Xây dựng văn hóa tiết kiệm

45 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Để tiết kiệm, Bác Hồ phát đã động phong trào “Hũ gạo kháng chiến” và được toàn dân hưởng ứng nhiệt thành. Ảnh tư liệu

Kỷ niệm 45 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, làm theo lời dạy của Người về thực hành tiết kiệm luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Trong từng thời điểm, vấn đề thực hành tiết kiệm được chuyển hóa thành nhiều chương trình hành động thiết thực, đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần đẩy lùi lạm phát, giảm thiểu thất thoát ngân sách, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế, từng bước ổn định phát triển, nâng cao đời sống cho nhân dân. Tuy nhiên, phải thấy rằng, hiện nay, tình trạng lãng phí, xa hoa vẫn xảy ra ở nhiều lúc, nhiều nơi. Vì vậy, xây dựng văn hóa tiết kiệm là việc làm hết sức quan trọng, cấp bách trong việc tiếp tục thực hiện lời dạy của Người.

Bài học về văn hóa tiết kiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh coi tiết kiệm là một trong 4 đức tính của con người: “Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông; Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc; Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính; Thiếu một mùa, thì không thành trời; Thiếu một phương, thì không thành đất; Thiếu một đức, thì không thành người” (2). Người quan niệm: “Tiết kiệm không phải là bủn xỉn, khi không nên tiêu xài thì một đồng xu cũng không nên tiêu. Khi có việc đáng làm, việc ích lợi cho đồng bào, cho Tổ quốc, thì dù bao nhiêu công, tốn bao nhiêu của cũng vui lòng. Như thế mới đúng là tiết kiệm” (3).

Trong bài nói chuyện “Thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, chống bệnh quan liêu”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Tiết kiệm không phải là ép bộ đội, cán bộ và nhân dân nhịn ăn, nhịn mặc. Trái lại, tiết kiệm cốt để giúp vào tăng gia sản xuất, mà tăng gia sản xuất là để dần dần nâng cao mức sống của bộ đội, cán bộ và nhân dân. Nói theo lối khoa học, thì tiết kiệm là tích cực, chứ không phải là tiêu cực”. Người cũng kêu gọi: “Tất cả mọi người đều phải tiết kiệm”, “tiết kiệm sức lao động”, “tiết kiệm thời gian”, “tiết kiệm tiền của”, đặc biệt là “vừa thi đua sản xuất, vừa thi đua tiết kiệm” (4). Tinh thần ấy còn hàm chứa trong lời dặn của Người trước khi về với cõi người hiền: “Sau khi tôi qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân”...

Trong cuộc sống đời thường, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn giữ phong cách giản dị, tiết kiệm với trang phục áo quần ka ki và dép lốp, guốc mộc. Sự tiết kiệm của Người không chỉ thể hiện ở lối sống mà còn trong tác phong làm việc có kế hoạch, khoa học để tiết kiệm thời gian và nhân lực. Là Chủ tịch nước nhưng những tháng năm sống và làm việc ở chiến khu Việt Bắc, đi theo Người chỉ là một tổ công tác 8 người và một số ít các đồng chí phục vụ kiêm tất cả các công việc.

Tình trạng xây dựng đề án rồi đựng trong ngăn tủ gây lãng phí không ít tiền của. Ảnh minh họa từ internet

Tiếp tục đẩy mạnh thực hành tiết kiệm

45 năm kể từ ngày Người đi xa, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tiếp tục thực hiện lời dạy của Người trong thực hành tiết kiệm: tiết kiệm, chống xa hoa, lãng phí và đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển

KT-XH. Tuy nhiên, hiện nay, lãng phí vẫn là vấn đề nhức nhối. Văn hóa tiết kiệm chưa thực sự đi vào nếp nghĩ, việc làm của mỗi người, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhận định: “Lãng phí có khi còn nguy hại hơn cả tham nhũng. Lãng phí về tiền bạc còn có thể đo đếm được, còn lãng phí về nguồn nhân lực, về tài nguyên, khoáng sản thì vô cùng lớn”.

