Cũng như mọi năm, sản xuất vụ đông năm 2012 đang gặp nhiều khó khăn thách thức bởi nhiều yếu tố bất lợi cùng lúc tác động. Sau những diễn biến thời tiết khắc nghiệt của những năm trước, năm nay sản xuất vụ đông vẫn chưa thoát ra khỏi tình trạng chậm lịch thời vụ theo hiệu ứng dây chuyền.
 |
Bà con nông dân xã Thạch Liên (Thạch Hà) làm đất gieo trỉa cây vụ đông |
Theo báo cáo của các huyện, thị, thành phố, mặc dù vào cuộc rất khẩn trương nhưng hầu hết các địa phương đều bị chậm lịch thời vụ khoảng từ 10 đến 15 ngày. Trong khi đó, khó khăn lớn nhất đối với riêng vụ đông năm nay vẫn được coi là yếu tố thời tiết.
Theo báo cáo của Trung tâm DBKTTV Hà Tĩnh, từ đầu năm đến nay, tổng lượng mưa trên địa bàn tỉnh chỉ đạt từ 450 - 500 mm, khoảng hơn 20% tổng lượng mưa cả năm. Dự báo từ nay đến hết tháng 12, lượng mưa còn khoảng 1.500 đến 2.000 mm, chiếm gần 80% lượng mưa cả năm và dễ rơi vào khoảng thời gian từ tháng 10 đến tháng 11, gây ra nhiều khó khăn trong gieo trỉa và chăm sóc cây trồng vụ đông. Ngoài ra, giá cả vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp như giống, phân bón vẫn ở mức cao và đang có xu hướng tăng thêm. Tất cả các yếu tố nêu trên trực tiếp tác động đến tâm lý e ngại sản xuất vụ đông của bà con nông dân.
Theo kế hoạch, vụ đông năm nay toàn tỉnh phấn đấu gieo trồng trên 17.000 ha, trong đó: diện tích cây ngô: 4.500 ha, năng suất đạt 38 tạ/ha, sản lượng 17.000 tấn; gồm trà ngô đông chính vụ và trà ngô đông muộn - xuân sớm.
Cây khoai lang, diện tích 7.500 ha, năng suất 62 tạ/ha, sản lượng 47.000 tấn. Cây rau đậu thực phẩm, diện tích 5.000 ha, năng suất 69 tạ/ha, sản lượng 34.000 tấn. Cây lạc, diện tích 209 ha, năng suất 16 tạ/ha, sản lượng 330 tấn.
 |
Cây khoai tây đã thích ứng được với điều kiện thổ nhưỡng của xã Thượng Lộc (Can Lộc) |
Như vậy, so với mọi năm, mục tiêu của sản xuất vụ đông năm nay không thay đổi nhiều. Tuy nhiên, nhìn vào thực tế sản xuất hiện nay, việc đảm bảo tiến độ và diện tích cây trồng vụ đông theo kế hoạch gần như là điều không thể. Bởi so với lịch thời vụ nêu trong Đề án sản xuất, hạn chót cho gieo trồng vụ đông là vào ngày 15/5, tức là chưa đầy 10 ngày nữa sẽ kết thúc.
Trong khi đó, đến thời điểm này, ngoài các huyện Hương Sơn, Kỳ Anh có diện tích ngô đông chính vụ đạt khá với khoảng trên 70% kế hoạch; huyện Nghi Xuân với diện tích khoai lang đạt 90% kế hoạch, thì hầu hết các địa phương khác mới chỉ đạt từ 10 - 50% kế hoạch về diện tích đối với tất cả các loại cây trồng. Trong vài ba ngày tới, thời tiết được dự báo là khá thuận lợi, bà con nông dân nên tranh thủ tập trung ra đồng để gieo trồng tiếp những diện tích còn lại.
Mặc dù việc triển khai thực hiện đảm bảo chỉ tiêu kế hoạch được giao là rất khó khăn; một số cây trồng vụ đông đến thời điểm này đã hết lịch thời vụ, tuy nhiên nhìn chung các địa phương trong tỉnh vẫn tiếp tục chỉ đạo bà con nông dân gieo trồng theo hướng ứng phó linh hoạt với điều kiện thời tiết và các loại giống cây trồng để nâng cao diện tích.
