Ngã Ba Đồng Lộc

(Trích trường ca của Nguyễn Ngọc Phú)

CHƯƠNG 6

HY SINH

Ngày 24 tháng 7 năm 1968

Một ngày bình thường như mọi ngày

Tiếng gà gáy cong vòi như lưỡi hái

Hái một trời sao đổ thóc vào đêm

Mẹ xay giã giần sàng

Đời bao nhiêu hạt lép

Các con mẹ chắc như hạt thóc

Hạt thóc khoác vỏ trấu màu rơm

Hạt thóc khoác nguỵ trang màu lá

Hạt thóc nằm ngủ ngon

Trên những tấm ni lông phơi vội vã

Quần xắn gối lấm bụi đường đỏ quạch

Hạt thóc nằm mơ mùa vàng thao thức

Hạt thóc nằm mơ cổ tích

Đêm quả thị màu vàng

Nở ra bao điều lạ

Rạng, Xuân, Xanh, Hợi, Cúc, Tần…

Tiểu đội 10 cô gái

Mười ngón tay đan vào nhau

Vương vương 10 mái tóc

Vương vương 10 khuôn mặt

Ai rủ rỉ cuối nhà

Ai luồn tay rúc rích

Bóng cây cọ đổ liêu xiêu trăng vàng trên mái tóc

Cọ- ngọn lửa màu xanh

Gấp lại thành áo tơi

Gấp lại thành quê hương máu thịt

Quê hương lần theo sợi lạt mây chằm qua mưa nắng

Chiếc áo tơi bền bỉ những con đò chở hoàng hôn về chợ

Chợ họp như nỗi phập phồng

Bánh đa tròn dễ vỡ

Miếng trầu mẹ têm

Thấm một vệt vôi dài theo tuổi tác

Ăn chắc, mặc bền…

Nào cuốc

Nào choòng

Sấp ngửa

Ngổn ngang dọc dáng người

Xe cút kít lách qua tháng bảy

Bánh xe tròn định mệnh

Xe đêm về đắp ký ức đầy vơi

Tiểu đội 10 người

Mười chiếc bát ăn cơm

Bát B52 úp mặt vào sàn nứa

Mười chiếc bát như mười phím đàn

Em có thể gõ

Và hát bâng quơ…

Rằng hết giận thì thương

Hoa đến thì thì hoa phải nở

Mười chiếc bát mười bông hoa loa kèn

Rung âm đàn về đất

Ngân âm đất về trời

Mười đội đũa xếp hàng như đội ngũ

(Xin hãy đừng thiếu hụt một đôi)

Tiểu đội 10 người

Mười miền quê cùng chung giọng nói

Tiếng Hà Tĩnh qua mưa chan nắng dội

Vẫn trong veo như mạch giếng làng

- Quê choa nhiều khoai lang

Những củ khoai vùi trong cát bỏng

Dây khoai vòng mơ mộng

Qua cái đói giêng hai buộc sượng cả người

- Quê mi bên Sông Cụt

Con sông như khúc ruột làng

Gánh những cầu Cày

Chợ Voi

Cửa Sót

Ôi những cái tên đọc lên đã thầm rơi nước mắt

Thương cha ông nghèo

Núi cũng hòn côi cút

Đẻ bao ông cử, ông nghè

Câu Kiều hát trong đêm phường vải

Chín mươi chín đỉnh non Hồng cũng thấp thỏm đứng nghe…

Tiểu đội 10 người

Mười con cò nón trắng

Mười cánh chim áo xanh

Hoa sim nói về em

Cánh tím mỏng manh

Sông La nói về em

Cong vòng lưng thiếu nữ

Mười ngôi sao không đêm nào ngủ

Bữa cơm một mâm tròn

Cả tiểu đội xúm quanh

Một chiếc dù pháo sáng

Chia đều 10 tấm khăn

Một mảnh vỏ máy bay

Chia đủ 10 chiếc lược

Tiểu đội hàng ngang

Nỗi niềm hàng dọc

Cao thấp, nhỏ to

Chung một dáng người

Mười chiếc áo

Chung một dây phơi

Mười tâm tình chung niềm vui để ngỏ

Cái Hợi hay cười

Cái Xuân hay dỗi

Lúm đồng tiền cũng muốn chia đôi

Lúm đồng tiền lấp dần thời son trẻ

Mười cô gái cùng khát khao làm mẹ

Khát khao làm vợ

Khát khao nhớ

Khát khao thương

Khát khao một tấm ngực trần

Một giọng đàn ông

Vuốt ve mái tóc

Ôi mái tóc ngỡ không xanh thêm được

Sương gội ban đêm

Khói gội ban ngày

Bầu ngực ngỡ không còn vú ngọc

Nằm ép mình xuống chai sạn đất đai

Mười cô gái trinh nguyên

Xâu cỏ May thêu gối

Hoa xấu hổ vẫn mọc bên mầm khói

Em mơ gì

Nụ cười thêm tuổi

Đôi lúc ngồi nói một mình

Đôi lúc muốn hét lên thật to

Cho ngã ba âm âm vọng lại

Rằng: chúng tôi vẫn còn thời con gái

Sao có lúc bần thần chẳng lẽ hóa con trai !

