Nghề chơi cũng lắm công phu
 |
| Chào mào Hồng y giáo chủ (Cardinalis cardinalis) - một trong 10 loại chim đẹp nhất hành tinh. Ảnh: Scienceray.com |
Như thường lệ vào mỗi buổi sáng thứ 7 tại quán Cà phê Chim cảnh Khánh Linh trên đường Cao Thắng- TP. Hà Tĩnh lại diễn ra hội dợt chim. Tại đây tất cả những người chơi chim trên địa bàn thành phố và các vùng phụ cận lại tập trung mang chim đến đây để tập dợt cho những chú chim của mình hót hay hơn, căng hơn và tập được nhiều giọng hơn. Có dịp ghé vào đây ngồi nhâm nhi ly cà fê chúng ta sẽ được nghe hàng trăm chú chim với đủ các loại khác nhau như chào mào, chích choè, hoạ mi, vành khuyên... cùng nhau “đua” tiếng hót. Với những người có thâm niên trong nghề chơi chim thì họ sẽ phân biệt được giọng hót của từng chú chim. Còn đối với những người vừa mới tập tễnh bước vào trò chơi tao nhã này thì ít ra khi nghe tiếng chim hót cũng thấy vui tai và thích thú.
Anh Nguyễn Tân Lý là chủ quán cà phê Chim cảnh Khánh Linh và cũng là một “cao thủ” chơi chim “có số má” ở Hà Tĩnh. Hiện anh đang sở hữu một dàn chim đủ loại cộng với những chiếc lồng chim có tổng trị giá hơn vài trăm triệu đồng. Theo anh Lý, ở thành phố Hà Tĩnh, hiện người chơi chim lên tới con số hàng trăm người. Người chơi ít nhất cũng sở hữu đôi ba con, vừa vừa cũng dăm bảy lồng, còn nhiều thì phải là hàng chục con. Các loại chim được ưa thích nhất là chào mào, chích choè than, chích choè lửa, hoạ mi, vành khuyên, khướu, cu…Cũng là một người say mê chim, tôi thường hay la cà tại các tụ điểm mua bán chim, vì thế tôi đã gặp Cường, một tay chơi chim có thâm niên tại thành phố Hà Tĩnh, mà giới chơi chim gắn cho cái tên nghe qua đủ biết là sành chim đó là Cường chim. Tuy là một cán bộ công tác tại Ban QL chợ thành phố Hà Tĩnh, nhưng phần lớn thời gian rảnh Cường đều dành cho chim. Hiện bộ sưu tập chim của Cường có đến dăm chục con đủ loại. Cường chim cho biết: Việc mua được cho mình một chú chim bổi (chim vưa mới bẫy về) như chào mào, chích chòe hay vành khuyên thì rẻ thôi, chỉ mất vài trăm ngàn đồng nhưng để luyện chim hay, đấu tốt, đặc biệt là có “số má” trong làng chim cảnh thì người chơi không chỉ cần có nhiều kinh nghiệm mà còn phải mất không ít thời gian chăm bẵm, tập luyện rất công phu. Để có một chú chim hay đúng nghĩa theo Cường thì phải hội đủ 4 tiêu chí sau đây: Thanh, Sắc, Bộ, Bền. Thanh có nghĩa là dọng hót; Bộ là điệu bộ khi mà đứng hót nó nhảy múa, bật cầu, vẩy đuôi...; Bền là có sức chơi từ đầu đến cuối; Sắc là đẹp hài hòa.
