Khi lòng tốt bị lợi dụng

Gần 20 năm qua, các hồ sơ, tài liệu luôn được ông Cát chuẩn bị chu đáo để đi "gõ cửa" các cơ quan chức năng đòi quyền lợi

Trong quá trình xác minh vụ việc, trên cơ sở những nhân chứng cho thấy, việc gia đình ông Cát cho mượn đất hương hỏa rồi bị chiếm dụng dẫn tới tranh chấp kéo dài là có thật. Dù không mua bán, trao đổi hay bị thu hồi nhưng khu vườn 1.337 m² của cha ông trước đây để lại nay chỉ còn chưa đầy một nửa. Và, những người biết chuyện đều buồn, thất vọng bởi căn nguyên của sự việc lại bắt nguồn từ lòng tốt!

Theo đơn thư phản ánh của ông Cát thì các mảnh đất hiện đang tranh chấp đều nằm trên khu vườn hương hỏa của ông với tổng diện tích 1.337 m² và đã gắn bó với gia đình ông 5 đời tại xóm Châu Thành, xã Kỳ Châu (nay là khu phố 3, thị trấn Kỳ Anh). Năm 1972, bà Nguyễn Thị Lài (đã chết) bỏ phần đất được xã cấp đến xin ở nhờ trên vườn nhà ông. Năm 1975, xóm có xin ông một phần đất để mở đường đi qua vườn và tách phần đất của bà Lài mượn ở ra một phần riêng biệt. Đến năm 1984, khi thực hiện đo vẽ bản đồ 299, cán bộ địa chính không lấy tờ khai của dân, không kiểm tra thực tế nên đã ghi nhầm đất của ông thành đất bà Lài trên bản đồ. Năm 1995, con gái thứ 2 của bà Lài đứng ra bán suất đất hiện đang tranh chấp cho ông Trịnh Xuân Hợp một cách không thuận lý, hợp tình.

Nhiều nhân chứng khẳng định, phần đất này trước đây của ông Cát. Điều này chị Trần Thị Nga - con gái đầu của bà Lài cũng sẵn sàng làm chứng: “Năm 1971, tôi từ Vĩnh Linh về thăm nhà thì gia đình tôi đang ở miếng đất mà ông Lương Sỹ Đang hiện ở (phần đất do xã cấp cho bà Lài – PV). Đến năm 1973, tôi về phép lần thứ 2 thì thấy gia đình tôi đã chuyển sang ở miếng đất của thầy Cát và thầy có nói với tôi là đến ở cho vui. Nhưng vì hoàn cảnh khó khăn nên em tôi là Trần Thị Trung đã bán cho ông Hợp...”.

Điều cần nói thêm là, dù biết rất rõ nguồn gốc đất nhưng vì lợi ích tức thời nên ông Hợp vẫn làm ngơ để mua nên giờ xẩy ra tranh chấp kéo dài, tình làng nghĩa xóm rạn nứt.

Cũng trên khu vườn hương hỏa này, vào năm 1969, khi Mỹ ngừng đánh phá miền Bắc, gia đình bà Phạm Thị Thiết (nay đã chết) về ở tại nhà kho mà gia đình ông Cát cho Phòng Lương thực huyện Kỳ Anh mượn đất xây dựng. Đến cuối năm đó, gia đình ông Cát từ nơi sơ tán về thì thấy nhà kho đã chuyển đi vị trí khác nhưng bà Thiết vẫn tiếp tục trồng rau trên diện tích 310 m² xung quanh và nói dối là HTX điều đất màu. Mãi đến khi phát hiện ra sự việc con gái bà Lài bán đất cho ông Hợp thì ông Cát mới biết gia đình bà Thiết cũng đang chiếm đất nhà mình và ông đã đồng thời báo chính quyền thị trấn Kỳ Anh. Theo đó, các cơ quan chức năng yêu cầu hoàn trả 2 mảnh đất này...

Liên quan đến nội dung này, chúng tôi thấy, trong bản đồ 299 được tạo lập năm 1984 không thể hiện phần đất của bà Thiết...

