Các cầu thủ của tương lai sẽ như thế nào?

Mục tiêu là tạo ra một VĐV hoàn hảo, và những người thực hiện là một nhóm các chuyên gia đỉnh cao về tâm lý, huấn luyện bóng đá, với các tố chất cần thiết là kỹ thuật, nhãn quan chiến thuật, sự thông minh và ý chí.

Tom Bates là một nhà tâm lý học thể thao lão luyện. Ông là chuyên gia về điểm rơi phong độ cho West Brom và đã triển khai nhiều phiên tập nhằm tăng cường sự tập trung, khả năng chiến thắng trong các tình huống tranh chấp tay đôi và cải thiện năng lực ra quyết định khi có bóng của các cầu thủ.

Vào cuối tháng 4, Bates trình bày tại hội thảo khoa học bóng đá Soccerdome tại London một công nghệ mới trước đám đông thính giả là 400 HLV từ khắp nơi trên thế giới. Công nghệ mới bao gồm những bài tập được Bates sử dụng để giúp các cầu thủ trẻ ở West Brom có thể chuyển đổi dễ dàng lên đội 1, bao gồm một trong những tài năng trẻ sáng giá nhất nước Anh hiện nay, Saido Berahino.

Một loạt các cầu thủ bằng nhựa sẽ được bố trí ở các vị trí khác nhau trên sân, và cầu thủ thực hiện bài tập được yêu cầu đi bóng qua họ với một tốc độ do họ lựa chọn, với những pha xử lý mà họ thấy là thích hợp. Phía bên kia, một đồng đội được yêu cầu thực hiện chính xác những động tác đó, cùng lúc.

Tom Bates làm việc với các cầu thủ West Brom

Trong suốt các phiên tập, Bates chỉ can thiệp tối thiểu, và để các cầu thủ tự do hành động. Chìa khóa là khuyến khích họ suy nghĩ độc lập khi đang ở tốc độ cao. “Cầu thủ hiện đại đang thay đổi”, Bates nói. “Chúng tôi muốn tạo ra những cầu thủ thông minh hơn. Premier League đang ngày càng trở nên tốc độ. Các cầu thủ có ít thời gian để xử lý bóng hơn, phải ra quyết định thật nhanh, độc lập với HLV. Chúng tôi càng tập luyện nhiều theo cách đó, chúng tôi càng có thể đưa ra các quyết định đúng đắn khi chịu áp lực, chuyền bóng chính xác, sút bóng khôn ngoan”.

Cách khu ngoại ô Woolton của Liverpool khoảng 400 km về phía bắc, một chuyên gia tiên phong về futsal ở Anh, doanh nhân người Brazil Simon Clifford của trung tâm Soccer Schools có một dự án khác, làm việc hàng ngày với những cầu thủ trẻ giỏi nhất ở Anh. Triết lý của ông dựa trên 200 động tác cơ bản, đi bóng, xoay người, che bóng và khống chế bóng, bằng cả 2 chân, bởi Clifford muốn tạo ra những cầu thủ hết sức khéo léo có thể đi bóng qua đối phương bằng nhiều cách khác nhau.

Năm 2002, LĐBĐ Anh FA đã mời Clifford tới Đại học Keele, nơi ông dạy cho các HLV đội trẻ ở Premier League về kỹ năng huấn luyện futsal, hình thức bóng đá rất phổ biến ở Brazil, thi đấu ở tốc độ cao, sân nhỏ với 5 người mỗi đội, nhấn mạnh vào kiểm soát bóng và sự sáng tạo. Nhưng nếu chỉ như thế thì chưa có gì đột phá. Chương trình Socatots của ông còn đào tạo các trẻ nhỏ từ 6 tháng tới 5 tuổi các động tác cần thiết để sau này bước ngay vào trường học là sẵn sàng trở thành cầu thủ.

Simon Clifford

“Thay đổi lớn nhất với các cầu thủ của chúng tôi là họ đều thuận cả 2 chân”, ông nói. “Bạn phải hết sức cân bằng, có thể vượt qua đối phương ở mọi vị trí. Ở Chelsea, họ bắt đầu từ lứa U8 và mọi cầu thủ ở đó đều đã qua Socatots. Ý tưởng của chúng tôi là huấn luyện viên thuận 2 chân trước hết, rồi sau đó mới là các kỹ năng khác”.

Con đường sáng tạo tiếp tục ở Southampton với học viện Staplewood, nơi trong 12 năm qua, trưởng bộ phận tâm lý và đào tạo, Malcolm Frame, đã phát triển một mô hình riêng để củng cố trí thông minh cảm xúc. Ông nhắm vào việc giúp các cầu thủ nhận thức cảm xúc của họ và kềm chế tối đa trên sân. “Cảm xúc hướng dẫn tư duy, tư duy dẫn trường cho hành động, hành động ảnh hưởng tới kết quả trận đấu”, Frome nói.

