Lúa xuân nhiễm đạo ôn cổ bông (bài 1): Lần theo mạng lưới cung ứng giống

(Baohatinh.vn) - Hiếm có giống lúa nào vào được cơ cấu sản xuất của tỉnh nhanh như Thiên ưu 8. Qua vài vụ sản xuất thử, giống đã “đóng đinh” trong bộ giống chủ lực với diện tích tăng dần, đến vụ Xuân 2017 chiếm 1/3 tổng diện tích gieo cấy toàn tỉnh (hơn 18.000 ha). Song, khi bệnh dịch đạo ôn cổ bông diễn ra trên giống thiên ưu 8 thì Vinaseed (Công ty CP Giống cây trồng Trung ương) đơn vị cung ứng giống lại thiếu kịp thời trong xử lý…

lua xuan nhiem dao on co bong bai 1 lan theo mang luoi cung ung giong

Lời quảng cáo của Thiên ưu 8 có đúng như sự thật?

Khi bệnh đạo ôn gây hại nặng nề trên lúa Thiên ưu 8 thì sự phủ rộng của giống lúa này có lẽ là điều nhà chuyên môn không ngờ tới. Tổng lượng giống Thiên ưu 8 trong vụ xuân 2017 mà Sở NN&PTNT “nắm” được là 416 tấn (tương đương gần 7.000 ha), từ 2 kênh: Nguồn hỗ trợ giống dự trữ quốc gia sau bão lụt năm 2016 và 66 tấn Vinaseed cung ứng ra thị trường. Thực tế, diện tích canh tác của giống gấp 3 lần con số quản lý của nhà chuyên môn. Sở NN&PTNT cho rằng, số còn lại là dân tự để giống liền vụ, rất khó kiểm soát?!

Lần theo những con đường cung ứng của Thiên ưu 8 trên địa bàn, chúng tôi có mặt ở đại lý giống lúa, thuốc bảo vệ thực vật Ông Hồng (thị trấn Can Lộc). Ông Phạm Tiến Tâm, nhân viên bán hàng cho biết: “Vụ xuân thì “cháy” giống Thiên ưu 8, đại lý chúng tôi cũng bán ra hơn 20 tấn. Hằng năm, đại lý cho hợp đồng đầu vụ với công ty, nhưng tổng lượng bán ra thì phải đến cuối vụ mới xuất hóa đơn thanh toán, đại lý có thể lấy thêm giống khi thiếu hoặc trả lại cho công ty nếu thừa chứ không lấy cố định từ đầu vụ”. Đại lý bán thóc giống, đạm, lân, thức ăn gia súc của ông Nguyễn Xuân Liên ngay đối diện cũng bán ra 4 - 5 tấn giống Thiên ưu 8 vào vụ xuân 2017. Nguồn thông tin từ Phòng Nông nghiệp huyện, tổng lượng giống Thiên ưu 8 của vụ sản xuất trước khoảng 100 tấn.

Tại Đức Thọ, Hòa Nam là đại lý cấp 1 có doanh số lớn nhất địa bàn này của Vinaseed. Vụ xuân 2017, qua kênh cung ứng này, đã có 43 tấn giống Thiên ưu 8 được chuyển về các địa phương. Ông Đinh Sỹ Hoài Nam - chủ đại lý cho biết: “Chủ yếu giống trên địa bàn được cung ứng qua đầu mối đại lý chúng tôi. Đại lý cung ứng qua khâu bán lẻ xuống cho người dân. Hoặc, một số xã như Đức Hòa, Đức Tùng… có nhu cầu lấy thẳng giống từ công ty thì chúng tôi báo lại với công ty và hàng về trực tiếp đến xã chứ không qua kho đại lý nữa”.

Ông Nam cũng khẳng định, lượng giống không lấy trực tiếp từ đại lý chỉ quản lý chất lượng được khi có sự phối hợp giữa người mua và người bán. Nếu thông tin này “mù tịt” thì cũng khó mà đoán được con đường đi của mạng lưới cung ứng. Một điều nữa, dù là đại lý khá lớn nhưng hợp đồng giữa Vinaseed với đại lý vẫn chỉ là hợp đồng ghi nhớ, có hiệu lực ràng buộc hợp tác hai bên, nhưng lại làm khó cho quản lý nhà nước khi nó không đủ tính pháp lý để kiểm soát nguồn gốc, chất lượng giống.

lua xuan nhiem dao on co bong bai 1 lan theo mang luoi cung ung giong

Đại lý Ông Hồng, (thị trấn Can Lộc) là điểm cung ứng khá lớn giống Thiên ưu 8 ra thị trường vụ xuân 2017.

Một số địa phương khác, kênh cung ứng chủ yếu lại từ trung tâm ứng dụng, chuyển giao KHKT và bảo vệ cây trồng, vật nuôi các huyện. Đây được xem là kênh phân phối… chính ngạch. Còn có một lượng giống không nhỏ từ những quầy bán, đại lý nhỏ lẻ khác. Đó là chưa kể, trên địa bàn huyện Đức Thọ có một số nơi cung ứng giống từ nguồn trung gian khác, không thuộc hệ thống phân phối của công ty như HTX Nông nghiệp Đức Lâm, nguồn cấp lại từ một đại lý ở Yên Thành (Nghệ An)!

Chỉ 2 trong 13 huyện, thị, thành, lượng giống Thiên ưu 8 đi theo con đường thương mại “vào” đồng ruộng Hà Tĩnh đã lên đến hơn cả trăm tấn. Điều này cho thấy, lượng giống cung ứng thực tế vượt xa con số 66 tấn mà trước đó ngành nông nghiệp thống kê! Và, vô tình hay cố ý, doanh nghiệp này đang lờ trách nhiệm trong kiểm soát sản phẩm của mình trên đồng ruộng? Thậm chí, khi bệnh dịch xảy ra, doanh nghiệp chậm vào cuộc. Nhiều người cho rằng, chính giống và Vinaseed cũng là nạn nhân của chủng đạo ôn mới! Vậy, lời khuyến cáo trên bao bì giống lúa Thiên ưu 8 kháng bệnh đạo ôn là sự yếu kém của doanh nghiệp hay “treo đầu dê, bán thịt chó”?

Mới đây, để thể hiện trách nhiệm của mình, được biết, Vinaseed sẽ có chính sách hỗ trợ người dân. Và, một tin vui nữa đến với người nông dân đó là ngày 14/6/2017, Cục Bảo vệ thực vật được sự ủy quyền của Bộ NN&PTNT có Công văn số 1220/BVTV-TV về việc trả lời văn bản 2844/UBND-NL của UBND tỉnh Hà Tĩnh, nội dung văn bản có đoạn nêu: Đề nghị UBND tỉnh có công văn kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ NN&PTNT và các bộ liên quan nêu rõ phạm vi, quy mô và hình thức hỗ trợ theo tinh thần Nghị định 02/2017/NĐ-CP ngày 9/1/2017 về cơ chế, chính sách hỗ trợ nông nghiệp để Bộ NN&PTNT tổng hợp trình Thủ tướng xem xét, quyết định.

(Còn nữa)

Chủ đề Cây trồng - Mùa vụ

Đọc thêm

Tin mới Emagazine Truyền hình Podcast