Chuyến ra khơi định mệnh

Chiều xuân ảm đạm, con đường nhỏ về làng biển Xuân Yên những luồng gió lạnh khẻ rít qua hàng cây phi lau nghe thảm hơn. Vào nhà ngư dân Nguyễn Văn Thái càng buồn hơn khi nghe tiếng khóc nấc lòng của người vợ trẻ. "Anh đi kiếm cơm nuôi vợ nuôi con, ai ngờ lại như thế này? Sóng to gió lớn đi làm gì để giờ đây anh bỏ mẹ con em” - trong tiếng khóc nghẹ ngào, chị Nguyễn Thị Thu (26 tuổi) lại ngất lên ngất xuống.

Chị Thu ngất lên ngất xuống khiến người thân phải dìu đỡ

Bà Trịnh Thị Thành (mẹ vợ anh Thái) lau nước mắt rầu rĩ nói: Gả con gái gần nhà mà nhờ con rể, ai ngờ nó bỏ đi nhanh thế. Bố Thái vừa mất chưa mãn tang nay con lại ra đi, để lại cho cháu tôi nỗi bất hạnh vô bờ khi chưa đầy hai tuổi. Thằng Thuận (Nguyễn Hữu Thuận, con trai anh Thái) còn nhỏ nhưng đã mắc chứng bệnh thần kinh, phải đi hết viện này viện nọ, gia đình lại quá nghèo khổ. Giờ bố nó chết rồi cháu tôi biết sống thế nào đây. Không đi nghề (đánh cá) thì không có ăn, không có tiền thuốc cho con, đi nghề thì khổ thế đấy.

Một cán bộ xóm Yên Ngư, xã Xuân Yên cho biết: Gia đình anh Thái cự kỳ khó khăn, làm nghề ngư nghiệp, 3 tháng nay biển động nhưng cũng phải đi kiếm gạo cho con ai ngờ rủi ro thế này.

Lúc chúng tôi đến cũng là lúc vừa khâm lượm cho cho anh Thái xong, hàng trăm người dân chứng kiến cảnh tượng tang thương này, không ai bảo ai nhưng hầu như người nào cũng rơi lệ. Họ thương cho anh Thái và thương cho người vợ trẻ và đứa con chưa đầy 2 tuổi đầy bệnh tật. Rồi sẽ ra sao khi bố - trụ cột chính của cả gia đình không còn nữa ?!

Chiều muộn, rời gia đình nạn nhân Thái chúng tôi tìm đến nhà nạn nhân Hoàng Văn Thanh ở xóm Yên Hải cách đấy không xa. Ngôi nhà nhỏ củ kỹ của của gia đình anh Hải nằm lọt giữa những hàng cây phi lao chắn sóng biển. Ở đây cũng rất đông người dân nhưng không khí tỉnh mịnh và buồn thảm, tang thương đang bao trùm lên khung cảnh nơi đây. Người dân địa phương cho biết, anh Thanh có 2 đứa con, đứa lớn là Hoàng Thị Hằng (17 tuổi) học hết lớp 9 thì nghỉ học, em là Hoàng Văn Hải (14 tuổi) cũng đã bỏ học vì không đủ tiền học.

Hải chỉ biết ngồi bên di ảnh bố buồn rầu chẳng nói chẳng rằng, nét mặt đau thương hiện rõ trên đứa con tội nghiệp. Hằng thu mình lại ngồi co ro trong góc bếp, những dòng nước mắt cứ lăn dài trên má, gương mặt đong đầy những giọt nước mắt khổ đau. Ông Trịnh Minh Hồng, ông ngoại của 2 cháu cho chúng tôi biết: Gia đình anh Thanh nghèo quá, nghề lưới không có vốn, không có thuyền, không có lưới, nên ai thuê làm gì thì làm nấy, người ta thương người ta kêu đi biển để kiếm ít tiền. Tiền đâu chả thấy mà ngay cả xác giờ cũng không biết năm chổ nào trên biển nữa. Hai đứa con bơ vơ không biết rồi đây sẽ sống thế nào nữa. Thanh còn mẹ già yếu năm nay đã 85 tuổi, khổ cực lắm chú ạ.

Hải chỉ biết ngồi bên di ảnh bố buồn rầu chẳng nói chẳng rằng, nét mặt đau thương hiện rõ trên đứa con tội nghiệp

Một người dì của anh Thanh gạt nước mắt cho chúng tôi biết: Trước khi đi nó nói đi làm kiếm ít tiền về đi cưới đứa cháu làng bên, nhưng nay đám cưới đã xong nhưng cháu tôi vẫn chưa về. Đi ăn đói, giờ ăn gát nằm biển tội lắm các chú ạ.

