Những quyết sách tạo động lực để Hà Tĩnh bứt phá (bài 1): Cơ chế, chính sách rộng mở - sức bật cho các đô thị, khu kinh tế

Nhiều nghị quyết với cơ chế, chính sách rộng mở đã được HĐND tỉnh ban hành kịp thời tạo đột phá về nguồn lực cho phát triển của các đô thị trung tâm và khu kinh tế động lực. Từ đó, thúc đẩy phát triển “Ba đô thị - một trung tâm - ba hành lang” làm trọng điểm cho chiến lược phát triển của Hà Tĩnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050.

Tham gia “giải bài toán” về nguồn lực xây dựng TP Hà Tĩnh trở thành đô thị khu vực Bắc Trung Bộ và là đô thị hạt nhân tạo động lực phát triển của tỉnh, HĐND tỉnh đã vào cuộc sớm, bài bản và chủ động trong các bước từ xây dựng đề án cho đến ban hành nghị quyết. Nghị quyết số 36 ngày 6/11/2021 của HĐND tỉnh “Về ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù tạo nguồn lực để xây dựng TP Hà Tĩnh” ra đời đã thực sự tạo được cú hích mạnh mẽ để trung tâm tỉnh lỵ phát triển xứng tầm.

Bức tranh xanh - sạch - đẹp, văn minh, hiện đại ở TP Hà Tĩnh.

Với chính sách mới từ Nghị quyết số 36, thành phố được hưởng 45-100% tiền sử dụng đất, hưởng 50% nguồn bán các trụ sở cũ do cấp tỉnh quản lý trên địa bàn, hỗ trợ tối thiểu 150 tỷ đồng/năm từ ngân sách tỉnh, hỗ trợ lại phần ngân sách tỉnh được hưởng từ số vượt thu ngân sách hằng năm và xem xét hỗ trợ một phần vượt thu ngân sách tỉnh khi có điều kiện. Đây được xem là bước đột phá trong khắc phục tình trạng thiếu nguồn lực dẫn đến hạ tầng kỹ thuật thiếu đồng bộ, ngập úng khi mưa lũ, ô nhiễm môi trường và những tồn tại khác ở thành phố Hà Tĩnh. Ngoài ra, nghị quyết cũng đã giúp thành phố xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn và trọng tâm công tác trong thời kỳ mới, tạo động lực, phát huy tối đa nội lực để sớm trở thành một trong những đô thị trung tâm cấp vùng.

Khu lưu niệm Bác Hồ về thăm Hà Tĩnh được hoàn thành tu bổ, chỉnh trang vào năm 2022.

Ông Nguyễn Đình Diệu, Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch TP Hà Tĩnh cho biết: “Sau 2 năm thực hiện Nghị quyết số 36, thành phố đã được hưởng số thu ngân sách 2.012 tỷ đồng và 300 tỷ đồng hỗ trợ thêm. Đây là nguồn lực vô cùng quan trọng giúp địa phương đầu tư hệ thống hạ tầng đồng bộ, tạo nền móng xây dựng đô thị thông minh, mở rộng không gian phát triển...”.

TP Hà Tĩnh chỉnh trang bộ mặt đô thi theo hướng văn minh, hiện đại, đồng bộ, có không gian mở.

Để tranh thủ tối đa cơ hội phát triển từ cơ chế, chính sách mới, thành phố đã tập trung đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các khu hạ tầng dân cư, đẩy mạnh tăng thu ngân sách, lồng ghép tốt với các chương trình và dự án khác để thực hiện chỉnh trang, hoàn thiện hạ tầng theo tinh thần Nghị quyết số 36.

Trước đó, trong quá trình xây dựng thành phố trở thành đô thị loại II và “nâng chất” trung tâm tỉnh lỵ phù hợp với từng giai đoạn phát triển, các nghị quyết của HĐND tỉnh ban hành năm 2016 và 2018 cũng đã mở lối đi để thành phố có được nguồn lực hàng nghìn tỷ đồng đầu tư cho các mục tiêu phát triển.