Một đại biểu Quốc hội cho rằng: “Việt Nam chưa thoát nghèo (mới ở mức thu nhập trung bình thấp), vẫn còn đang phải nhận viện trợ của thế giới mà lại có tiếng là nước sính hàng hiệu, “chịu chơi” trên thế giới”. Tình trạng lãng phí xảy ra đối với người giàu, nhưng cũng xảy ra với cả người nghèo, nơi còn khó khăn. Ở những tỉnh nghèo, hằng năm phải nhận tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước hàng trăm tỷ đồng, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng, lẽ ra phải chú trọng tiết kiệm hơn cả. Nhưng ở đó, lại có những dự án, công trình xây xong bỏ hoang, trang thiết bị đắp chiếu, phơi sương…

Sự lãng phí vẫn diễn ra hằng ngày nơi công sở hay trong gia đình khi cán bộ đi ra khỏi phòng nhưng các thiết bị điện vẫn để nguyên. Đáng báo động nhất là tình trạng cán bộ sử dụng xe công, lấy công quỹ làm việc tư, sử dụng internet, điện thoại cơ quan vào việc riêng, lãng phí thời gian làm việc ở cơ quan, công sở…

Trước tình trạng đó, ngày 21/12/2012, Ban Bí thư T.Ư Đảng (khóa XI) ban hành Chỉ thị 21-CT/TW về việc đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Chỉ thị nêu rõ: “Cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, MTTQ, đoàn thể nhân dân và cán bộ, đảng viên cần xác định thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là nhiệm vụ hằng ngày và nội dung sinh hoạt hằng tháng của chi bộ, cơ quan, tổ chức...”. Năm 2013, Quốc hội thông qua Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Ngày 8/9/2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 84/2014-NĐ/CP quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Trong đó, quy định: “Cán bộ, công chức, viên chức vi phạm Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, để xảy ra lãng phí, gây thiệt hại phải có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại...”.

Cùng với cả nước thi đua thực hành tiết kiệm theo Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh đã cụ thể hóa các chỉ thị, nghị quyết của T.Ư phù hợp với điều kiện của địa phương nhằm đưa nghị quyết vào cuộc sống. BTV Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 20-CT/TU, ngày 20/3/2012 về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội; UBND tỉnh ban hành Quyết định số 31/2012/QĐ-UBND ngày 4/7/2012 về việc ban hành quy chế thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống, đón nhận các danh hiệu thi đua trên địa bàn Hà Tĩnh. Từ đó, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong nhận thức của quần chúng nhân dân về thi đua thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Ý thức tiết kiệm của người dân đã được nâng lên thành văn hóa tiết kiệm. Trong các dịp lễ, tết, hiện tượng đua nhau tổ chức mâm cao, cỗ đầy, ăn uống linh đình đã được hạn chế, trả lại nét đẹp văn hóa trong sinh hoạt hàng ngày của người dân.

Để tiết kiệm trở thành nét đẹp văn hóa trong cuộc sống, từ tiết kiệm tiền của đến thời gian, Đảng bộ Hà Tĩnh không ngừng tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quán triệt và triển khai thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Ðảng hiện nay” gắn với thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị, Chỉ thị 33-CT/TU của BTV Tỉnh ủy về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và thực hiện Chỉ thị 35-CT/TU, Kết luận 05-KL/TU của BTV Tỉnh ủy về siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tạo chuyển biến sâu sắc về ý thức, trách nhiệm, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, nhân dân; xây dựng khối đoàn kết toàn dân; chủ trương của Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh đã thực sự là ý Đảng, lòng dân và đi vào cuộc sống.

Bài học về thực hành tiết kiệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thể hiện trong Di chúc của Người luôn trường tồn trong tâm trí của mỗi chúng ta, là nền tảng cho việc xây dựng văn hóa tiết kiệm trong cuộc sống.

______

1, 2, 3, 4. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, năm 1995.