Phát huy các giá trị di sản từ cái nhìn văn hóa

Với lịch sử phát triển hơn 180 năm, Thành Sen hội tụ đầy đủ những nét văn hóa đặc sắc của Hà Tĩnh. Bên cạnh đó, trong quá trình phát triển, với những đặc trưng về thiên nhiên và con người, vùng đất này đã dần hình thành những giá trị văn hóa riêng biệt thể hiện qua những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể...

Một góc TP. Hà Tĩnh nhìn từ trên cao. Ảnh TL
Một góc TP. Hà Tĩnh nhìn từ trên cao. Ảnh TL

Thành phố Hà Tĩnh thời cổ xưa là đất Việt Thường, qua thăng trầm của lịch sử, vùng đất này thuộc nhiều châu, trấn, phủ và cho đến năm Minh Mệnh thứ 12 (1831), tỉnh Hà Tĩnh được thiết lập, tỉnh thành đặt trên đất Trung Tiết. Từ đó, bắt đầu hình thành những công trình văn hóa tâm linh phản ánh đời sống tinh thần phong phú của người dân. Từ bờ nam sông Cày cho đến hai bờ bắc, nam sông Phủ, nơi nào cũng có những công trình kiến trúc tâm linh nổi tiếng. Các di tích như: Núi Nài, Miếu Đôi, đền Kinh Thượng, đền Kinh Hạ, Đông Miếu, đền Võ Miếu, Văn Miếu Hà Tĩnh, Khu lưu niệm danh họa Nguyễn Phan Chánh, nhà thờ Nguyễn Cao Đôn, đền thờ Nguyễn Đình Quyền, nhà thờ Thám hoa Đặng Văn Kiều, bia Tiết Phụ, nhà thờ Nguyễn Tất Bột, nhà thờ Trương Quang, miếu Quan Quận… đã thể hiện đời sống tinh thần phong phú cũng như sự tài hoa của con người Thành Sen từ xa xưa…

Theo thống kê mới nhất, hiện nay, TP Hà Tĩnh có 31 di tích lịch sử văn hóa, trong đó 2 di tích là Văn Miếu (phường Thạch Linh) và Nhà Lao Hà Tĩnh (Tân Giang) không còn tồn tại cần được khôi phục. Những năm qua, cùng với sự quan tâm của T.Ư, của tỉnh và huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng, chỉnh trang đô thị, TP Hà Tĩnh đặc biệt quan tâm công tác trùng tu, tôn tạo và quy hoạch, xây dựng các công trình văn hóa, hệ thống di tích trên địa bàn. Nhiều công trình văn hóa quan trọng của thành phố được đầu tư xây dựng như: vườn hoa tượng đài Trần Phú, vòng xuyến đại lộ Xô-viết Nghệ Tĩnh, hồ Bắc Hà, hồ Bảy Mẫu... Nhiều công trình, di tích văn hóa lịch sử được trùng tu, tôn tạo, nâng cấp như: vườn hoa Lý Tự Trọng, di tích Hào Thành; Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh, Khu lưu niệm Nguyễn Phan Chánh, đền Võ Miếu và các công trình văn hóa khác.

Chơi cờ thẻ - một trong những nét văn hóa của người dân Thành Sen.. Ảnh: Thanh Hoài
Chơi cờ thẻ - một trong những nét văn hóa của người dân Thành Sen.. Ảnh: Thanh Hoài

Hiện nay, công trình Văn Miếu đã được UBND tỉnh phê duyệt dự án đầu tư, giao cho UBND thành phố triển khai. Văn Miếu là công trình nằm trong hệ thống đền miếu quanh tỉnh thành Hà Tĩnh được xây dựng năm 1833, là nơi thờ phụng đức Khổng Tử, bậc triết gia sáng lập nên đạo nho và các bậc đại hiền nho sỹ của tỉnh. Văn Miếu ở Hà Tĩnh ban đầu chỉ là ngôi nhà gỗ lợp tranh, đến những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, Văn Miếu mới được sửa chữa, mở mang thêm dần và được xây dựng hoàn chỉnh thành công trình kiến trúc nguy nga với 3 tòa nhà chính xếp theo hình chữ “Môn”, hai dãy nhà hai bên là “tả vu, hữu vu” và nhà “túc hậu” được làm bằng gỗ. Mới đây, TP Hà Tĩnh đã thành lập đoàn công tác phối hợp với các chuyên gia trong ngành khảo cổ học đi tham quan và tìm hiểu về quá trình phục dựng lại Văn Miếu ở một số tỉnh phía Bắc. Đoàn đã trực tiếp đến Văn Miếu Quốc Tử Giám, Văn Miếu Vĩnh Phúc, Văn Miếu Sơn Tây là những địa phương đã và đang tiến hành phục dựng lại Văn Miếu. Dự tính, công năng sử dụng Văn Miếu mới ngoài chức năng thờ tự, vinh danh các nhà khoa bảng trước đây (hơn 6 thế kỷ khoa cử, tỉnh Hà Tĩnh có 148 vị đỗ đại khoa), còn là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa, tôn vinh, khuyến khích tinh thần hiếu học, tinh thần vượt khó vươn lên học giỏi, chăm ngoan của các thế hệ học sinh trong tỉnh Hà Tĩnh… Chính vì thế, phục dựng lại Văn Miếu cũng là nguyện vọng chung của đông đảo nhân dân.

Cùng với các di sản văn hóa vật thể, TP Hà Tĩnh cũng có nhiều di sản văn hóa phi vật thể được lưu truyền và phát huy trong đời sống nhân dân như dân ca, ví giặm, hát phường vải, lễ hội đua thuyền trên sông Phủ, sông Cụt, các trò chơi dân gian cờ thẻ, múa lân, kéo co vẫn thường diễn ra trong các hoạt động văn hóa của thành phố. Trong quá trình phát triển, người dân Thành Sen cũng biết sáng tạo và với sự tài hoa của mình, họ đã tạo nên các làng nghề truyền thống như dệt vải Đồng Môn, giò lụa ở các phường Bắc Hà, Tân Giang, làm kẹo cu đơ ở Đại Nài, làm bánh đa ở phường Thạch Quý, đan lát các sản phẩm mây, tre đan ở Thạch Linh… Trong đó rất nhiều nghề được truyền nối từ đời này sang đời khác tạo nét đặc trưng trong văn hóa của đất và người Thành Sen.

Đọc thêm

Tin mới Emagazine Truyền hình Podcast