Hướng tới kỷ niệm 90 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam
Còn nhớ, đấy là một đêm mùa thu yên tĩnh, trong căn phòng khách vắng vẻ của Xí nghiệp Chè Tây Sơn, đang chuẩn bị tắt đèn đi ngủ sớm vì lúc chiều leo đồi quá mệt, chợt Đậu Bình đưa tôi xem bức ảnh về sông Ngàn Phố và một số ảnh tư liệu khác anh vừa chụp được. Những hình ảnh trời mây, non nước, thuyền bè khá đẹp nhưng không hiểu sao chẳng làm rung động trái tim tôi. Bất ngờ, trong nhiều bức ảnh ấy lại xuất hiện một tấm chụp người phụ nữ cụt cả 2 chân đang nằm đan nong, nia, thúng, mủng, với dòng chữ phía sau “Bà Liên tàn tật chịu khó đan nong gấm”.
 |
Bên chiếc giuờng gỗ mộc, bà Liên vẫn ngồi đan hàng ngày (Ảnh tư liệu) |
Lời chú thích của ông bạn “phó nháy” thật đơn giản. Nhưng nhìn vào bức ảnh, tự nhiên mắt tôi ứa lệ. Tôi hỏi Đậu Bình: “Bà Liên này quê ở đâu?”. Đậu Bình bảo: “Bà ấy quê Sơn Thịnh”, nhưng khi hỏi ở xóm nào thì anh không nhớ vì hôm ấy anh đến vội vàng, chỉ chụp xong rồi về. Tôi xin anh bạn tấm ảnh và sáng hôm sau quyết định xuống Sơn Thịnh để tìm hiểu nhân vật “Người đàn bà nằm đan”. Đến Hương Sơn vào dịp thường xẩy ra mưa lớn và lũ quét, hôm ấy, tôi vừa tới cầu treo Nầm thì cơn giông bất chợt ập tới. Càng đi, mưa bốn bề càng giăng trắng, nước chảy tràn đường.
Bao giờ cũng vậy, với thói quen nghề nghiệp của người làm báo, tôi tìm đến trụ sở Đảng ủy xã gặp gỡ, trao đổi với cán bộ lãnh đạo chủ chốt địa phương để tìm hiểu và khai thác đề tài. Chẳng thể ngờ, vừa bước chân tới trụ sở xã Sơn Thịnh, tôi gặp lại người quen cũ. Ông Lê Khoan hồi trước làm Chủ nhiệm HTX Thủ công Minh Thịnh, nay giữ chức Bí thư Đảng ủy xã Sơn Thịnh. Tôi đưa chiếc túi xách của mình ra, sổ tay và hành lý đều bị ướt, tuy nhiên, tấm ảnh được bọc cẩn thận nên còn nguyên vẹn. Tôi rút tấm ảnh và hỏi ông Lê Khoan: “Bác có biết người đàn bà này không?”. Lê Khoan nói ngay: “Bà Liên ở ngay trong xóm tui đó”. Tôi bảo: “Tui muốn tìm hiểu gia cảnh để viết về tấm gương vượt khó của bà ấy”. Ông Lê Khoan cao hứng: “Bà Liên đáng lẽ phải được đưa lên báo lâu rồi, bị cụt cả 2 chân nhưng vẫn ngồi đan trên giường đã gần hai chục năm. Bà là người đặc biệt khéo tay nên hàng đan chắc và đẹp hơn của người khác. Anh qua đó sẽ thấy”.
Chiều ấy, ông bí thư đích danh dẫn tôi tới nhà bà Liên. Con trai đầu của bà vồn vã nấu nước chè xanh mời khách. Bà Liên vẫn nằm trên giường, dưới nền nhà ngổn ngang nan cật được chuốt sẵn, bên chân giường là 2 chiếc nong phơi thóc bà vừa đan xong... Bà Liên chậm rãi kể về số phận của mình: Lúc 18 tuổi, bà lên Bắc Thái làm công nhân khai thác quặng amiăng, rồi gặp tai nạn bị cụt cả 2 chân trong một lần ngồi sau xe đạp đi trên chiếc cầu tre qua suối.
Ông Sáu - người yêu bà (quê Nghi Xuân) đã tận tình chăm sóc và bằng tình yêu thương vô hạn đã cưới bà làm vợ rồi trở về quê bà sinh sống. Hai vợ chồng mưu sinh bằng nghề đan truyền thống của làng Thịnh Văn. Khi bà sinh hạ được 2 người con thì ông Sáu đột quỵ và qua đời. Càng nghe, tôi càng cảm kích nghị lực phi thường của người đàn bà này... Dẫu bà Liên có cảnh ngộ đặc biệt nhưng vẫn sống lạc quan, giáo dục 2 con trưởng thành. Cả con trai và con gái rất mực thương yêu mẹ. Sau đó, phóng sự “Người đàn bà nằm đan” được in trên Báo Hà Tĩnh và Báo Lao động.
Đúng như dự đoán của tôi, bài báo đã gây được niềm xúc động và sự khâm phục của độc giả trong và ngoài nước về nghị lực vượt khó của một người phụ nữ tật nguyền. Hai năm sau, một cán bộ Liên đoàn Lao động tỉnh đến xin tờ báo có bài phóng sự đó và bảo: “Bà Liên được cấp trên chọn đi báo cáo điển hình tiên tiến của phụ nữ toàn quốc. Bài báo của anh là tư liệu quý để làm tài liệu truyền thống”.
Tôi đưa tờ báo ấy cho họ và thầm nghĩ: người làm báo phải chịu khó phát hiện và đi tìm sự thật thì mới thành công. Chỉ một bức ảnh nhỏ, nếu mình hờ hững thì dễ đánh mất cơ hội.