 |
| Để sở hữu 1 chú hoàng khuyên như thế này nhiều người đã phải bỏ ra hàng chục triệu đồng |
Công đoạn chọn chim phải cực kỳ tỷ mẩn. Chẳng hạn, để chọn được một chú chim Vành khuyên phải là những chú khuyên có đầu to, trán rộng, mỏ vàng, hàm sâu, lông óng… Vì đây là những chú khuyên có khả năng nhanh hót (líu) và líu nhiều. Chọn chim, mới chỉ là công đoạn đầu. Tiếp theo là công đoạn chăm sóc và tập luyện, mỗi người có một bí kíp riêng. Công đoạn chăm sóc đòi hỏi sự tỉ mỉ, cầu kỳ từ việc chọn thức ăn, bổ sung các dưỡng chất để tăng sức đề kháng, cũng như chế độ tắm đặc biệt. Cường chim cho biết thêm đối với chim Vành khuyên chế độ chăm sóc hết sức công phu và cẩn thận nếu không chúng sẽ xuống rất nhanh, không bao giờ cất tiếng líu.
 |
| Cặp chào mào chọi đang chuẩn bị cuộc chiến |
Đối với thức ăn cho chim vành khuyên phải làm hết sức cầu kỳ mà Cường chim tiết lộ: Đậu xanh đãi vỏ, đồ chín, nghiền mịn, lòng đỏ trứng gà, nhộng tằm, mật ong trộn đều cho vào máy xay sinh tố xay nhuyễn và cho vào lò vi sóng quay khoảng 15 phút khi đã quay chín đem ra tiếp tục cho vào máy xay sinh tố xay nhỏ rồi sấy khô và cất vào tủ lạnh cho chim ăn dần. Ngoài thức ăn này ra phải thường xuyên cho khuyên ăn hoa quả để chim mượt lông và nhanh nhẹn, siêng líu. Còn đối với các loại chim khác như họa mi, chào mào, chích chòe thì đơn giản hơn: Chỉ cần mua thức ăn đã được làm sẵn bán tại các điểm bán chim cho chúng ăn là được. Thời điểm chim thay lông là lúc chúng xuống sức nhất vì thế cần phải tăng cường chất đạm cho chúng. Đối với chim họa mi thì chúng ta có thể cho thêm lòng đỏ trứng gà, tôm đất xay nhuyễn trộn vào thức ăn đã có sẵn và sấy qua lò vi sóng cho thức ăn chín là được. Còn đối với chào mào thì cho ăn thêm cào cào, hoa quả chín, chích chòe thì cho ăn thêm sâu quy...Riêng đối với họa mi và chào mào thì tuyệt đối không nên cho ăn sâu quy nếu cho chúng ăn sâu quy thì sẽ bị quăn lông trông chim rất xấu. Cũng theo Cường chim thì trong quá trình nuôi chim người nuôi cần phải chú ý thay nước, thức ăn thường xuyên tránh để tình trạng thức ăn quá lâu sẽ dẫn đến thức ăn bị mốc, chim ăn sẽ bị tiêu chảy. Nước uống cũng vậy, nếu để quá lâu nước sẽ bị chua do chim làm rơi thức ăn vào nước gây tiêu chảy và dẫn đến chim chết. Việc treo chim cũng phải thật để ý, nếu treo chim ở chỗ ánh sáng quá nhiều và lâu thì chim dễ bị mù.
Tắm cho chim cũng là một công đoạn hết sức quan trọng không thể thiếu đối với người nuôi chim. Theo Cường chim thì bất kể mưa hay nắng đều phải tắm cho chim 2 ngày một lần, không những sau khi tắm chim sẽ mượt lông, loại bỏ ký sinh trùng trên mình mà trong khi cho chim tắm chúng ta có thời gian để vệ sinh lồng sạch sẽ, bổ sung thêm thức ăn, nước uống cho chúng. Ngoài ra muốn cho chú chim của mình nuôi mau dạn (quen) và mến chủ ngoài việc chăm sóc hàng ngày thì phải cho nó tắm thường xuyên thì nó mới nhanh quen người. Chuồng tắm cho chim cũng phải được chia thành nhiều loại, mỗi loại chim chỉ thích tắm một chuồng quen thuộc nếu cho nó vào chuồng lạ thì nó sẽ không chịu tắm.
