Qua quốc lộ 1A, đoạn trạm thu phí cầu Rác ai cũng phải xót xa khi nhìn hàng chục chiếc thuyền lớn, nhỏ ngày đêm "miệt mài" móc ruột lòng sông, gây sạt lở đất canh tác nghiêm trọng. Hình ảnh lòng sông trơ đáy, bãi sạn nổi lên nham nhở trên sông khiến ai đi qua đây cũng phải quặn lòng. Nhiều năm nay, tình trạng khai thác cát trái phép trên dòng sông Rác đoạn chạy qua địa bàn các xã Cẩm Trung, Cẩm Lạc, Cẩm Lĩnh ngày một gia tăng đã khiến cho diện tích đất nông nghiệp của các xã này bị sông Rác "nuốt" đi rất nhiều.
 |
| Theo điều tra của phóng viên, tất cả những thuyền khai thác cát ở đây không hề được cấp phép nhưng vẫn hoạt động một cách công khai, trắng trợn |
Chúng tôi đã có mặt tại sông Rác trong những ngày đầu tháng 9 để chứng kiến sa tặc “làm thịt” khúc sông này. Từ cầu Rác đi về phía thượng lưu chưa đầy 3 km nhưng tại đây luôn có đến hơn 30 chiếc thuyền lớn nhỏ thi nhau đưa những ống hút như những con bạch tuộc thò vào lòng sông để khai thác cát. Thậm chí có hộ gia đình sống bên cạnh dòng sông ngày ngày ngang nhiên hút cát và cho rằng đoạn sông đó thuộc quyền khai thác của họ.
Do khai thác cát một cách bừa bãi nên dọc bờ sông luôn luôn xảy ra hiện tượng sụt lún, ảnh hưởng đến dòng chảy, nước sông xâm thực đe dọa đến đời sống của người dân canh tác và sinh sống dọc hai bên bờ sông. Đặc biệt, vào mùa mưa lũ ai cũng nơm nớp lo sợ bờ sông sụt lở.
Anh Nguyễn Văn Quyết, một người dân xã Cẩm Trung bức xúc: "Bờ sông đã lở rất nhiều, thêm vào đó là hàng chục chiếc thuyền ngày đêm khai thác cát làm bờ sông càng sụt lở nghiêm trọng. Chúng tôi lo rằng đến một ngày sẽ không còn đất mà canh tác nữa. Thậm chí một số hộ dân ở sát bờ sông cũng không biết lúc nào ông hà bá nuốt mất cả nhà lẫn người!"
Đây cũng chính là nỗi lo chung của hàng trăm hộ dân có đất canh tác dọc bờ sông Rác. Không dùng lại ở đó, vấn nạn "sa tặc" ở đây còn kéo theo một số hệ lụy khác. Một số tuyến đường nhỏ và Quốc lộ 1A đi qua đây phải chịu cảnh bụi bay mù trời từ những chiếc xe vào chở cát, những đoạn đường đất luôn có sự hiện diện của hàng loạt ổ gà, ổ voi đã trở thành nỗi lo nơm nớp của người dân nơi này.
Hình ảnh những chiếc máy hút cát lớn nhỏ hoành hành ngày và đêm đã trở thành nỗi ám ảnh của người dân nơi đây. Nếu vấn nạn này không được giải quyết một cách triệt để thì hậu quả để lại rất khó lường. Theo anh Quyết, đã nhiều lần người dân phản ánh lên chính quyền địa phương nhưng chẳng khác gì “muối bỏ biển”. Những hộ dân này phải đành chấp nhận sống chung với nạn "sa tặc" một cách miễn cưỡng.
 |
| Chủ tịch UBND xã Cẩm Lạc Nguyễn Viết Thuấn thừa nhận tình trạng sa tặc hoành hành và cho rằng địa phương thiếu phương tiện, các đối tượng khai thác cát chọn thời điểm thủy triều lên rất khó truy đuổi |
Theo điều tra của phóng viên, tất cả những thuyền khai thác cát ở đây không hề được cấp phép nhưng vẫn hoạt động một cách công khai, trắng trợn. Các lực lượng chức năng vẫn tiến hành kiểm tra, xử phạt những người khai thác cát trái phép, nhưng chưa đủ sức nặng cũng như tính răn đe để đẩy lùi vấn nạn này. Thậm chí địa phương còn buông lỏng quản lý, thậm chí cố tình làm ngơ để "sa tặc" vô tư hoành hành.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Viết Thuấn - Chủ tịch UBND xã Cẩm Lạc thừa nhận, tình trạng khai thác cát trái phép hoành hành là có thật. UBND xã đã nhiều lần tổ chức truy bắt và tịch thu phương tiện nhưng tình hình vẫn không hề thuyên giảm.
Biện minh cho điều này, ông Thuấn cho rằng: "địa phương thiếu phương tiện, các đối tượng khai thác cát chọn thời điểm thủy triều lên rất khó truy đuổi...”.
Ngoài ra, ông Thuấn còn đổ lỗi người dân địa bàn khác đến khai thác nên rất khó xử lý.
Thiết nghĩ, các cơ quan hữu quan tỉnh Hà Tĩnh cần sớm vào cuộc đồng bộ kiểm tra, xử lý và giải quyết một cách dứt điểm vấn nạn khai thác cát "rút ruột" dòng sông đang ngày đêm hoành hành trên sông Rác.