Tháng 7 ngày 24 năm 1968

Một ngày định mệnh

Mười chị em nối nhau ra trọng điểm

Vừa đi vừa vấn tóc

Vấn lại một ngày thường

Vấn lại đêm ký ức

Vấn lại cuộn len vun mùa đông một góc

Cuộn len chảy ra lăn theo hy vọng

Rằng: thêm một ngày biết mình đang sống

Rằng: thêm một giờ biết mình bên nhau

Rằng: thêm một phút

Trời xanh trên đầu

Rằng: thêm một giây

Ngã ba yên tĩnh !

Không gian giãn ra rỗng như vòm trống

Im lặng lạ lùng

Im lặng toát mồ hôi !

“Chú ý ngã ba

Còn nhiều bom nổ chậm”

Tấm biển như tay người nhắc nhở

“Chú ý ngã ba

Giờ này là cao điểm”

Tấm biển như mắt người nhức nhối

“Chú ý bom từ trường

Kim loại trong người để lại”

Giếng nước vẫn trong

Căn hầm vẫn ấm

Trang sức của em là chùm sim tím

Hái vội bên đường

“Chú ý bom tọa độ

Có thể bất thình lình”

Tiếng ai đó giật mình trong gió

Sao trời vẫn xanh

Sao đất vẫn đỏ

Sao áo vẫn mềm

Sao tiếng vẫn quen

Chúng con mười chị em

Ngủ chung đội hình

Đi cùng đội ngũ

Mười cọc tiêu bên hố bom chờ nổ

Mười dáng thắt lưng ong

Mềm cả nắng khô giòn

Trưa

Mười vắt cơm mở ra

Khúc cá

Quả cà

Mười bi đông nước

Tiếng bi đông va vào nhau

Khô khốc

Thèm một gáo nước giếng làng

Chảy rười rượi xuống bờ lưng con gái

Trời xanh quá

Xanh đến thót lòng

Đất êm quá

Êm đến bâng khuâng

Không gian bỗng vỡ òa

Loạt bom tọa độ

Khói bỗng trùm lên

Không còn nghe tiếng nổ

Không còn nghe tiếng người

Không còn nghe đất rơi

Mười nón trắng bay lên

Mười vạt áo bay lên

Đất

rơi về với đất

Người

rơi về xương thịt

Tần ơi!

Hà ơi!

Cúc ơi!

A trưởng Võ Thị Tần

Viết thư về cho mẹ:

“Mẹ ơi! Mẹ đừng lo

Con gái mẹ không còn bé nhỏ

đêm chúng con san đường

Có pháo sáng quân thù soi tỏ

Ngày chúng ném bom xuống sông

Cá nổi lên nhiều lắm

Bữa ăn chúng con cải thiện

Lờy sức để làm đường.

Bom đạn có thể làm rung chuyển núi rừng

Nhưng không thể bẽ gãy ý chí chúng con sắt đá

Thằng Mỹ hung hăng thật ngu mẹ ạ!”…

Và anh đang ở xa

Nhớ hôm lên đường chia tay bịn rịn

Em dấu vào ba lô người lính

Chiếc khăn thêu

Tầm ảnh

Món tóc thề.

Cau nhà mình vẫn úp bẹ vào cây

Nắng đã chín sum vầy hó hẹn

Lời dạm ngõ chính thành lời đưa tiễn

Đêm Thiên Lộc cánh đồng trăng sóng sánh

Mái tóc dài không chuốt hết lời yêu

Người con gái có dáng người tròn lẵn

Nụ cười tươi bừng sáng cả nắng chiều…

Hà ơi!

Em là người trẻ nhất

Tuổi mười bảy bẽ gãy sừng trâu

Sừng trâu cong như trăng đầu tháng

Đên đèn ông sao

Một ông sao sáng

Hai ông sáng sao

Em lò cò chân sáo

Buổi trưa rình bắt ve dấu vào túi áo

Mùa hạ thơm như chùm quả

Mùa hạ thơm như má em

Mùa hạ chín khi trời còn xanh vỏ

Bỏ ngỏ một phong thư

Bỏ ngỏ cánh chim trời…

Cô gái lọ lem dấu chân vào dép lốp

Chờ cơm thì gõ bát

Ngồi nhặt thóc giúp bà

Hạt lép thì thương

Hạt đầy thì ngắn

Đôi bím tóc

Chú chìa vôi nhóng nhánh

Chim khách ơi!

Chim khách đến chơi nhà

Trưa tu hú

Ngọt chùm vải chín

Sông bần thần ôm dạ nặng phù sa.

Tên em là sông

Em lớn lên con sông nào cũng rộng

Đời éo le bên lỡ vá bên bồi

Rút ruột Hến nuôi cuộc đời mơ mộng

Vỏ tấp vào bến bãi

Vỏ nung vôi!

Mía bãi soi đã ngọt dần lên ngọn

Cây lúa cong như chỉ đòng đòng

Lúa con gái dậy thì

Hoa sầu đong chớm rụng

Em một mình mắc võng tập chao nôi

“ạ ru hời…”

Em ru cái ngủ

Cái ngủ ríu mắt rồi

Thương con cò lặn lội

Suốt một đời mang áo trắng ra phơi…