Thạch Hà là một trong những địa phương hàng năm có diện tích đất có thể sản xuất vụ đông khá lớn và có tỷ lệ khá đồng đều trong cơ cấu các loại cây trồng như ngô, rau đậu và khoai lang. Vụ đông năm nay, Thạch Hà được tỉnh giao chỉ tiêu gieo trồng 100 ha ngô; 1.000 ha rau, đậu và 2.000 khoai lang.
Với địa hình thấp trũng và do đợt mưa lớn vừa qua làm ngập nhiều diện tích cộng với chậm lịch thời vụ khá nhiều, các chỉ tiêu về diện tích và tiến độ sản xuất không cao, nhưng theo ông Nguyễn Đăng Thắng - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thạch Hà, thì quan điểm của ngành nông nghiệp huyện là, tranh thủ tận dụng tối đa các điều kiện thuận lợi về thời tiết, đồng thời lựa chọn các giốn cây ngắn ngày và phù hợp để chỉ đạo các địa phương tiến hành gieo trỉa đảm bảo diện tích. Đặc biệt, sau thành công của việc triển khai mô hình sản xuất rau - củ - quả tập trung theo tiêu chuẩn Việt Ghép (VietGAP), vụ đông năm 2012, huyện đang triển khai kế hoạch mở rộng thêm 30 - 40 ha rau - củ - quả an toàn tại 2 xã Tượng Sơn và Thạch Tân.
 |
Lãnh đạo Sở NN & PTNT kiểm tra mô hình rau - củ - quả ở xã Tượng Sơn |
Về các giải pháp chỉ đạo sản xuất vụ đông trong thời gian tới, ông Nguyễn Tuấn Thanh - Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết, mặc dù thời gian không còn nhiều trong điều kiện sản xuất khó khăn, nhưng nếu biết tranh thủ tận dụng các điều kiện, đặc biệt là vận dụng triệt để các ưu thế của giống cây trồng vật nuôi vào sản xuất phù hợp thì vẫn có thể tiếp tục mở rộng và phát triển được diện tích vụ đông, nâng cao thu nhập.
Theo đó, ở các địa phương vùng cao như: Hương Sơn, Vũ Quang, Hương Khê, thượng Đức Thọ... tranh thủ thời tiết thuận lợi để gieo trỉa ngô, sử dụng nhóm giống ngắn ngày và chất lượng; đồng thời chuẩn bị một lượng giống cần thiết để khôi phục sản xuất sau lũ như: MX2, MX4, VN2... Đối với các vùng đất hai lúa, thoát nước tốt, chú trọng phát triển khoai lang đông xen rau ăn lá ngắn ngày; chú trọng tập đoàn củ, quả thực phẩm thời gian ngắn và thu hoạch được nhiều lứa trên mỗi vụ sản xuất. Chủ động nguồn thức ăn thô xanh cho đàn gia súc trong vụ Đông bằng cách tận thu, bảo quản và chế biến các phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, lá ngô, thân cây lạc; khuyến khích trồng khoai lang, gieo ngô dày theo vụ đông muộn - xuân sớm làm thức ăn cho gia súc nhằm tăng cường dinh dưỡng, nâng cao sức đề kháng cho đàn vật nuôi...
Ngoài ra, ngành nông nghiệp cần tăng cường phân công lãnh đạo và cán bộ kỹ thuật thường xuyên theo dõi, giúp đỡ các huyện, thị, thành tiếp tục triển khai thực hiện kế hoạch đề ra. Tăng cường kiểm tra các cơ sở sản xuất kinh doanh giống cây trồng, vật tư nông nghiệp và chuyển giao nguồn giống đảm bảo và kỹ thuật kịp thời khi nhân dân có nhu cầu. Đặc biệt cần tính đến những tình huống hỗ trợ bà con khôi phục diện tích do thiên tai, dịch hại; không để diện tích bị bỏ trống khi nông dân có nhu cầu sản xuất. Bằng mọi biện pháp chạy đua với thời gian, chạy đua với diễn biến bất lợi của thời tiết để phấn đấu sản xuất vụ đông giành kết quả cao nhất.
