Vừa thu lúa xuân, vừa gieo cấy hè thu…
Thu hoạch lúa xuân chưa xong, vụ gieo cấy lúa hè thu đã “chạm ngõ”. Mấy ngày nay, gia đình chị Trương Thị Huệ, Bắc Văn, Thạch Văn (Thạch Hà) như không thở ra hơi. Vừa dồn thu gom rơm còn sót lại trên sào ruộng mới thu hoạch được ít hôm, chị vừa chia sẻ: “Nhà tôi làm 6 sào lúa Thiên ưu 8, năng suất bình quân 2,5 tạ/sào. Thu hoạch như chạy lũ chị ạ, vừa gặt xong là nước về đầy đồng, phải tức tốc dọn sạch sẽ mặt ruộng để kịp làm đất hè thu luôn. Vụ gối vụ, nông dân chỉ có vắt chân lên cổ thôi!”.
Máy cày làm đất ra đồng
Gia đình bác Lưu Hộ (thôn Hòa Lạc, Thạch Lạc, Thạch Hà) hồi đầu năm 7 sào lúa phải gieo đi gieo lại hai lần, mãi đến giữa tháng 2 mới hoàn thành. Nhờ sử dụng giống ngắn ngày cùng với chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, lúa của gia đình thu hoạch đúng kế hoạch. “Vừa thu hoạch, vừa làm đất gieo mạ hè thu. Gia đình tôi bắt đầu xuống mạ cách đây 5 ngày (3/6), đến nay đã làm đủ để cấy 7 sào vụ hè thu rồi. Khoảng vài ngày nữa chúng tôi sẽ xuống cấy, đảm bảo xong trước 15/6”.
Bên cạnh những chiếc máy gặt đập liên hợp ầm ù thu hoạch nốt những diện tích còn lại, trên đồng ruộng Thạch Hà, nước đã ăm ắp các cánh đồng. Khắp nơi, rền rã tiếng máy cày làm đất, chạy phăng phăng như đuổi cùng thời gian. Được biết, huyện đã phối hợp với Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh đưa nước về nhằm đốc thúc thu hoạch lúa xuân, lấy nước điều hành thời vụ hè thu. Đến thời điểm này, toàn huyện Thạch Hà đã xuống giống được 400 ha lúa gieo và bắc 1,4 ha mạ hè thu.
Về tiến độ gieo cấy hè thu, Đức Thọ đang là địa phương dẫn “đầu bảng”. Bắt đầu thu hoạch từ trung tuần tháng 5, lúa xuân Đức Thọ đã thu hoạch được 99,5%, năng suất bình quân 63 tạ/ha. Với truyền thống canh tác thâm canh, huyện lúa này luôn chủ động giải pháp cho vụ hè thu bằng việc bắc mạ ép tại chân ruộng khi lúa xuân “đỏ đuôi”.
Hiện tại, Đức Thọ là địa phương duy nhất đã tiến hành cấy được 300 ha lúa xuân, gieo được 500 ha, tính tổng diện tích gieo cấy đạt trên 20%. Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch UBND huyện Đức Thọ cho biết: “Vụ hè thu 2016, Đức Thọ cơ cấu 3.950 ha lúa. Trong đó, 1000 ha trà hè thu chạy lụt đã cơ bản hoàn thành xuống giống. Huyện chỉ đạo các địa phương tập trung đẩy nhanh tiến độ, xuống cấy đúng thời vụ, đồng thời chủ động các giải pháp chống hạn khi cần thiết”.
Lấy nước điều hành thời vụ…
Đã 1 tuần trôi qua kể từ ngày đầu tiên mở nước cho đợt đầu tiên của vụ hè thu 2016, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh đã điều tiết nước phủ kín các mặt kênh, phục vụ công tác làm đất, gieo cấy. Hiện tại, dù nguồn nước ở các hồ đập chưa có gì đáng ngại nhưng vụ hè thu 2016 được dự đoán là nắng muộn, có khả năng hạn hán xảy ra, vì thế kế hoạch tiết kiệm được thực hiện ngay từ đầu vụ.
Ông Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Công ty cho biết: “Chúng tôi không thể tưới đồng thời trên toàn hệ thống mà phải thực hiện tưới luân phiên. Công ty đã làm việc với các địa phương nhằm phối hợp thúc đẩy tiến độ thu hoạch, làm đất đồng thời để có thể đảm bảo nguồn nước cho tất cả mặt ruộng, chia sẻ nguồn nước với vùng xa. Hiện tại, nhu cầu dùng nước cao nên có nhiều vùng sâu, vùng xa vẫn chưa có nước, vì vậy các địa phương cần phải có phương án chủ động vùng ưu tiên, lấy nước điều hành thời vụ”. Theo kế hoạch, đợt mở nước này của Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh sẽ kéo dài trong khoảng 14 - 15 ngày.
Còn tại Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh, do đặc thù thời vụ không đồng đều của địa bàn phục vụ, những trạm bơm nhỏ đã phải mở nước từ ngày 2-3/6. Trạm bơm Linh Cảm cũng mở nước từ 6/6 để đốc thúc thời vụ. Tuy nước đã về đến tận chân ruộng nhưng ở nhiều vùng bà con vẫn chưa lấy nước, gây không ít khó khăn cho việc điều tiết.
Ông Trần Quốc Hùng - Giám đốc Công ty cho biết: “Mực nước một số hồ đập ở Can Lộc đã xuống thấp. Như hồ Vực Trống (34% thiết kế), chỉ tưới được khoảng 3 đợt (tổng là 6 đợt). Công ty đã có phương án tưới tiết kiệm, dùng trạm bơm dã chiến và đề nghị địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhằm bảo vệ an toàn mùa màng cho bà con”.
Các địa phương đang ráo riết một lúc thực hiện hai nhiệm vụ: vừa thu hoạch lúa xuân, vừa xuống đồng gieo cấy hè thu. Cho đến thời điểm này, toàn tỉnh đã cơ bản hoàn thành vụ lúa xuân, đã tiến hành gieo cấy gần 2.000 ha lúa hè thu (đạt gần 5% kế hoạch), bắc 215,4 ha mạ (tương đương với 4125 ha diện tích lúa cấy).
