Nhắc đến nhạc sĩ Phú Quang, người yêu nhạc cả nước hẳn chẳng thể nào quên được những bài tình ca về Hà Nội như "Em ơi Hà Nội phố", "Im lặng đêm Hà Nội", "Hà Nội ngày trở về", "Chiều phủ Tây Hồ"… Với người nhạc sĩ tài hoa này, Hà Nội là mảnh đất "gắn bó máu thịt", là tình yêu mà ông không thể nào… ly dị.
Công dân ưu tú của Thủ đô
Nhạc sĩ Phú Quang sinh năm 1949 tại Phú Thọ. Năm 5 tuổi, ông theo gia đình chuyển về Hà Nội và trải qua những năm tháng tuổi thơ nơi căn nhà nhỏ phố Khâm Thiên. Đến 37 tuổi, ông vào thành phố Hồ Chí Minh sinh sống và năm 2008 (khi 59 tuổi), Phú Quang trở lại Hà Nội.
 |
| Nhạc sĩ Phú Quang |
Nhớ về những ngày tháng tuổi thơ, Phú Quang tâm sự: “Tuổi thơ của tôi đẹp lắm chứ. Rảnh ra là cùng bạn bè chơi đánh bi đánh đáo. Chúng tôi rủ nhau lên rạp Kim Đồng xem phim, xem chưa đã lại về xem thêm ở mấy cái ống nhòm của các ông bán kẹo kéo. Rồi những âm thanh như tiếng tàu điện cũng đã đi suốt tuổi thơ tôi. Những ký ức về thời thơ ấu là niềm cảm hứng sáng tác để tôi viết nên bản Giao hưởng “Hồi ức”, Giao hưởng thơ, một loạt tổ khúc và những ca khúc về Hà Nội”.
Đến khi trưởng thành, vì một vài chuyện buồn, ông quyết định rời xa Hà Nội. Nhưng trong suốt 25 năm sống tại TP.HCM, Phú Quang luôn tự hỏi, quyết định của mình là đúng hay sai? Thế rồi, công việc cứ cuốn ông đi dù cho nỗi nhớ Hà Nội luôn thường trực.
Phú Quang kể, có lúc nhớ Hà Nội quá, chiều 30 Tết, ông một mình từ TP.HCM ra để cảm nhận không khí Tết, để nhớ lại những ký ức năm nào. Giống như, ông chỉ có thể yên tâm khi trở về Hà Nội, nơi ông đã “trót yêu và tự thấy mình gắn bó máu thịt với mảnh đất này”.
“Dù không sinh ra và lớn lên ở Hà Nội nhưng bất cứ người nào hiểu, trân trọng và biết yêu Hà Nội thì đều có thể coi là người Hà Nội. Tôi là một phần của Hà Nội. Tôi là một “thổ dân” của Hà Nội. Tôi cảm nhận sâu, hiểu Hà Nội tỉ mỉ hơn người khác và bởi thế mà yêu say đắm... Hà Nội dù có xô bồ, tấp nập hơn nhưng tình yêu của tôi thì vẫn không đổi, bởi vì tình yêu thì không thể toan tính, không thể sắp đặt mà chỉ có thể cống hiến hết mình” – Phú Quang chia sẻ.
Có lẽ, chính bởi “chất Hà Nội” và cả những cống hiến không biết mệt mỏi với hàng trăm bài hát về Hà Nội, Phú Quang được vinh danh là 1 trong 10 “Công dân Thủ đô ưu tú năm 2014”.
Nhạc sĩ Phú Quang cho biết: “Trong sự nghiệp âm nhạc, tôi đã có nhiều giải thưởng lớn. Nhưng giải thưởng do Hà Nội trao tặng là giải thưởng đặc biệt bởi nó tiếp thêm cho tôi niềm tin vào cuộc đời và động lực để tôi tiếp tục lao động”.
Nhạc sĩ của Hà Nội
Trong kho tàng hơn 400 bài hát của Phú Quang, phần nhiều trong số đó là về Hà Nội. Các tác phẩm của ông đều có bóng dáng một người con gái e ấp, dịu dàng. Khi được hỏi về hình tượng trong sáng tác, Phú Quang cười và nói rằng: “Đó chính là Hà Nội. Một khi ta đã yêu cái gì đó tha thiết quá thì đều có cảm giác như một người tình. Hà Nội với tôi là tình yêu. Tất cả tình yêu đều có thể ly dị nhưng Hà Nội thì không thể ly dị được”.
 |
Với Phú Quang, Hà Nội trong ông luôn là một trang nhạc của sự rung động. Nó không có sự cũ kỹ, bụi bặm của mảnh đất ngàn năm Văn hiến mà nó là vẻ đẹp lãng mạn, nên thơ với “hương hoa sữa nồng nàn”, với “chiều sương giăng lối cũ”.
Qua “Em ơi, Hà Nội phố”, “Im lặng đêm Hà Nội”, “Lãng đãng chiều đông Hà Nội”, “Hà Nội ngày trở về”, “Chiều phủ Tây Hồ”, “Nỗi nhớ mùa đông”… khán giả dường như được chìm vào trong ký ức, được sống chậm lại và cảm nhận một Hà Nội khác. Không phải Hà Nội hiện đại, xô bồ với nhịp sống hối hả mà là Hà Nội trữ tình, yên bình, lịch lãm với sự lãng mạn của mùa thu, nét rêu phong của những hàng phố cũ, những mái nhà cổ…
“Nhạc của tôi đều là những bài hát cất lên từ tình yêu thật, không hô khẩu hiệu như ‘Hà Nội ơi, Hà Nội à’… Công chúng đến với nhạc của tôi cũng từ một tình yêu Hà Nội chân thật, sâu đậm”.
Sẽ chẳng ai có thể phủ nhận được tình yêu của người nhạc sĩ với Hà Nội bởi nó thấm đẫm trong từng nốt nhạc sâu sắc và đi vào lòng người. Đặc biệt, từ năm 1990 đến nay, cứ mỗi mùa thu về, Phú Quang là nhạc sĩ duy nhất cả nước có chương trình âm nhạc của riêng mình về Hà Nội như một lời tri ân sâu sắc đến thành phố đã nuôi dưỡng, bao dung và lúc nào cũng dang rộng vòng tay đón ông trở về.
