Xét hộ nghèo - "Hoa thơm mỗi người hưởng một tý”!
Chúng tôi có mặt tại gia đình anh Bá Đình Sinh và chị Phan Thị Hòa ở xóm 4, xã Đức Thủy (cách UBND xã chưa đầy 50 m) để tìm hiểu kỹ hơn về cách xét hộ nghèo ngược đời ở địa phương này. Trong vai cán bộ bảo hiểm xã hội về kiểm tra sai sót trong các thẻ bảo hiểm hộ nghèo, câu chuyện giữa phóng viên và chị Hòa có vẻ cởi mở hơn.
 |
| Thẻ BHYT người nghèo của anh Sinh |
Theo quan sát và trò chuyện, có thể thấy, vợ chồng chủ nhà còn khá trẻ, nhà cửa rộng lớn, đầy đủ tiện nghi với 2 xe máy, máy xay xát, 3 con bò và hàng chục con lợn. Anh Sinh, chồng chị Hòa vừa làm nghề xay xát vừa đi buôn gạo.
Anh Sinh cho biết, mỗi chuyến hàng từ 250-300 kg gạo cũng cho thu nhập từ 120-150.000 đồng. Cơ ngơi nhà cửa và thu nhập như vậy; song không hiểu vì sao gia đình anh Sinh lại “bỗng dưng hóa nghèo”!?
Cũng vì cách xét hộ nghèo theo kiểu “hoa thơm mỗi người hưởng một tý” nên gia đình ông Phan Văn Tứ ở xóm 4, Đức Thủy mới không nằm trong diện hộ nghèo mặc dù trong nhà có bán hết tài sản cũng chỉ đáng giá vài ba triệu đồng. Theo cách hiểu đơn giản của ông Tứ, gia đình không nằm trong diện nghèo năm nay bởi lẽ năm ngoái đã "trót" nghèo!
Nhà ông Tứ nằm phía sau lưng trụ sở UBND xã Đức Thủy, chỉ cách một bức tường bao. Ông Phan Văn Tứ và vợ là bà Cao Thị Hóa đều đã ngoài 50 tuổi. Ông Tứ bị bệnh thần kinh hơn mười năm nay nên chỉ phụ vợ việc vặt trong nhà. Đứa con trai đầu của ông bà mới 16 tuổi không có tiền học nên phải đi làm thuê khắp nơi kiếm sống. Con gái út, cháu Phan Thị Hạnh năm nay 11 tuổi bị bệnh tim, đã nhiều lần bệnh viện khuyên đi mổ nhưng lần lữa mãi vì ông bà không biết lấy tiền đâu ra.
Theo người dân Đức Thủy, ông Tứ bà Hòa là một trong những hộ nghèo nhất xã. Khi hỏi được vì sao điều kiện gia đình như thế mà lại được cấp thẻ hộ nghèo, chị Hòa hồn nhiên cho biết: “Ở xã này hộ nghèo không phải xét mà tính quay vòng năm nay nhà này được thì năm sau nhà khác được. “Hoa thơm mỗi người hưởng một tý” mà anh”.
 |
| Bà Hóa trong căn nhà tồi tàn trống trơn của mình |
Được nghèo vì cha làm cán bộ xã
Câu chuyện thứ hai về kiểu xét hộ nghèo ngược đời tại Đức Thọ diễn ra ở xã Đức Lạc. Cuối năm 2010, thôn 1, Đức Lạc tổ chức bình xét hộ nghèo để trình lên xã. Bà Đinh Thị Lan được xóm đề nghị, sau đó Chi bộ thôn đề nghị đưa vào danh sách hộ nghèo bởi bà là một trong những hộ nghèo nhất thôn.
Bà Lan chồng mất đã hơn 20 năm nay, sống một mình, làm hơn một sào ruộng và trồng ít rau quả trong nhà cũng chỉ đủ ăn. Bà Lan lại lại là người trực tiếp thờ 2 liệt sỹ. Hôm thôn thông báo bà nằm trong danh sách hộ nghèo, bà mừng khôn xiết. Dù sao tuổi già sức yếu, thỉnh thoảng có ốm đau bệnh tật cũng đỡ lo.
Thế nhưng, đầu năm 2011, bà chưng hửng khi biết rằng, mình không còn nằm trong diện hộ nghèo nữa. Bà Lan bức xúc nói: “Nếu đưa tôi ra khỏi hộ nghèo, đưa một hộ khác nghèo vào danh sách thì tôi cũng không bức xúc làm gì. Đằng này, gạt hộ nghèo đưa hộ khá vào thì dân làm sao nghe được”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Đường – Bí thư Chi bộ thôn 1, Đức Lạc thừa nhận, Chi bộ, thôn đã có sai sót trong khi đối chiếu lại hồ sơ. Vì thế, hồ sơ mà điều tra viên đưa lên trình xã đã có sự sai lệch. Cụ thể, danh sách không có tên bà Lan mà thêm vào danh sách hộ Phạm Lý, con của ông Phạm Phồn - cán bộ điều tra hộ nghèo và Chủ tịch Hội Nông dân xã Đức Lạc. Được biết, gia đình Phạm Lý không đến nỗi nào khi chồng làm thợ xây kiêm cán bộ xã đội, vợ ở nhà là nông và chỉ nuôi một con nhỏ.
Ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo là một trong những chính sách mang tính nhân văn cao cả của Đảng và Nhà nước đối với người nghèo. Cách bình xét hộ nghèo tại hai xã trên đã làm mất đi giá trị tốt đẹp của những chính sách đó.
