Bao giờ cũng thế, khi cái nắng hè vào “cự điểm” oi ả nhất, ấy là khi những cánh đồng lúa trải dài vào mùa thu hoạch. Màu nắng, màu vàng lúa chín quyện vào nhau như sắc mật ong sóng sánh. Nhà nông chẳng mùa nào thảnh thơi, nhưng mùa gặt tháng 5 có lẽ là mùa gặt hối hả nhất.
Xóm 8 xã Sơn Châu Hương Sơn thu hoạch lúa xuân. Ảnh: Đậu Bình
Ra đồng từ khi gà còn gáy sáng, lúc mặt trời lên, vợ chồng chị Nguyễn Thị Dung (Cẩm Minh - Cẩm Xuyên) đã gặt được 2 sào. “Vì ruộng nằm ở vùng trũng nên chúng tôi phải gặt bằng máy tay, tranh thủ làm sớm để còn theo máy gặt đập liên hợp thu hoạch vùng tập trung. Lúa chín dồn dập, vào ngày cao điểm, chúng tôi phải nhanh chân mới thuê được máy. Năng suất trung bình đạt 2,7-2,8 tạ/sào”.
Dù không phải là địa phương thu hoạch đầu tiên của tỉnh nhưng sự đồng đều, thời gian nhanh, gọn thì hiếm có nơi nào bì kịp vựa lúa Cẩm Xuyên. Từ sáng sớm đến tận khuya, những con “trâu sắt” gặt đập liên hợp ầm ù vần chuyển như thoi giữa đồng ruộng. Đến thời điểm này, toàn huyện đã thu hoạch được 68,26% diện tích. Một số địa phương như: Cẩm Duệ, Cẩm Quan, nhờ bắt đầu sớm nên tập trung được nhiều máy gặt đập liên hợp. Khi các vùng khác bắt đầu thu hoạch đại trà thì ở đây đã cơ bản gọn.
Năng suất lúa vụ xuân năm nay dự tính sẽ đạt cao hơn so với năm 2015.
Ngày mùa, người lớn, trẻ con đều ra đồng. Những ngả đường, những cánh đồng dẫn về làng đều tấp nập xe cộ, người gồng gánh... Lúa được tuốt ngay tại ruộng. Ở những địa phương thuận lợi về cơ giới hóa, gần như chẳng còn nhìn thấy trâu, bò hay cảnh người nông dân sạm đen vì nắng để gặt lúa, gùi lên bờ… tất cả đều thu gọn lại trong máy gặt liên hợp. Người nông dân chỉ cần ngồi trên bờ, chờ cỗ máy khổng lồ “nhả” những bì lúa nặng trĩu. Theo sau là mấy chiếc xe ba gác cải tiến đợi sẵn để bốc lên chở về làng.
Theo báo cáo của ngành chuyên môn, đến thời điểm này, toàn tỉnh đã thu hoạch được trên 52,8% diện tích. Từ nay đến 10/6 là thời điểm thu hoạch tập trung của tất cả các địa phương trên toàn tỉnh. Nhận định ban đầu, năng suất bình quân của vụ lúa năm nay sẽ vượt trội so với cùng kỳ, những địa phương “cán mốc” 60 tạ/ha sẽ chiếm tỷ lệ khá trong bảng “chạy đua” năng suất. Hiện nay, thực hiện công điện của UBND tỉnh, các địa phương đang tập trung cao độ, đốc thúc bà con ra đồng thu hoạch, gặt tới đâu thì vệ sinh đồng ruộng, chuẩn bị kỹ, sẵn sàng làm đất cho vụ hè thu tới đó. Tranh thủ tối đa thời vụ để vừa giành thắng lợi trọn vẹn vụ lúa xuân 2016, vừa đảm bảo khung lịch gieo cấy lúa hè thu.
Cùng với Đức Thọ, Kỳ Anh, Nghi Xuân là địa phương bước vào vụ gặt khá sớm. Bắt đầu gặt từ những ngày cuối của trung tuần tháng 5, đến nay, toàn huyện đã thu hoạch được gần 50% diện tích. Ông Dương Văn Chiến - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Trường cho biết: “Vụ xuân 2016, xã sản xuất 162 ha lúa. Năm nay, 80% diện tích là được thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp. Vì sợ muộn thời vụ, bà con nông dân đã hợp đồng thuê máy ở các tỉnh phía Nam để đẩy nhanh tiến độ. Đến nay xã đã hoàn thành”.
Các địa phương tập trung nhân lực thu hoạch gọn lúa xuân, chuẩn bị bước vào sản xuất vụ hè thu.
Trong khi đó, ở Vũ Quang, Hương Khê lại “ghi điểm” về năng suất. Vùng trọng điểm lúa lai, nhiều cánh đồng sẽ đạt 65-70 tạ/ha. Chị Nguyễn Thị Thủy (Phúc Đồng, Hương Khê) cho biết: “Hồi đầu vụ dư khổ với lúa, ruộng lúa này bị ngập hết, vừa rét, vừa úng, phải gieo lại. Thế mà, nhờ trời, cây hồi sinh nhanh, ít nhất cũng phải đạt 3,2 tạ/sào”.
Lúa tháng 5 trải qua tất cả thời khắc khó khăn nhất, hết mưa rét lại hạn hán để kết tinh thành những bông lúa cứng cáp, hạt tròn mây mẩy. Ở nhiều nơi, người ta vẫn giữ thói quen chọn một mẻ lúa ngon nhất đem xay xát để nấu nồi cơm mới đầu tiên của mùa vụ, như nhắc nhớ nỗi vất vả của bao người làm nên. Đâu đó, tiếng cười nói, sẻ chia đầm ấm bên mùa thóc mới…
