Ngày cuối năm rét ngọt, tôi trở lại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Trên mảnh đất được mệnh danh là “tọa độ chết” ngày ấy đã và đang được xây dựng ngày một khang trang để bất kỳ ai khi đến đây phần nào hiểu được về các lực lượng đã lao động và chiến đấu tại đây, về lực lượng TNXP, những người góp phần viết nên một huyền thoại.
 |
| Chương trình kỷ niệm 45 năm chiến thắng Đồng Lộc được tổ chức quy mô, góp phần tri ân các anh hùng liệt sỹ và giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ. Ảnh: Nam Giang |
Hơn thế, Ngã ba Đồng Lộc cùng câu chuyện về 10 cô gái TNXP đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu anh hùng, trở thành huyền thoại trong lòng người, là khúc tráng ca bất tử của tuổi trẻ trong cuộc đấu tranh thống nhất đất nước. Chiến đấu và phục vụ chiến đấu nơi đây có các lực lượng pháo binh, TNXP, công nhân ngành GTVT, công an, dân quân tự vệ… với hàng vạn người tham gia ứng cứu đường thường xuyên. Quân đội Mỹ đã tập trung nhiều máy bay đánh phá suốt ngày đêm nhằm cắt đứt đường tiếp tế của đồng bào miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Các đơn vị bộ đội đã bảo vệ bầu trời để lực lượng TNXP, công nhân giao thông và nhân dân Đồng Lộc không quản hiểm nguy, rà phá bom mìn, san lấp hố bom, mở đường cho những chuyến xe tiếp tế hàng hóa, vũ khí ra tiền tuyến. Làm việc và chiến đấu ở Ngã ba Đồng Lộc, nhiều tập thể và cá nhân được phong tặng danh hiệu anh hùng như: La Thị Tám, Vương Đình Nhỏ, Uông Xuân Lý, Anh hùng Lao động Nguyễn Tri Ân… Ngã ba Đồng Lộc được công nhận là di tích lịch sử quốc gia và đang đề nghị Bộ VH-TT&DL công nhận là Khu di tích đặc biệt cấp quốc gia
Những ngày này, nhiều đoàn khách là CCB, TNXP các tỉnh đến viếng và thăm lại chiến trường xưa. Những đoàn xe nối dài như chở cả nỗi niềm của người lính sau chiến tranh. Các học sinh, sinh viên cũng về đây dâng nén hương để tỏ lòng thành kính, tri ân những người con anh hùng đã làm nên lịch sử. Trong ánh mắt mỗi người đều rưng rưng niềm xúc động. Họ không cầm được nước mắt khi thắp hương lên mộ 10 liệt nữ và bia tưởng niệm các liệt sỹ TNXP, đài tưởng niệm các liệt sỹ ngành GTVT. Đoàn phụ nữ huyện Mai Sơn (Sơn La) đã không quản đêm tối, vượt gần 500 km để tới thăm Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc. Chị Hà Thị Hương chia sẻ: “Hẹn nhau đã bao lần, nay tôi mới được nhìn các kỷ vật, được nghe những câu chuyện cảm động của những người hy sinh tuổi thanh xuân vì Tổ quốc, trong đó có 10 nữ TNXP, cả đoàn chúng tôi không kìm được nước mắt”.
 |
| Các cựu TNXP thăm lại chiến trường xưa. Ảnh: GN |
Sự hy sinh của các chị đã trở thành bất tử, máu xương các chị đã hòa vào đất trời Đồng Lộc cùng với biết bao thế hệ bộ đội, TNXP không tiếc tuổi xuân bảo đảm cho huyết mạch giao thông vận tải tại Ngã ba Đồng Lộc thông suốt, tất cả vì tiền tuyến, tất cả để chiến thắng… Bên tượng đài tưởng niệm TNXP và phần mộ 10 nữ TNXP, được nghe kể về sự anh dũng, kiên cường của quân và dân ta tại Ngã ba Đồng Lộc, bạn Hoàng Hà, sinh viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội chia sẻ: “Nhiều lần được nghe kể về Ngã ba Đồng Lộc và sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái TNXP, nay em được đến đây, mới thấy sự ác liệt của chiến tranh. Em hiểu rằng, cuộc sống tốt đẹp hôm nay được xây bằng máu xương của các thế hệ đi trước. Thay lời tri ân, tuổi trẻ chúng em nguyện dốc sức, đồng lòng xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với sự hy sinh của các anh hùng liệt sỹ”.
Giờ đây, Ngã ba Đồng Lộc là một quần thể di tích gồm nhiều hạng mục. Anh Trần Đình Ước – Trưởng BQL Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc cho biết: “Khu di tích TNXP Ngã ba Đồng Lộc được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng với tổng diện tích trên 107 ha, thuộc địa phận 3 xã Đồng Lộc, Mỹ Lộc và Xuân Lộc (Can Lộc). Các hạng mục của Khu di tích gồm: khu điều hành; khu tâm linh - tưởng niệm - không gian trưng bày; khu quảng trường; khu du lịch sinh thái, khu vườn bốn mùa, khu cắm trại - sinh hoạt ngoài trời với hàng chục hạng mục công trình… Việc phê duyệt quy hoạch của UBND tỉnh là cơ sở để tiếp tục đầu tư xây dựng Khu di tích TNXP Ngã ba Đồng Lộc ngày càng quy mô, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân cả nước”.
Để tưởng nhớ và tri ân các nữ TNXP đã không tiếc máu xương, anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước, thời gian qua, các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước đã đóng góp hàng chục tỷ đồng tôn tạo những hạng mục đã xuống cấp và làm mới nhiều hạng mục như: cụm tượng TNXP, tháp chuông, nhà bia tưởng niệm, hố bom, đài phun nước… góp phần dựng lại đầy đủ và sinh động hơn về hình ảnh những năm tháng chiến tranh khốc liệt nơi đây.
Anh Trần Đình Ước cho biết thêm: “Năm 2013, BQL Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đón tiếp và hướng dẫn gần 9.325 đoàn với hơn 305.000 lượt khách đăng ký xem phim tài liệu, nghe thuyết minh và dâng hương tưởng niệm, tham quan tổng thể Khu di tích, tăng hơn 65.000 lượt khách so năm 2012. Công tác đón tiếp đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách mỗi khi về với Ngã ba Đồng Lộc. Đặc biệt, năm 2013, BQL Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc tổ chức đón tiếp các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các bộ, ngành T.Ư và bạn bè quốc tế nhân dịp kỷ niệm 45 năm chiến thắng Đồng Lộc thành công tốt đẹp”.
Hơn 450 người đã ngã xuống và hàng trăm người bị thương trên “tọa độ chết” này. Sự hy sinh cao cả của các anh chị đã trở thành huyền thoại trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và trong suốt lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc. Đã 45 mùa xuân trôi qua, nhưng các anh, các chị vẫn “mãi mãi tuổi 20”. Mười cô gái Ngã ba Đồng Lộc cùng hàng vạn TNXP đã viết nên bản hùng ca bất tử về những người anh hùng ở ngã ba huyền thoại ấy. Chiến tranh đã lùi xa, giờ đây, cuộc sống đang hồi sinh ngay trên mảnh đất này, song, chiến thắng Đồng Lộc vẫn còn vang vọng đến mai sau.