Được thành lập năm 1992, với xuất phát điểm thấp, hạ tầng thiếu và yếu, mọi nguồn lực đều hạn chế nên trong giai đoạn đầu, TX Hồng Lĩnh gặp rất nhiều khó khăn. Việc xây dựng đô thị này thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội phía Bắc của tỉnh luôn được cử tri và Nhân dân nơi đây trăn trở. Ngày 24/9/2016, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 17 về “Một số cơ chế, chính sách tạo nguồn lực xây dựng TX Hồng Lĩnh cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại III vào năm 2020”. Đây được xem là cơ sở và động lực để thị xã bứt phá, huy động được 4.640 tỷ đồng trong giai đoạn 2016-2020 (tăng đến 44% so với nhiệm kỳ trước) để kiến thiết đô thị.

Nhờ được gỡ “nút thắt” về nguồn lực nên bộ mặt đô thị trung tâm phía Bắc của Hà Tĩnh ngày một khởi sắc.

Đồng hành cùng TX Hồng Lĩnh trong bước phát triển mới, HĐND tỉnh tiếp tục ban hành Nghị quyết số 63 ngày 16/12/2021 “Về quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù tạo nguồn lực phát triển TX Hồng Lĩnh”. Theo đó, giai đoạn 2021-2026, Hồng Lĩnh được hưởng chính sách hỗ trợ từ tiền sử dụng đất theo cơ chế đặc thù, cao hơn các huyện khác từ 5-30%; được hưởng cơ chế, chính sách hỗ trợ về tài chính - ngân sách của tỉnh với mức tối thiểu 45 tỷ đồng/năm; hỗ trợ lại phần ngân sách tỉnh hưởng từ vượt thu so với kế hoạch tỉnh giao; ưu tiên hỗ trợ từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi hằng năm của tỉnh...

Hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại giúp TX Hồng Lĩnh thu hút nhiều nhà đầu tư, dự án lớn.

Với đô thị non trẻ TX Kỳ Anh, từ khi thành lập (năm 2015) đến nay đã liên tục được hưởng những chính sách đặc thù từ các nghị quyết HĐND tỉnh. Sau hơn 1 năm ra đời, địa phương đã được HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 47 ngày 15/7/2017 “Về một số cơ chế, chính sách tạo nguồn lực xây dựng TX Kỳ Anh đạt tiêu chí đô thị loại III”. Quá trình đưa nghị quyết vào thực tiễn giai đoạn 2017-2020 ở đô thị mới này gắn liền với đầu tư xây dựng Khu kinh tế (KKT) Vũng Áng nên đã huy động được 143.301 tỷ đồng (trong đó, có 235 tỷ đồng hưởng lợi từ Nghị quyết số 47) đầu tư kết cấu hạ tầng để đạt chuẩn đô thị loại III vào tháng 7/2020 như kế hoạch.

Quảng trường khu du lịch biển Kỳ Ninh có tổng mức đầu tư 113 tỷ đồng đang được đẩy nhanh tiến độ xây dựng.

Để phấn đấu đưa TX Kỳ Anh lên đô thị loại II, ngày 16/12/2021, HĐND tỉnh tiếp tục ban hành Nghị quyết số 62 “Về một số cơ chế, chính sách đặc thù tạo nguồn lực xây dựng TX Kỳ Anh trở thành thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2025”. Theo đó, địa phương được ngân sách tỉnh hỗ trợ ít nhất 65 tỷ đồng/năm, hưởng nguồn thu từ bán đất cao hơn các huyện khác từ 5-30%, được hưởng từ số vượt thu ngân sách...

TX Kỳ Anh phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2025.