Trước mỗi mùa giải, ông đều tiến hành vài phiên đánh giá. Đầu tiên là kiểm tra mỗi cầu thủ, đưa ra các câu hỏi xem họ phản ứng ra sau trong nhiều tình huống khác nhau của một trận đấu. Một đánh giá khác với hành vi của họ trên sân. Tất cả kết hợp lại thành một bảng điểm tổng cộng. “Chúng tôi phân tích tất cả các thông tin đó và ngồi xuống với từng cầu thủ để lên kế hoạch cụ thể”, Frame giải thích. “Chúng tôi thiết lập chương trình để các cầu thủ kiểm soát sự giận dữ, nóng vội và những cảm xúc không tốt khác, trong khi phát triển các cảm xúc tốt để họ cải thiện khả năng kiểm soát bóng trên sân”.

Frame đã góp phần làm nên thành công của Southampton những năm qua

Điều đó có hiệu quả? “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy các cầu thủ có trí thông minh cảm xúc cao có khả năng kiểm soát cảm xúc của họ chơi hiệu quả hơn trong nhiều tình huống trên sân”, Frame khẳng định. “Chúng tôi rất ấn tượng với tiền vệ James Ward-Prowse, thái độ và sự chín chắn của anh ấy. Gareth Bale là một người như thế, hoàn toàn tự tin và đầy quyết tâm. Adam Lallana nữa, chơi ấn tượng và không đưa ra các quyết định vội vàng”.

Các sản phẩm từ lò đào tạo trẻ của The Saints, Ward-Prowse, Bale và Lallana, giờ đã chơi hơn 600 trận ở mọi giải đấu và chỉ duy nhất Bale, hiện đang khoác áo Real Madrid, từng phải nhận thẻ đỏ hồi năm 2008 khi đá cho Tottenham.

Xử lý các vấn đề tâm lý để tăng cường kết quả thi đấu là việc Sherylle Calder đã làm từ giữa những năm 1990. Bà là một chuyên gia đầu ngành ở tầm thế giới về huấn luyện bằng hình ảnh và là người sáng lập một phần mềm có tên gọi EyeGym.

Hiện ở Nam Phi, bà có rất nhiều thân chủ là những VĐV nổi tiếng. “Chúng tôi huấn luyện cách mắt phản ứng với quả bóng”, bà giải thích “Đó là điều mà bạn có thể tập luyện, chứ không phải bẩm sinh. Bạn càng nhìn thấy bóng sớm, bạn càng có nhiều thời gian để ra quyết định”. Calder có mặt trong thành phần BHL của HLV Clive Woodward khi đội tuyển bóng bầu dục Anh giành chức vô địch thế giới năm 2003, trước khi tới Nam Phi giúp đội này đăng quang 4 năm sau đó.

Calder huấn luyện các VĐV bóng bầu dục

Từ đó tới nay, bà đã thiết kế các chương trình tương tự cho tay golf 4 lần giành giải major, Ernie Els, tiền vệ bóng bầu dục ĐT Anh Jonny Wilkinson và ngôi sao bóng bầu dục Nam Phi Bryan Habana. Sau chiến thắng của ĐT Nam Phi năm 2007, Habana đã cảm ơn Calder “vì khiến đôi mắt tôi cũng nhanh như đôi chân”. Một khách hàng khác, tay đua F1 của đội Williams, Valtteri Bottas, nói anh có thể nhìn rõ mồn một mọi khúc quanh chuyển động chậm rãi ở Grand Prix Đức, nhờ vào tốc độ chuyền dữ liệu từ mắt lên não đã cải thiện đáng kể sau 2 năm làm việc với Calder. Bottas hiện thực hiện thực hiện đều đặn trước mỗi cuộc đua bài tập đặc biệt kết hợp phản xạ của mắt, não, tay và chân trên một máy tính bảng.

Từ đầu mùa trước, Calder bắt đầu chú ý hơn tới bóng đá và đã giúp cho một số đội tham dự World Cup, mà bà từ chối nêu tên. “Chúng tôi đánh giá khả năng truyền tải thông tin của mắt và cải thiện điều đó thông qua việc tập luyện”.

Kết hợp tất cả các chuyên gia đó, câu hỏi đặt ra là khi nào thì một cầu thủ bóng đá tương lai sẽ xuất hiện? Clifford giải thích: “Cầu thủ của tương lai phải tốc độ và có những tố chất thể lực để chạy nước rút suốt 90 phút. Sự thông minh là rất quan trọng, và anh ta buộc phải thuận cả 2 chân. Tôi có thể nói rằng những người gần nhất với hình mẫu đó hiện nay là Gareth Bale và Cristiano Ronaldo”.