Chim họa mi miền đất hát

Thu Hà ngồi đó, giữa làn bưa bụi giăng tơ, đôi mắt thơ ngây mơ màng nhìn vô định vào không gian. Có cái gì đó thật non tơ. Có cái gì đó thật già dặn. Những điệu ví giặm quê nhà hay khí sắc của làn điệu ca trù đã mang đến cho em dáng vẻ đó… Có lẽ đó là điều mà chính em cũng không thể phân định…Và từ giây phút ấy, với tôi em chính là con chim họa mi bé nhỏ của miền đất hát Nghi Xuân.

Những ai quan tâm đến Hội thi tiếng hát dân ca giáo viên và học sinh tiểu học năm 2010 có lẽ chưa phai ấn tượng về một cô bé 8 tuổi biểu diễn rất chững chạc với giọng ca trong veo, cao vút. Đó là Thu Hà học sinh trường tiểu học Xuân Hồng (Nghi Xuân) với bài dặm “Một đời vì nghĩa cả”.

Lần ấy, Thu Hà được ban giám khảo trao giải A và cũng từ lần ấy em bắt đầu được các cô chú ở Trung tâm văn hóa huyện Nghi Xuân chú ý. Chị Trần Thị Cảnh – Phó GĐ Trung tâm văn hóa Nghi Xuân cho biết: “Khi làm ban giám khảo vòng thi ở huyện tôi đã rất ngạc nhiên vì một em học sinh bé tý mà lại có giọng hát đẹp và cách xử lý ca từ cũng như phong cách biểu diễn chững chạc như thế. Cứ ngỡ bài “một đời vì nghĩa cả” là quá sức của Thu Hà nhưng không ngờ cô bé đã hát thành công như thế”.

Thu Hà chững chạc trên sân khấu Liên hoan dân ca ví giặm Xứ Nghệ toàn khu vực

Thu Hà chững chạc trên sân khấu Liên hoan dân ca ví giặm Xứ Nghệ toàn khu vực

Thu Hà sở hữu một giọng ca mà theo giới chuyên môn đánh giá là hội tụ được 4 yếu tố vang, rền, nền, nảy rất thuận lợi trong xử lý các làn điệu dân ca. Ở trường, ngoài việc học Hà tham gia nhiệt tình vào các hoạt động văn nghệ. Gần đây khi xã thành lập CLB dân ca, em cũng là một trong những nhân tố tích cực. Không chỉ học hát các làn điệu cổ và làn điệu cải biên, Hà còn hướng dẫn các bạn cùng trang lứa các kỹ thuật hát dân ca. Chính vì thế, Hà còn được các bạn trìu mến gọi là “cô giáo tí hon”.

Từ những ấn tượng về giọng ca của cô bé Thu Hà, các nghệ nhân CLB ca trù Nguyễn Công Trứ đã thuyết phục và dạy em hát ca trù. Với tố chất thông minh, Hà cũng nhanh chóng nắm bắt các kỹ thuật lấy hơi, nhả chữ, nẩy hạt… của ca trù và hát xuất sắc làn điệu ca trù. Nghe Hà hát bài “Hồng hồng tuyết tuyết” tựa suối nguồn trong vắt. Những thanh âm của làn điệu này như trong thanh hơn, sang trọng hơn trong giọng ca của họa mi miền đất hát. Lời hát cứ tuôn chảy thanh quản, từ trán, từ mắt, từ cõi nội tâm sâu sắc… Chỉ có tài năng thiên bẩm mới làm được điều đó ở lứa tuổi của em. Và chính tài năng thiên bẩm ấy đã mang lại cho Hà giải thưởng “ca nương triển vọng” tại Liên hoan ca trù toàn quốc 2011.

...và rất chuyên nghiệp trong những làn điệu ca trù

...và rất chuyên nghiệp trong những làn điệu ca trù

Hát ví giặm tuy không khó như ca trù nhưng để hát thật chuẩn, thật hay và diễn tả hết nội dung cũng như làm bật lên không gian diễn xướng của từng làn điệu thì đòi hỏi người hát phải có những kỹ thuật nhất định. Có giọng ca tốt lại đam mê và may mắn được nhiều nghệ nhân lớn tuổi kèm cặp truyền dạy, đến nay Hà đã có thể hát nhuần nhuyễn các làn điệu gốc như ví, dặm, hò và cả những làn điệu cải biên như xẩm, khuyên…

Thu Hà cho biết: “Hồi mới học hát vì không hiểu rõ lời hát nên thỉnh thoảng em hay quên lời nhưng bây giờ thì em đã khắc phục được điều đó”. Cũng có đôi lần khi đang biểu diễn trên sân khấu Hà không nhớ lời nhưng với tố chất thông minh và bản lĩnh sân khấu tốt em đã xử lý khéo léo khiến khán giả không nhận ra hoặc giả có nhận ra cũng thể tất cho con chim họa mi bé nhỏ này.

Tôi còn nhớ hình ảnh rất tự tin của em trên sân khấu Liên hoan dân ca ví giặm Xứ Nghệ năm 2012 tại Nghệ An trong bài “Chị khuyên em”: “Người ơi… ai biết nước sông La răng là trong là đục thì biết sống cuộc đời răng là nhục là vinh…/ Em ơi em ngồi lại/ chị khuyên giải đôi lời/ đã sinh ở trên đời thua người ta cũng thiệt mà chịu kém người cũng ơ thiệt…”. Hình ảnh đó gợi nhớ về những buổi tan trường cô bé thay bố mẹ đạp xe chở em gái nhỏ về nhà, về những buổi Hà dạy em gái học bài… Những lúc em khoác áo tứ thân lên sân khấu và nhập tâm vào điệu hát cũng ra dáng một người chị cả như khi thay bố mẹ chăm em.

Kết thúc Liên hoan dân ca ví giặm 2012, Hà được trao giải dành cho thí sinh nhỏ tuổi nhất. Hà nói: “Kết quả tuy không như các cô chú mong đợi nhưng sự ghi nhận của ban giám khảo đã tạo cho em niềm tin và động lực phấn đấu hơn nữa. Chắc chắn lần sau em sẽ cố gắng hơn để không phụ lòng mong mỏi của các cô chú, thầy cô và bố mẹ”.

Những giải thưởng dành cho cô bé mới 9 năm tuổi đời, 2 năm tuổi nghề tại các liên hoan dân ca tầm cỡ đang mở ra cho em con đường thênh thang để đến với nghiệp ca hát. Tôi tin là với năng khiếu, niềm say mê của mình, chim họa mi bé nhỏ của miền đất hát sẽ neo buộc đời mình với những câu hát truyền thống của quê hương…

Đọc thêm

Tin mới Emagazine Truyền hình Podcast