Phần đất đang tranh chấp với gia đình bà Phạm Thị Thiết.

Các nhân chứng là hàng xóm, những người dân bản địa đều khẳng định: phần đất mà chị Mại (con gái bà Thiết) đang ở cũng là đất hương hỏa của gia đình ông Cát. Trao đổi với chúng tôi, ông Lương Sỹ Đang (84 tuổi) cho biết thêm: “Mảnh đất nhà tôi hiện đang ở trước đây được cấp cho bà Lài nhưng vì chồng và cháu rể đều mất đột ngột ở đây nên bà sợ và chuyển sang mượn đất nhà thầy Cát để ở. Là người được chứng kiến quá trình xẩy ra vụ việc, tôi khẳng định rằng, các phần đất ông Cát đang tranh chấp với con bà Lài, con ông Hợp đều là đất hương hỏa của gia đình ông Cát”.

Hiện nay, dù những người trực tiếp đi mượn đất đều đã chết nhưng không thể phủ nhận rằng, đây là đất hương hỏa của một người có tấm lòng thiện nguyện, sẵn sàng cưu mang, giúp đỡ xóm làng lúc hoạn nạn, khó khăn. Nhưng lòng tốt đã bị lợi dụng, niềm tin bị phản bội, tài sản quý giá và thiêng liêng của ông cha để lại bị đánh cắp đã buộc ông Cát nhọc nhằn đi gõ cửa chính quyền, các cơ quan chức năng để đòi lẽ phải suốt gần 20 năm. Trong cuộc hành trình bất đắc dĩ đó, ông đã mất rất nhiều thời gian, công sức, thiệt thòi về mọi mặt nhưng đổi lại, những thứ ông nhận được là sự ngậm ngùi, chua chát khó có thể nói hết thành lời...

Qua quá trình tìm hiểu, chúng tôi thấy rằng, để vụ việc kéo dài, phức tạp và khó giải quyết như hiện nay thì chính quyền địa phương qua các thời kỳ ở Kỳ Anh không thể phủ nhận trách nhiệm. Điều này được thể hiện ngay từ khi ông Cát phát hiện việc đất hương hỏa bị lấn chiếm đã báo với chính quyền địa phương nhưng thay vì giữ nguyên hiện trạng, tạm ngừng giao dịch để tiến hành xác minh vụ việc và tìm biện pháp xử lý thì địa phương lại để cho sự việc vượt ngoài tầm kiểm soát, trì trệ trong giải quyết và ban hành các văn bản chưa đúng luật định, thiếu tính thuyết phục. Trong nội dung các văn bản như Thông báo ngày 25/1/1995 của UBND thị trấn Kỳ Anh, Thông báo ngày 11/8/1999 của UBND huyện, Báo cáo ngày 24/12/2001 của Đoàn Thanh tra huyện, Quyết định 1338 ngày 26/10/2010 của UBND huyện Kỳ Anh... đều có “vấn đề” và bị ông Cát chỉ ra từng điểm để phản đối với những căn cứ khá xác đáng.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Ngọc Huấn – Phó Chánh Thanh tra tỉnh cho rằng: “Vụ việc của ông Nguyễn Xuân Cát tồn đọng, kéo dài phát sinh do việc hướng dẫn, trả lời, giải quyết chưa thấu đáo và không phù hợp với quy định pháp luật của chính quyền địa phương. Chúng tôi đã tham mưu UBND tỉnh có văn bản xử lý dứt điểm vụ việc này”.

Vẫn biết, giải quyết tranh chấp, xử lý tồn đọng trong lĩnh vực đất đai rất khó khăn và phức tạp do yếu tố lịch sử. Tuy vậy, để đảm bảo quyền lợi cho ông Cát và tránh việc công dân tiếp tục có đơn thư kéo dài, vượt cấp, chính quyền và các cơ quan chức năng cần xem xét vụ việc một cách thấu đáo, xử lý dứt điểm với quan điểm thuận lý, hợp tình...