 |
| Chủ động ứng phó với hạn hán ngay từ đầu năm 2016 sẽ góp phần giảm thiệt hại do El Nino gây ra đối với sản xuất nông nghiệp. Ảnh: Bích Hường |
Diễn biến tình hình thời tiết năm 2015 trên địa bàn Hà Tĩnh đã cho thấy sự tác động mạnh bởi El Nino khi nắng nóng xuất hiện sớm, cường độ gay gắt và thời gian kéo dài hơn các năm trước. Điển hình là đợt nắng nóng gay gắt diện rộng trên toàn tỉnh kéo dài suốt 40 ngày (từ 13/5 - 21/6), trong đó, nhiều ngày nhiệt độ tối cao tuyệt đối ≥ 39oC; các khu vực TP Hà Tĩnh, Kỳ Anh và Hương Sơn có nhiệt độ tối cao tuyệt đối từ 40,5-42oC (vượt ngưỡng lịch sử), riêng khu vực Hương Khê đạt 42,1oC (thấp hơn lịch sử năm 1992 là 0,5oC); mực nước sông Lam cạn kiệt khiến khu vực Nam Nghệ An và Bắc Hà Tĩnh xẩy ra đợt hạn hán khá nghiêm trọng.
Chưa dừng lại ở đó, khu vực Bắc Trung bộ nói chung, Hà Tĩnh đã xuất hiện một mùa đông ấm hiếm gặp khi đến giữa tháng 11, nhiệt độ có nơi nắng nóng lên đến 35oC. Lượng mưa 11 tháng qua đạt từ 58,6-85,1% so với trung bình nhiều năm của 11 tháng hàng năm và đạt từ 52,4-84,2% so với lượng mưa trung bình nhiều năm. Đến 30/11/2015, mực nước và dung tích các hồ chứa trên địa bàn đạt rất thấp so với thiết kế: hồ Kẻ Gỗ là 132/345 triệu m3 (đạt 38,3% thiết kế), hồ Thượng Tuy 6/24,5 triệu m3 (đạt 31,7% thiết kế), hồ Sông Rác 67,5/124,5 triệu m3 (đạt 54,2% thiết kế); một số hồ thiếu nước trầm trọng như: Vực Trống, Cù Lây (đạt trên 37% thiết kế), Cao Thắng (đạt 53,3% thiết kế).
Nếu El Nino kéo dài đến hết mùa xuân năm sau như dự báo, thì 2016 sẽ là năm có khả năng hạn hán gay gắt, thiên tai, bão lũ diễn biến phức tạp. Để chủ động ứng phó với thiên tai, hạn hán năm 2016, cấp ủy, chính quyền các cấp và cộng đồng dân cư cần chủ động triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp.
 |
| Dù đào giếng sâu hàng chục mét nhưng mùa hè 2015, người dân xã Sơn Lĩnh (Hương Sơn) vẫn thiếu nước sinh hoạt. Ảnh: Minh Lý |
Trước hết, cần đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân, các tổ chức quản lý và sử dụng nước nắm chắc tình hình thời tiết, chủ động các biện pháp tích nước, sử dụng nước tiết kiệm trong sản xuất và sinh hoạt; cân đối lại nguồn nước để chỉ đạo các địa phương bố trí cơ cấu sản xuất, mùa vụ trong điều kiện có khả năng cấp nước, những vùng khó khăn về nước cần chủ động chuyển đổi cây trồng thích hợp; thực hành tiết kiệm triệt để bằng việc xây dựng kế hoạch tưới và mở nước sát lịch thời vụ, tránh mở tùy tiện, gây lãng phí; làm tốt công tác quan trắc mặn để chủ động điều tiết các công trình chống xâm nhập mặn nhằm đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất.
Về giải pháp công trình, cần tập trung đẩy nhanh tiến độ các hồ chứa, cống ngăn mặn - giữ ngọt để tạo thêm nguồn nước; khai thác nguồn nước từ đập dâng Lạc Tiến bổ sung cho hồ chứa thượng Sông Trí, đưa hồ chứa nước Đá Hàn vào tích nước và cần tính đến phương án tích một phần nước hồ Ngàn Trươi để xả nước xuống sông La phục vụ trạm bơm Linh Cảm khi gặp triều kiệt. Bên cạnh đó, cần đề phòng hạn hán xẩy ra gay gắt, cực đoan, mực nước các sông cạn kiệt thì tính trước phương án táo bạo là ngăn sông La, sông Ngàn Phố và sông Rào Cái để vừa ngăn mặn xâm nhập, giữ ngọt cho các trạm bơm hoạt động, vừa đảm bảo nước phục vụ dân sinh.
Đồng hành với các giải pháp trên cần có kế hoạch cân đối nguồn lực về tài chính để đảm bảo tính khả thi của các phương án chống hạn.
Kinh nghiệm cho thấy, thường sau El Nino thì mưa, bão xẩy ra ác liệt và bất thường. Do đó, phải chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả, trong đó, cần quán triệt phương châm “4 tại chỗ” trong xây dựng và triển khai thực hiện các phương án phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, phương án phòng ngừa, ứng phó bão mạnh, siêu bão và nâng cao năng lực phòng tránh thiên tai của cộng đồng; củng cố, nâng cao năng lực và chất lượng hệ thống dự báo - cảnh báo, hệ thống thông tin liên lạc phục vụ công tác chỉ huy, điều hành. Một vấn đề không thể xem nhẹ là tổ chức tốt công tác thường trực phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn để nắm chắc diễn biến thời tiết, thiên tai nhằm kịp thời đưa ra dự báo, cảnh báo nhân dân chủ động phòng tránh.
Chánh văn phòng BCH PCTT&TKCN Hà Tĩnh
