Văn bản bất nhất, dân lãnh đủ
Để công tác di dời, TĐC được nhanh gọn, đảm bảo quyền lợi cho người dân, ngày 17/8/2010, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có QĐ số 16/2010/QĐ-UBND (sau đây gọi tắt là QĐ16) qui định về đối tượng, điều kiện, chính sách và trình tự thực hiện TĐC đối với các hộ phải di dời trong khu vực lòng hồ chứa nước Ngàn Trươi – Cẩm Trang. Theo quyết QĐ16, các hộ dân vùng lòng hồ sau khi có đủ các điều kiện tự TĐC do chính quyền xã, huyện phê duyệt, trong thời hạn 2 tháng kể từ ngày được UBND xã cấp giấy giới thiệu đi liên hệ tự tái định cư phải chứng minh có đất mới. Khi có đủ các loại giấy tờ chứng minh nguồn đất mới, nếu các hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu thì được tạm ứng trước số tiền tối đa không quá 50 triệu đồng để chuẩn bị TĐC. Hạn chót thực hiện tự TĐC theo QĐ16 là ngày 31/1/2011. Như vậy, tổng thời gian triển khai QĐ16 là 5 tháng 13 ngày (tính từ ngày ra QĐ). Ngoài chính sách hỗ trợ, bồi thường khác, mỗi hộ dân tự TĐC sẽ được nhà nước hỗ trợ 100 triệu đồng.
 |
| Thực hiện Dự án thuỷ lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, hơn 700 hộ dân (100%)t huộc 2 xã Hương Điền và Hương Quang (Vũ Quang) nằm trong khu vực lòng hồ phải di dời, TĐC |
Thực hiện quyết định trên, hơn 400 hộ dân của 2 xã Hương Điền, Hương Quang đã làm đơn xin tự TĐC và trong các ngày từ 6 - 9/10, UBND 2 xã trên đã cấp giấy giới thiệu cho các hộ dân đi liên hệ nơi ở mới. Theo thời hạn, đến ngày 12/12 người dân phải có đủ các hồ sơ thủ tục để được ứng tiền và được tự đi TĐC. Tuy nhiên, đến ngày 13/10/2010, UBND huyện Vũ Quang có công văn 404/CV-UB hướng dẫn về chính sách di dân tự do, trong đó qui định về thời gian đi liên hệ TĐC là 60 ngày kể từ ngày được ứng tiền. Bám vào công văn 404 của huyện, người dân ung dung chờ nguồn tiền tạm ứng để đi liên hệ nơi ở mới.
Hơn 1 tháng sau, do chưa có nguồn tiền phân bổ về nên UBND huyện Vũ Quang ra tiếp công văn số 456/CV-UBND, trong đó qui định về thời gian đi liên hệ TĐC là 60 ngày kể từ ngày được UBND xã cấp giấy giới thiệu (theo đúng QĐ 16). Như vậy, người dân chỉ còn 16 ngày làm các thủ tục giấy tờ (gồm: quyết định cấp đất; giao đất; văn bản xác nhận thừa kế quyền sử dụng đất ở, mua nhà ở được chính quyền nơi có đất xác nhận; quyết định công nhận trúng đấu giá quyền sử dụng đất ở hoặc các giấy tờ khác chứng minh có đất ở mới) để được ứng tiền chuẩn bị nơi ở mới.
 |
| Người dân Hương Điền bán hết trâu, bò để “chạy” giấy tờ bỏ lại nhiều chuồng trâu, bò trống hoác |
Ngày 7/12, chúng tôi có mặt tại xã Hương Điền được chứng kiến cảnh người dân nơi đây nháo nhác ngược, xuôi, bán rẻ trâu, bò, lợn, gà để “chạy” thủ tục giấy tờ TĐC tự do. Ông Nguyễn Xuân Vi ở xóm Kiều bức xúc: “Ban hành văn bản kiểu này là làm khó cho dân. 16 ngày để lo các loại giấy tờ trên là bất khả kháng. Lũ lụt, giá đất ở các địa phương tăng cao trong khi dân chúng tôi còn nghèo, lấy tiền đâu để làm được các giấy tờ, thủ tục đất đai”.
“Tâm lý người dân bất ổn, không tập trung vào sản xuất, đến nay mặc dù xã đã có đề án, kế hoạch sản xuất vụ đông xuân nhưng người dân không thực hiện. Khả năng tái đói, tái nghèo rất cao” – ông Đặng Khánh Trình – Phó Bí thư Đảng uỷ xã Hương Điền cho biết.
