Dẫn chúng tôi đi thăm khu tái định cư (TĐC), ông Nguyễn Viết Xuân - Thôn trưởng thôn Trung Tân cho biết: Trước đây, vùng đất này chủ yếu là cát hoang hóa, nhà ở của người dân thưa thớt, đường sá không có, chưa nắng đã hạn, chưa mưa đã lầy lội. Đầu năm 2000, Xí nghiệp Khoáng sản Kỳ Anh (thuộc Tổng Công ty KS&TM Hà Tĩnh) - đơn vị đóng trên địa bàn xã đã phối hợp cùng với địa phương hỗ trợ quy hoạch, xây dựng khu TĐC cho nhân dân. Sau 2 năm vừa làm nhiệm vụ khai thác ti tan vừa quy hoạch, san lấp mặt bằng…, Xí nghiệp đã hoàn thiện khu TĐC 20 ha với đầy đủ hạ tầng giao thông, lưới điện và các công trình phúc lợi xã hội như: nhà văn hóa, trường mầm non, sân thể thao…
 |
| Một góc làng Trung Tân hôm nay. |
Nhờ có sự đồng thuận của đại đa số người dân và sự vào cuộc quyết liệt của cấc cấp chính quyền, đến cuối năm 2003, tất cả 205 hộ của thôn Trung Tân đã về ở khu TĐC. Mỗi hộ dân được nhận 700 m2 đất ở cùng với tiền hỗ trợ, đền bù. Họ đã mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế từ trồng trọt, chăn nuôi, sắm mới ngư cụ, tàu thuyền đi biển và có vốn cho con em đi XKLĐ.
Ngoài thu nhập từ nghề biển truyền thống, khoảng 5 năm lại nay, nhiều hộ dân có thu nhập cao nhờ XKLĐ. Đến thời điểm này đã có 110 người trong thôn sang Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc… theo chương trình XKLĐ, mỗi năm gửi về nguồn kiều hối trên 18 tỷ đồng. Hiện nay, thu nhập bình quân ở thôn Trung Tân mỗi năm hơn 16 triệu đồng/người.
“Nếu không có sự giúp sức của Tổng Công ty KS&TM Hà Tĩnh thì chưa biết đến bao giờ người dân chúng tôi mới có được khu TĐC này” - ông Xuân chia sẻ.
Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi đến ngôi nhà 2 tầng của ông Trương Nga (50 tuổi), một trong những hộ vận động di dời khó khăn nhất của những ngày đầu. Qua trò chuyện, ông Nga không ngần ngại kể: “Những ngày đầu lên khu TĐC này, chúng tôi nặng trĩu nỗi băn khoăn, thậm chí là không đồng tình. Thế nhưng, đến đây, gia đình tôi mới thực sự được đổi đời. Có tiền đền bù, vợ chồng tôi xây được nhà, có vốn cho 3 đứa con đi XKLĐ. Sau 3 năm đứa đầu đã có tiền gửi về xây được nhà 2 tầng, cuối năm nay, nó về cưới vợ, làm ăn sinh sống ở quê. Còn 2 đứa vừa mới đi, mỗi tháng gửi về trên 15 triệu đồng”.
Tâm sự với chúng tôi, Trưởng thôn Nguyễn Viết Xuân cho biết thêm: Nhờ đời sống nâng lên nên nhận thức của người dân cũng tiến bộ trông thấy. Mặc dù không tránh khỏi sự tác động của những thói quen cũ ở vùng nông thôn, nhưng nhiều năm qua, bà con nơi đây đã thực hiện rất nghiêm túc nếp sống văn hóa trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Theo quy ước, thanh niên trong làng phải tổ chức lễ cưới bằng tiệc ngọt, nếu vi phạm sẽ phạt bên nam 5 triệu đồng, bên nữ 2 triệu đồng. Khi gia đình có người qua đời, tang lễ tổ chức gọn nhẹ theo quy ước văn hóa mới, tuyệt đối không tổ chức mâm cỗ, rượu bia tốn kém và phản cảm như trước đây...
Điều đặc biệt nhất ở đây là sự đồng thuận, ủng hộ và tuân thủ tuyệt đối của người dân vào quy ước nếp sống văn hóa mới. Làng Trung Tân là điển hình của phong trào văn nghệ, thể thao sôi nổi. Làng có 10 tổ dân cư thì tất cả đều có đội bóng chuyền nam, nữ, đội bóng đá và các đội văn nghệ. Phong trào văn thể duy trì liên tục trong năm và thường giật giải cao trong các kỳ tranh tài của xã, huyện.
Lao động sản xuất phát triển, an ninh trật tự ổn định, đời sống văn hóa lành mạnh đã không còn “đất” cho tệ nạn xã hội dung thân, vì vậy, đời sống người dân Trung Tân ngày càng khởi sắc. Sau hàng chục năm xây dựng, đến nay đã có thể khẳng định Trung Tân là hình mẫu làng TĐC phát triển bền vững cần được nhân rộng.
