Và đồ chơi ngày tết. Tuổi nhỏ của tôi thường bám gấu áo mẹ đi chợ tết. Phiên chợ cuối cùng trong năm diễn ra vào ngày 20, ở Choi, nên được gọi là chợ Hai mươi, đông vui, rộn rịp, kéo dài hơn chợ thường và sắc màu được ghi lại đúng như trong thơ Đoàn Văn Cừ:
Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon
Mỗi lần đọc thơ Đoàn Văn Cừ, tôi thường vận cái “thằng cu áo đỏ” ấy vào mình, dẫu tôi không có áo đỏ, mà chỉ có áo nâu non do chính mẹ may cho với các đường chỉ nổi lên như cuộc hành quân của một đàn kiến gió.
 |
Ảnh minh họa từ internet |
Trong cái tưng bừng, nhộn nhịp suốt một ngày, tôi cứ bám áo mẹ mà lượn khắp các gian hàng và cuối cùng, trước khi ra về, thế nào cũng được mẹ mua cho ba loại đồ chơi. Đó là một bánh pháo tép kèm vài quả pháo đùng cùng một bao diêm. Là dăm con gà đất bôi phẩm xanh đỏ to bằng ba ngón tay, gắn ở mỏ một lưỡi gà, thổi lên toe toe cái tiếng gáy của một chú trống choai. Và cuối cùng là chùm trống bỏi với hai mặt xanh đỏ, to bằng lòng bàn tay, gắn ở tang trống mấy cái nùn cứng, mỗi lần lắc lắc, trống lại phập phùng một điệu nhạc, nếu lắc nhiều chỉ vài ngày là thủng. Tất cả một cuộc đi chợ, suốt từ sáng đến quá trưa, mang về được mấy thứ đồ chơi như thế. Và năm nào cũng thế!
Nhưng tưng bừng nhất, đó là chiều 29 tết với những cuộc mổ lợn chung của các nhóm gia đình. Tiếng lợn eng éc một âm điệu vui trong cái chiều 29 thường có gió bấc và mưa bay làm náo động cả xóm thôn. Và đàn trẻ con, không đứa nào không hong hóng, giành cho được cái bong bóng lợn. Cái bong bóng nóng hổi, nhớp nháp trên tay được trộn với tro nhồi thật sạch và thật mỏng. Rồi được thổi hơi vào thành một quả bóng to. Quả bóng được “chế xuất” từ bóng đái của lợn ấy đã làm rậm rịch các sân chơi ngày tết.
Tết còn được náo nức chờ đợi ở nồi bánh chưng vào chiều 29 hoặc 30 và các loại bánh khác như bánh mật, bánh gai, bánh lọc và chè kho. Nồi bánh làm ấm không gian mỗi gia đình và trẻ con được hưởng sớm hơn cả hương vị tết ở cái bánh được gói riêng cho chúng. Đấy là cái ăn ngon nhất trước khi vào ba ngày tết.
Còn vào tết thì chẳng mấy ai quan tâm đến sự ăn, kể cả trẻ con. Bây giờ, chuyển sang sự đam mê được mừng tuổi, đốt pháo, đi chùa, ra sân đình xem lễ, lên chạn rơm đánh tam cúc hoặc đánh bài mười… ăn tiền.
Cùng với số tuổi tôi có, tôi cũng có bấy nhiêu năm hồi hộp đón tết, cảm nhận được cái bận rộn, ríu rít của tết.
Tết, ở bất cứ lứa tuổi nào của thế hệ tôi cũng chẳng thể nào mất đi sắc màu ấm áp và thân thương của nó, ngay cả trong chiến tranh - dằng dặc những 30 năm. 30 năm chiến tranh, nhất là trong cuộc chống Mỹ, cả dân tộc vẫn đều đặn đón tết. Bên những mong đợi cổ truyền, bỗng có thêm niềm vui chờ đợi những bài thơ xuân chúc tết của Bác Hồ. Những bài thơ xuân đã truyền biết bao sức mạnh cho toàn dân tộc, cả Bắc và Nam, khiến mọi gian nan, thiếu nghèo vẫn không thể làm giảm sự trông đợi và hy vọng của con người cho độc lập và tự do, cho an khang và thịnh vượng.
Hòa bình, trong triền miên những bận rộn của đời thường, bỗng lại đến cái phút tạm ngưng mọi lo toan, để chỉ lo toan cho cái tết. Những khoản tiền để dành - trong đó, với trẻ em, có cả những con lợn đất. Những mua sắm và cái gì cũng phải mới. Những hành trình gần như bất tận của vào - ra, đi - về, xuôi - ngược khiến cho không năm nào là không túi bụi, vất vả chuyện tàu xe để được về với gia đình và quê hương, sum vầy, đoàn tụ.
Sau cỗ tết tất niên chiều 30, kết thúc mọi lo toan và bận rộn của một năm, trong mỗi căn nhà ấm cúng hơn ngày thường, con người lại có một chờ đợi mới - chờ đợi thời khắc giao thừa. Rồi sáng mồng một đến, trong giấc ngủ muộn, giữa im ắng đến tịch mịch của không gian, bỗng lại vẳng nghe xa gần tiếng rao lẻ loi của người bán muối - “Ai muối ơ?”, như đánh dấu cho sự tiếp chuyển không ngưng nghỉ của cuộc sống cần lao “gừng cay, muối mặn”…
Đã hơn ba phần tư thế kỷ của đời người, thế mà, không lúc nào tôi không hồi hộp đón tết. Trước là chờ đón cho mình trong bận rộn của bố mẹ, ông bà. Rồi là chờ đón và chuẩn bị cho con cái, trong vai bố mẹ. Và bây giờ là cho cháu, trong vai ông bà, để nội ngoại xa gần, đứa nào cũng được thương nhớ, được quyến luyến như nhau. Cũng vẫn một trông chờ ấy, một bâng khuâng ấy, một hồi hộp ấy, một bận rộn ấy! Chẳng thể giải thích và cũng không cần giải thích cái vĩnh cửu, muôn đời của tết trong kết đọng của mọi ước nguyện tốt lành, trong bất tận những ao ước, khát khao của mọi người dân Việt ở bất cứ đâu cho thương yêu, giao hòa, gắn nối và đoàn tụ.