Lý giải về việc huyện ban hành 2 văn bản bất nhất và trái khoáy với QĐ16 của UBND tỉnh, ông Nguyễn Đình Đức - Phó Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang kiêm Trưởng ban chuyên trách bồi thường hỗ trợ tái định cư công trình thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang huyện cho biết: “Việc ra đời công văn 404 nhằm mục đích tạo điều kiện cho dân và công văn 404 không thực hiện được là do việc cấp nguồn vốn chậm trễ. Việc ra tiếp công văn 456 là để “sửa sai” cho công văn 404”(!?).
Giáo viên không được tự TĐC?
Công văn 404 của UBND huyện Vũ Quang còn qui định: những hộ là cán bộ, công chức (có 1 hoặc nhiều công chức nhà nước đang làm ăn, sinh sống phụ thụ thuộc vào chủ hộ, chưa tách khẩu, tách hộ trước 20/11/2006) không được xét tự TĐC khiến cán bộ, công chức, đặc biệt là các giáo viên trên địa bàn hoang mang, lo lắng.
 |
| Đến 31-1-2011, khi đang giữa năm học, các em học sinh trường Tiểu học Hương Điền sẽ phải chuyển đi theo cha mẹ đến nơi ở mới |
Thầy Hồ Ngọc Giáp – Giáo viên Trường Tiểu học Hương Điền lấy vợ làm nông nghiệp và định cư tại xóm Đăng hơn 20 năm. Sau bao năm tằn tiện, chắt bóp, gia đình thầy đã mua được đất ở thị trấn Vũ Quang và dự định sẽ tự TĐC ở đó để tiện việc học hành cho 2 con. Tuy nhiên, khi thầy làm đơn xin tự TĐC đã không được Hội đồng xét duyệt TĐC tự do của huyện phê duyệt.
“Việc định cư ở thị trấn Vũ Quang hay nơi nào khác là quyền của tôi, miễn sao đảm bảo thời gian lên lớp, dạy học cho con em vùng TĐC (nếu huyện vẫn bố trí dạy ở vùng TĐC). Hoặc, vài năm tới tôi phải chuyển vùng khác dạy thì huyện có lo được nơi ở cho tôi ở vùng đó không?”- thầy Giáp không giấu nổi bức xúc.
Gia đình ông Nguyễn Văn Thành ở xóm Ngân, xã Hương Điền sinh sống ở đây từ bao đời, nay do tuổi cao, không đủ sức khoẻ canh tác trên vùng đất mới, ông mong muốn về định cư ở quê cũ và đã làm đơn xin tự TĐC nhưng không được Hội đồng xét duyệt TĐC huyện phê duyệt. Ước muốn của ông không thực hiện được bởi trong nhà đang có con gái là cán bộ kế toán Trường Tiểu học Hương Điền – đối tượng bị ràng buộc bởi công văn 404.
Chung cảnh ngộ với thầy Giáp, ông Thành là 22 giáo viên của 2 xã Hương Điền và Hương Quang đều bị Hội đồng xét duyệt TĐC huyện từ chối phê duyệt đơn xin tự TĐC.
Ông Nguyễn Đình Đức - Phó Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang khẳng định: “Các đối tượng trên không được tự TĐC là đúng, vì xã, huyện chưa có chủ trương làm qui hoạch, kế hoạch cán bộ, giáo viên thay thế. Ngoài ra, huyện đã căn cứ vào qui định 808-QQĐ/TU về phân cấp quản lý cán bộ của Tỉnh uỷ và Quyết định 43/2008 của UBND tỉnh”. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, tất cả các giáo viên trên đều có nguyện vọng tự TĐC chứ không chuyển công tác sang xã khác. Như vậy, những đối tượng trên không chịu ràng buộc bởi các QĐ 808 và QĐ 43 như ông Đức nói.
Lời kết
QĐ16 cho dân tự TĐC của UBND tỉnh phù hợp với nguyện vọng đông đảo người dân và cũng tiết kiệm được thời gian, ngân sách, rất lớn cho nhà nước (nếu xây dựng khu TĐC thì chi phí bình quân cho 1 hộ dân trên 1 tỷ đồng). Việc UBND huyên Vũ Quang ban hành văn bản có đúng luật, đúng thẩm quyền hay không sẽ có các cơ quan chức năng phân giải. Tuy nhiên, một điều chắc chắn, tiến độ di dân, TĐC thuộc Dự án thuỷ lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang sẽ bị kéo dài hoặc không thực hiện được do các văn bản trên.
