Theo chân ngư dân mang mực nhảy Vũng Áng vào bờ

Thu Trang • 05:26 28/04/2023

Sinh ra và lớn lên tại làng chài thôn Hải Phong, xã Kỳ Lợi (TX Kỳ Anh), tôi - Nguyễn Trung Thành (SN 1993) vừa là ngư dân vừa là chủ nhà hàng mực nhảy Trung Thành ở Eo Bạch. Nhà hàng của tôi kinh doanh đã 13 năm. Những ngày cao điểm, lượng khách lên tới 500 người, tiêu thụ khoảng 50-60kg mực nhảy.

Ngoài việc tự đi câu mực, tôi phải thu mua thêm từ các thuyền khác mới đủ để phục vụ nhu cầu của thực khách.

Gia đình tôi đóng một chiếc thuyền có công suất 120CV để phục vụ công việc câu và thu gom mực. Buổi sáng, tôi thức dậy lúc 5 giờ 30 phút, chuẩn bị đồ nghề (máy bơm, vợt, cân...) để tiện cho việc “lai dắt” mực nhảy vào bờ.

Ngay khi lên thuyền, tôi phải đưa nước biển vào khoang chứa. Đây là nơi chứa mực sau khi câu hoặc mua. Việc đưa nước biển vào khoang nhằm tạo môi trường sống cho mực khi thay đổi địa điểm.

Trước khi ra biển, tôi phải kiểm tra lại buồng máy, nhiên liệu và nhu yếu phẩm cần thiết để đảm bảo chuyến đi được thông suốt.

Thuyền xuất phát lúc rạng sáng nên từ khu lái tôi có thể ngắm bình minh lên sau núi Ô Tôn. Địa thế biển tựa núi ít nhiều thay đổi dòng hải lưu, nhờ đó, mực ở vùng biển Vũng Áng có vị ngon đặc trưng mà không phải vùng nào cũng có được.

Mỗi chuyến ra khơi, tôi thường đi một mình. Nếu đi câu mực, thuyền của tôi sẽ “xuất bến” vào ban đêm và trở về lúc rạng sáng. Hôm nay, tôi chủ yếu thu gom mực từ các thuyền khác nên mới khởi hành từ sáng sớm.

Đây là thuyền câu mực cỡ nhỏ tầm 12CV. Hầu hết ngư dân đi thuyền này đều một mình. Mỗi ngày, lượng mực họ câu được nhiều nhất chừng 2-3 kg nhưng cũng có khi “trắng tay”. Như chiếc thuyền này, hôm nay không có hàng để bán.

Vào những ngày thuyền nhỏ không có mực, tôi dời neo để di chuyển xa hơn, tìm các thuyền lớn để thu mua.

Sau một hồi dong thuyền ra xa, tôi cũng gặp được mối hàng. Chiếc thuyền 230CV này hôm nay câu được khoảng 10kg mực. Mặc dù thu mua hết nhưng vẫn chưa đủ số lượng nên tôi phải tiếp tục di chuyển, tìm kiếm.

Tiếp tục hải trình thu gom mực, tôi di thuyền dọc theo dãy núi Ô Tôn, nơi ngư dân hay “tập kết” sau một đêm vất vả buông câu.

Ở đây thường tập hợp các thuyền từ 200-300CV. Bà con ngư dân thường khai thác cách bờ từ 7-9 hải lý nên lượng mực câu được khá nhiều.

13kg mực là số lượng tôi thu mua được từ chiếc thuyền này. Sau khi mua bán xong, chúng tôi trao đổi điện thoại cho nhau để kết nối bạn hàng

Tôi thường thu mua mực kích cỡ vừa phải. Đây là "size" mực được nhiều thực khách ưa chuộng. Mực nhảy cũng có nhiều ở vùng biển Quảng Bình, Nghệ An nhưng Vũng Áng vẫn nổi tiếng hơn.

Mực nhảy Vũng Áng có quanh năm nhưng cao điểm vào tháng 4 - 8 dương lịch. Trong giai đoạn này, mực khá đều, đảm bảo độ dày, độ ngọt, độ giòn. Biển Vũng Áng có độ mặn khá cao (khoảng 3,5%) nên hương vị của mực rất đặc trưng, đậm đà hơn những vùng khác.

Sau một buổi ra khơi gom mực, thuyền của tôi quay về bờ. Khu vực kinh doanh hải sản Eo Bạch hiện có 21 hộ. Năm 2018, được sự đầu tư của thị xã Kỳ Anh, Dự án Hạ tầng cơ sở khu bè nổi kinh doanh hải sản tại khu vực Eo Bạch được triển khai. Nhờ đó, bà con xã Kỳ Lợi có thể phát triển nghề kinh doanh hải sản một cách quy củ, bài bản hơn.

Sau khi đưa mực vào bờ, tôi dùng vợt lưới chuyên dụng để chuyển qua lồng nuôi của nhà hàng. Việc vợt mực đòi hỏi phải cẩn thận, nhanh gọn để tránh xây xát da và đảm bảo môi trường sống cho mực.

Khi vào lồng nuôi, mực gần như trở lại trạng thái thả tự nhiên như khi đang ở mênh mông biển khơi. Biệt danh “Mực nhảy Vũng Áng” bắt nguồn từ những chú mực sau khi được đánh bắt lên bờ thể hiện một “vũ khúc” kèm theo âm thanh tách tách, mắt chớp liên tục.

Mực nhảy ngon thường có thân mình trong suốt, da nhấp nháy sau khi được vớt lên khỏi nước biển. Bạn sẽ dễ dàng thấy các tia phản quang trên thân mực.

Gỏi mực với cách chế biến giữ được vị ngọt, giòn, tươi là món ăn “chinh phục” khẩu vị của hầu hết thực khách khi đến "khu ẩm thực" bè nổi ở Vũng Áng.

Cách luộc mực nhảy ngon nhất là phải đun nước gần sôi, thả gừng, một chút gia vị vào trước cho sôi bùng lên mới cho mực vào luộc từ 5-7 phút với lửa to.

Cùng với gỏi, mực luộc là một trong những món chính mà thực khách lựa chọn. Với kinh nghiệm luộc mực dày dặn của các đầu bếp địa phương, mực nhảy Vũng Áng khi luộc lên vẫn giữ được sắc hồng, vị ngọt, giòn, thơm. Người Hà Tĩnh có thói quen ăn mực luộc cùng lá lốt, chấm xì dầu pha mù tạt.

Mực nhảy Vũng Áng đã giúp gia đình tôi cũng nhiều ngư dân khác có việc làm và thu nhập để nuôi sống gia đình. Duy trì và phát triển kinh doanh mực nhảy cũng là cách để chúng tôi phát triển văn hóa ẩm thực đặc trưng của quê hương.