong dân cư, các ngân hàng tăng mạnh lãi suất huy động vàng có lúc lên tới 6-7% một năm. Lúc đó, ngân hàng có thể dùng vàng huy động được để bán lấy tiền đồng cho vay, khi cần cân đối trạng thái thì có thể mua từ nước ngoài theo kỳ hạn. Nhưng nay, đầu tư vàng tài khoản ra nước ngoài đã bị cấm.
Hơn nữa, trước đây các ngân hàng thi nhau lập sàn hoặc đứng đằng sau các sàn nên cần lượng vàng lớn để tạo sân chơi cho nhà đầu tư. Nay sàn vàng đã đóng cửa, trong khi kênh đầu tư vàng vật chất vẫn trầm lắng, nhà băng không cần huy động nhiều kim loại quý như trước.
Nhận định về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Toại, Phó tổng giám đốc Ngân hàng ACB cho rằng, khả năng lãi suất gửi vàng sẽ còn giảm thêm, đồng thời ngân hàng thương mại có thể sẽ không trả lãi khi khách hàng gửi vàng các kỳ hạn ngắn, thậm chí có thể thu phí như một hình thức giữ hộ.