Anh Hoàng Văn Thái (28 tuổi) - một ngư dân bám biển vào thời điểm đó cho biết: Khoảng 17h ngày 09-2, có 3 thuyền gồm thuyền anh Thái, thuyền anh Hoàng Thông và thuyền bọn em cùng ra khơi đánh cá. Đến rạng sáng hôm sau bọn em điện không liên lạc được nên đi tìm thì thấy đồ dạt vào bờ chứ không thấy người. Theo anh Thái thì ở vùng biển này thường xảy ra tình trạng thuyền lớn đâm thuyền bé, dân bọn em ở đây đi thuyền dạ kéo để đánh cá, còn thuyền lớn trên 50 mã lực thường là thuyền 3 vách của dân Diễn Châu, Nghệ An. Xã Xuân Yên đã từng họp và nói thuyền lớn không được vào gần bờ nhưng những chiếc thuyền lớn này vẫn thường xuyên xâm phạm vùng biển.

Ông Bùi Thái Sơn (49 tuổi) trú xóm Yên Hải, xã Xuân Yên, huyện Nghi Xuân, vừa là chú của nạn nhân Thái vừa là chủ thuyền kể lại chuyến đánh cá định mệnh của 2 ngư dân dân nghèo tội nghiệp: Trước đây, tôi và cháu Thái cùng đi đánh cá, nhưng từ Tết tới nay tôi bị bệnh nên không đi biển được nên giao thuyền cho cháu và thuê thêm anh Thanh ở xóm Yên Hải cùng đi đánh cá. Chiều hôm ấy cũng như mọi chiều, 2 người chuẩn bị lưới - dạ, dầu và đồng nghề ra khơi đánh cá. Đến gần 0h ngày 10-2, tôi có gọi cho Thái thì cháu bảo “Đang đánh cá ở ngang xã Cương Gián ra, đang kéo dạ (lưới) đi xuống, xong dạ thứ 2 thì đi lên”. Sáng ra, tôi gọi cho Thái mãi không được, đoán sự chẳng lành nên nhờ 7-8 thuyền của anh em đi tìm kiếm. Sau 1 thời gian tìm kiếm, đến vung biển Xuân Thành – Cương Gián thì phát hiện vết dầu loang; các thuyền bạn đã dùng lưới càn theo vết dầu và trục vớt đến sáng 12-2 mới tìm thấy thi thể Thái.

Ông Sơn cũng cho biết thêm, trên vùng biển này thường xảy ra xô xát giữ thuyền đánh cá nhỏ của xã Xuân Yên với thuyền đánh cá lớn của ngư dân Diễn Châu (Nghệ An). “Họ thường rà lấy cả lưới của mình, xô xát xảy ra. Thuyền của họ to, đông người nên có khi "ức hiếp" mình, không làm được gì. Dân bãi ngang chúng tôi làm lưới lộng, nó mà lùa thì mất hết. Năm nay, từ khoảng tháng 4 đến tháng 7 âm lịch - mùa cá cơm, thuyền bạn thướng ném mìn và dùng te kéo cá, ngư dân đã phản ánh với chính quyền địa phương nhưng không được vì họ "không trực tiếp trên biển”..

Anh Thái đưa chúng thôi đến chiếc thuyền gặp nạn đã được trục vớt lên bờ và cho biết: Thuyền bị đâm ngang phía bên phải, những vệt sơn từ chiếc thuyền 3 vách còn dính lại trên thuyền của 2 nạn nhân. Thuyền thì hư hỏng nặng, lưới dạ mất hết, ống xã cũng bị đâm gãy. Có thể lúc 2 người đang ngồi phía sau thuyền thì bị đâm chéo nên thuyền lớn lướt qua thuyền và lướt qua người nên có vết thương trên đầu và ở vai.

Chứng kiến gia cảnh của gia đình nạn nhân Thanh, chúng tôi mới hiểu hết cuộc đời cơ cực của người dân vùng biển. Trong căn nhà nhỏ chưa đầy 20m2, ngoài chiếc dường thì hầu như không có thứ gì có giá trị. Tường vách nhà rạn nứt, nhiều nơi đã bong trát vữa, mái ngói dột nát, nhìn từ trong nhà có thể thấy trời xanh. Tệ hại hơn, bếp nấu ăn chỉ là mấy viên gạch quây lại, gác lên 2 tấm bờ-rô tạm bợ.

Hai gia đình nạn nhân bị lật thuyền, mỗi nhà mỗi vẽ nhưng đều là những gia đình quá éo le và khổ cực trong làng biển nghèo Xuân Yên. Không có thu nhập gì ngoài đi biển nên phải nhờ vào sức vóc của đàn ông con trai, và vụ việc đau lòng này mãi mãi là nỗi ám ảnh, là cái nghiệp đeo bám mãi của ngư dân vùng quê nghèo.