Chim “độc”, chuồng "độc"
 |
| Chiếc lồng chim này có giá 25 triệu đồng |
Thông thường, các hội chim đều có những cuộc thi cho riêng mình. Những cuộc thi chim thu hút đông đảo người chơi chim tham dự và các chú chim đoạt giải sẽ được định giá rất cao. Anh Nguyễn Tân Lý cho biết, chú họa mi Hương Sơn của anh Hoàng Văn Hổ (thị trấn Đức Thọ), hiện đã được định giá 35 triệu đồng bởi đã nhiều lần đoạt giải trong các hội thi chọi chim đến nay trên địa bàn tỉnh ta vẫn chưa có đối thủ.
Nhưng chỉ chơi những loại chim thông thường như vừa kể, thì chưa đủ. Gần đây, giới mê chim cảnh Hà Tĩnh còn săn lùng những chú chim “độc”, lạ và đặc biệt là giá trị của mỗi con lên đến hàng chục triệu đồng. Ở Hà Tĩnh, người đam mêm chim cảnh không thể không kể tới anh S. Gần chục năm nay, anh đã bổ sung vào bộ sưu tập chim cảnh độc đáo của mình dàn chim chào mào từ bông, đốm, màu sôcôla đến hoàng, bạch, hay chỉ trắng phần đầu...có giá đến hàng trăm triệu đồng. Tiếp đến là bộ sưu tập Khuyên (hoàng khuyên có lông màu vàng), chào mào xanh, họa mi chiến của anh Võ Văn Sinh, thị trấn Đức Thọ; dàn chào mào chọi của anh T. thành phố Hà Tĩnh tạo ra một thú chơi chim cảnh “độc”, "không đụng hàng" ở Hà Tĩnh, rất phong phú, đa dạng.
Quay lại câu chuyện mà Cường chim kể với chúng tôi, anh bảo rằng, người chơi chim cảnh không chỉ “ganh” nhau trong mỗi cuộc thi, xem chú chim nào líu hay, líu khỏe mà họ còn ganh nhau trong việc “độ” lồng son cho những chú chim quý của mình. Giá cả các loại lồng phụ thuộc vào độ tinh xảo trong cách xử lý chất liệu chế tạo lồng. Lồng đục chạm càng cầu kỳ giá càng cao. Nếu thêm các chất liệu quý như ngà voi, đồi mồi, sừng, xương để thay một số hay toàn bộ tre trúc thì giá càng đắt. Ngay như những chiếc lồng được làm bằng tre già, có chạm trổ tinh tế cũng ở mức từ 25 triệu tới cả trăm triệu đồng/chiếc.
 |
| 4 chiếc lồng có giá hơn 100 triệu đồng |
Hiện ở thành phố Hà Tĩnh chỉ có anh Lý chủ quán cà phê chim Khánh Linh là có cặp lồng Tàu bằng tre ngà chạm trổ hết sức cầu kỳ tinh xảo trị giá 50 triệu đồng, ngoài ra Lý còn sở hữu vài chục chiếc lồng khuyên, họa mi, chào mào có giá từ 5-10 triệu đồng. Theo anh Lý thì: "Con chim quý phải ở lồng son". Mặc dù con chim đẹp, giọng hót hay không phụ thuộc vào chiếc lồng nhưng dẫu sao chiếc lồng đẹp thì sẽ tôn chú chim lên rất nhiều.
Ngoài việc chọn chơi chim đẹp, hót hay, lồng đỉnh, giới chơi chim Hà Tĩnh còn đầu tư tiền triệu cho những phụ kiện đi kèm như cống đựng thức ăn, nước uống cho chim. Có những bộ cống có giá gần chục triệu đồng như những bộ cống được làm bằng ngà voi, đồi mồi, xương, sừng, gỗ quý... còn đối với các loại cống bình dân được làm từ sứ, thủy tinh, nhựa có giá từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng.
