Chạy đua với nghĩa trang
Sơn Ninh là địa phương có “phong trào” bạt núi lập nghĩa trang rầm rộ nhất. Trong vòng chưa đầy 1 năm, các gia đình, dòng họ đua nhau làm nghĩa trang đã biến ngọn núi Chuối ở xóm Hà ( xóm 1) vốn có cây cối xanh tốt thành nham nhở đất đá. Đứng từ xa nhìn lên ngọn núi này người ta cứ ngỡ rằng, đây là một đại công trường.
 |
| Ngọn núi Chuối ở xã Sơn Ninh như một đại công trường vì các họ đua nhau lập nghĩa trang. |
Ông Bình, người dân ở xã này cho biết: "Hầu hết các dòng họ trong xã đều đã tìm cho mình một khoảnh trên núi này. Họ nào có điều kiện, đông người thì việc bao đất nhiều hơn, rộng hơn; Họ nào không có điều kiện thì cũng vây một mảnh. Nếu họ nào mà chậm lỡ có người chết thì chỉ biết trèo lên đỉnh núi mà chôn".
Việc người dân tuỳ tiện đua, chen nhau lập nghĩa trang đã diễn ra gần 1 năm nay nhưng chính quyền địa phương xã này không hề có biện pháp ngăn chặn.
Không chỉ ở Sơn Ninh, tại một số xã được xem là nhiều đồi núi cũng diễn ra tình trạng tượng tương tự như: Sơn Bình, Sơn Thủy…
Tại xã Sơn Bình, diện đất ở nghĩa địa của xã này đã được một số họ "nhanh chân" vây thành từng miếng. Thậm chí ở các khoảng trống thuộc diện tích đất rừng phòng hộ cũng đã hình thành khuôn viên của nghĩa trang.
 |
| Để bao đất làm nghĩa trang một số người dân ở xã Sơn Bình đã tiến hành bao đất và xây dựng kiên cố |
Để tranh giành đất xây mồ mả, một số đối tượng đã không ngần ngại cho máy móc cào luôn cả bảng tuyên truyền bảo vệ rừng!
Anh Nguyễn Xuân Thủy, cán bộ bảo vệ rừng Phòng hộ Ngàn Phố bức xúc: "Thật không hiểu nổi, đất đai đang rộng mênh mông mà cứ lo cho chuyện chết. Hôm trước nhằm ngày nghỉ, một số đối tượng đã đem máy múc xúc đất làm nghĩa trang ngay bên bảng tuyên truyền bảo vệ rừng của Ban. Khi tôi phát hiện ra thì đã bị máy móc cào lên cho nham nhở".
Hệ lụy…
Tình trạng xới núi lập nghĩa trang theo kiểu mạnh họ nào họ nấy làm đã gây không ít những hệ luỵ tiêu cực: lộn xộn trong quy hoạch, mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường, tranh giành trong việc chọn chỗ…Khi có trường hợp vì không có đất vô tình đặt mộ của mình vào phần mộ của họ khác đã "quy hoạch" nếu có tranh chấp xẩy ra chính quyền rất khó giải quyết.
Đối với gia đình có con cái đi xa, không có điều kiện để làm mộ trước đến khi qua đời rất khó chọn chỗ.
Nắm được tâm lí người dân trước việc đua nhau làm nghĩa trang một số đối tượng đã tự ý lên núi bạt đất khoanh thành từng bãi rồi bán lại cho những người có nhu cầu. Như vậy, từ sự lỏng lẻo trong việc quy hoạch nghĩa trang và quản lí đất đai của một số địa phương đã tạo điều kiện cho một số đối tượng kiếm lời một cách phi pháp. Những hành vi nói trên vi phạm các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực quản lí đất đai nhưng chưa được xử lí kịp thời, nghiêm minh. Nếu để tình trạng này kéo dài sẽ gây nên những hậu quả lâu dài.
 |
| Một góc rừng phòng hộ ở xã Sơn Bình cũng đã được 3 họ " quy hoạch" thành nghĩa trang. |
Theo quan sát của chúng tôi, diện tích đất nghĩa trang ở các xã này dù rất rộng nhưng do không được quy hoạch cụ thể nên rất lộn xộn và không có lối đi.
Trao đổi sự việc này ông Nguyễn Trần Cảnh- Chủ tịch xã Sơn Ninh cho rằng: Đối với nghĩa trang của xã Sơn Ninh, trước yêu cầu về xây dựng NTM trước mắt chính quyền xã chỉ làm đường để tiến hành quy hoạch. Việc người dân tự ý lập nghĩa trang là do tự phát. Và việc này sẽ được điều chỉnh khi có quy hoạch cụ thể. Khi được hỏi lại là sẽ quy hoạch cụ thể sau khi người dân đã tự ý làm và xây kiên cố thì có khó khăn gì không thì vị chủ tịch xã này trả lời là không có gì khó khăn?
Cần 1 giải pháp đồng bộ
Trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới ( NTM), tiêu chí 17 quy định: xã NTM phải có nghĩa trang nhân dân, xây dựng theo quy hoạch, được cấp có thẩm quyền phê duyệt; có quy chế về quản lí nghĩa trang. Thế nhưng việc làm này đã bị các chính quyền ở trên xem nhẹ.
Trong xu thế phát triển NTM để các tiêu chí phát triển một cách đồng bộ, thiết nghĩ trước mắt chính quyền ở các địa phương này cần chấm dứt ngay tình trạng để người dân làm nghĩa trang theo kiểu tự phát như trên.
Bên cạnh đó cần có những quy định cụ thế như: khi người dân làm nghĩa trang, làm mộ cho người chết cần báo cho chính quyền địa phương biết để có giải pháp quy hoạch cụ thế.
Đối với các địa phương nếu quỹ đất dồi dào cũng cần quy hoạch những địa điểm nghĩa trang hợp lí. Có thể chia đất phân lô cho từng dòng họ để làm nghĩa trang nhưng phải căn cứ từ thực tế số khẩu do các họ đó báo lại. Khi phân lô chia đất làm nghĩa trang giữa các dòng họ cần phải bốc thăm rõ ràng.
