Hướng tới kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Hà Huy Tập:
Từ truyền thống quê hương…
Hà Tĩnh là địa phương giàu truyền thống văn hóa, yêu nước và cách mạng. Cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp sang xâm lược nước ta, hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi, cùng với cả nước, dân chúng và sĩ phu ở Hà Tĩnh liên tục đứng dậy cầm vũ khí chống giặc, nổi bật là cuộc khởi nghĩa của Phan Đình Phùng...
 |
Cụm tượng tại Khu di tích Tổng Bí thư Hà Huy Tập. Ảnh tư liệu |
Suốt 30 năm đầu thế kỷ XX, hòa vào phong trào đấu tranh chống thực dân và phong kiến của cả nước, hàng trăm thanh niên Hà Tĩnh hăng hái tìm đường cứu nước với sự ủng hộ, giúp đỡ tích cực của nhân dân. Các nhân vật chủ chốt trong phong trào Duy Tân và Đông Du (1904-1911) có nhiều người Hà Tĩnh như: Lê Võ, Mai Lão Bạng, Phan Trọng Cúc… Khi phong trào chống thuế nông nghiệp ở Quảng Nam lan ra, các sĩ phu và nhân dân Hà Tĩnh tích cực hưởng ứng, cùng nhau đứng lên đấu tranh đòi giảm sưu cao, thuế nặng; tiêu biểu như: Nguyễn Hàng Chi, Trịnh Khắc Lập, Lê Văn Huân…
Từ cuối năm 1919 đến đầu năm 1920, một số nhà giáo như Trần Hậu Toàn, Lê Viết Lượng… đã lập ra “Hội bài Pháp” với mục đích đánh Tây và lập nước dân chủ. Tháng 7/1925, tại Vinh, Hội Phục Việt do các sĩ phu yêu nước và tầng lớp trí thức như Lê Văn Huân, Nguyễn Đình Kiên, Trần Mộng Bạch, Trần Phú, Tôn Quang Phiệt, Ngô Đức Diễn đều quê ở Hà Tĩnh thành lập. Mục đích của hội là phục hưng đất nước Việt Nam, tác động mạnh mẽ vào các tầng lớp sĩ phu, trí thức và quần chúng công nông vùng Nghệ An - Hà Tĩnh.
…đến truyền thống gia đình
Dòng dõi họ Hà ở Cẩm Hưng (Cẩm Xuyên) có nguồn gốc ở huyện Can Lộc, là hậu duệ của Hoàng giáp Hà Công Trình (1434-1511). Về sau, một chi nhánh của họ Hà ở Can Lộc vào lập nghiệp ở vùng đất Cẩm Hưng. Ông nội của Hà Huy Tập là Hà Huy Phẩm, đậu cử nhân thời nhà Nguyễn, đời vua Tự Đức và làm quan Đốc học. Ông có cuộc sống bình dị, thanh đạm, được nhân dân yêu kính. Bác ruột của Hà Huy Tập là bác sĩ Hà Huy Sàn làm Quản đốc Nhà thương Hà Tĩnh, là con rể của chí sĩ yêu nước Ngô Đức Kế (Can Lộc), người có quan hệ thân tình với cụ Phan Bội Châu.
 |
Ngôi nhà của gia đình Tổng Bí thư Hà Huy Tập tại làng Kim Nặc, tổng Thổ Ngoạ, nay là xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên. Ảnh tư liệu |
Con trai Hà Huy Sàn là Hà Huy Kham đỗ tú tài, làm nghề dạy học, sau Cách mạng tháng Tám 1945 tham gia vệ quốc quân, chiến đấu và hy sinh tại mặt trận Xuân Bồ (Quảng Bình). Người bác thứ hai của Hà Huy Tập là Hà Huy Liêm làm quan Đốc học lục tỉnh Nam Kỳ. Thân sinh của Hà Huy Tập là Hà Huy Tương, người được học hành tử tế, dự thi hương nhưng không ra làm quan mà làm nghề dạy học và bốc thuốc chữa bệnh ở quê; ông mất lúc Hà Huy Tập mới 8 tuổi. Qua tìm hiểu ở xã Cẩm Hưng nói riêng và huyện Cẩm Xuyên nói chung, thời phong kiến, họ Hà có nhiều người đậu cử nhân, từ khi chính quyền về tay nhân dân (1945) đến nay, họ Hà ở Cẩm Xuyên đã có hàng trăm người tốt nghiệp đại học trở lên.
Với truyền thống quê hương, truyền thống gia đình, Hà Huy Tập sớm có lòng yêu nước nồng nàn, nuôi ý chí giải phóng dân tộc. Vì lý tưởng cao đẹp đó, khi mới 17 tuổi, Hà Huy Tập bắt đầu hoạt động. Lúc đầu là hoạt động yêu nước, sau là hoạt động cách mạng trong phong trào công nhân và hàng ngũ giáo viên, học sinh; nghiên cứu sách báo về chủ nghĩa xã hội, nên đã đi từ chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Từ một người yêu nước nhiệt thành, Hà Huy Tập đã trở thành chiến sĩ cộng sản, là Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng. Bản lĩnh chính trị vững vàng của người cộng sản trung kiên Hà Huy Tập một phần được hình thành từ truyền thống yêu nước và cách mạng của quê hương, dòng họ.