Ông Nguyễn Văn Chung - Phó Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh cho biết: “Từ định hướng chiến lược và các nghị quyết của HĐND tỉnh, thị xã đã huy động tối đa nguồn lực đầu tư, từng bước hình thành hệ thống kết cấu hạ tầng KT-XH đồng bộ, tạo nền tảng để phát triển nhanh và bền vững. Chỉ trong 7 năm xây dựng đô thị, các chính sách ưu đãi đã giúp thị xã đầu tư hạ tầng trọng điểm, thu hút nhiều dự án quan trọng, hoàn thiện và nâng cao kết cấu hạ tầng đô thị; tạo tiền đề để TX Kỳ Anh phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc tỉnh vào năm 2025”.

Phát triển cảng biển nước sâu gắn với KKT Vũng Áng là vấn đề luôn được cử tri và Nhân dân Hà Tĩnh quan tâm, kỳ vọng. Theo đó, các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn cho phát triển lĩnh vực kinh tế trọng điểm này đã được HĐND tỉnh nghiên cứu và cho ra đời kịp thời; góp phần thực hiện thành công việc bồi thường GPMB 22.781 ha, hỗ trợ hàng chục nghìn hộ dân lên vùng tái định cư, di dời hàng nghìn ngôi mộ, xây dựng hạ tầng, tăng thu ngân sách, giải quyết việc làm cho người lao động; tạo cơ chế mở để hỗ trợ doanh nghiệp, thu hút đầu tư...

Chính sách đồng bộ đã tạo đòn bẩy để KKT phát triển đúng định hướng với trụ cột là luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo, trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển, TM-DV.

Bà Nguyễn Thị Thúy Nga - Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh cho biết: “Ngoài những ưu đãi của Trung ương, KKT Vũng Áng còn được hưởng nhiều chính sách ưu tiên của HĐND tỉnh, như: Nghị quyết số 34 ngày 19/7/2012 “Về hỗ trợ ngân sách Nhà nước cho Dự án xây dựng hệ thống cấp nước cho KKT Vũng Áng”; Nghị quyết số 55 ngày 30/12/2021 “Về bồi thường, hỗ trợ, GPMB, tái định cư tạo quỹ đất phục vụ thu hút đầu tư tại KKT Vũng Áng”; Nghị quyết số 276 ngày 28/4/2021 và Nghị quyết số 19 ngày 17/7/2021 (sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 276) “Về chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container và đối tượng có hàng hóa vận chuyển bằng container qua cảng Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh”... Thực hiện các nghị quyết này, KKT đã được đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng để xây dựng hạ tầng thiết yếu và xử lý tốt các vấn đề bức thiết”. Chính sách đồng bộ đã tạo đòn bẩy để KKT phát triển đúng định hướng với trụ cột là luyện kim, năng lượng, chế biến, chế tạo, trung tâm logistics và dịch vụ cảng biển, thương mại - dịch vụ; thu hút 152 dự án với số vốn đăng ký 55.234.020 tỷ đồng; giải quyết việc làm cho khoảng 20 nghìn lao động; đóng góp 90% kim ngạch xuất nhập khẩu và từ 60-80% số thu ngân sách của tỉnh...

Việc hỗ trợ hàng container qua cảng Vũng Áng sẽ mở ra nhiều cơ hội và triển vọng về vận tải biển, khắc phục tình trạng tỷ trọng hàng rời, gỗ băm dăm chiếm tỷ trọng lớn như hiện nay.

Trước thực tế xu hướng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển đang được đẩy mạnh nhưng KKT Vũng Áng vẫn còn nhiều hạn chế về nguồn hàng qua cảng, hạ tầng kho bãi và các dịch vụ logistics, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 276 ngày 28/4/2021 và Nghị quyết số 19 ngày 17/7/2021 (sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 276). Theo đó, ngân sách tỉnh bố trí 11-16 tỷ đồng/năm để hỗ trợ các phương tiện, tổ chức, cá nhân vận chuyển container qua cảng Vũng Áng; mua sắm trang thiết bị, máy móc; xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường, quảng bá xuất khẩu trên sàn thương mại điện tử...

Tàu vận chuyển hàng vào cảng Vũng Áng.

Ông Võ Tá Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Công thương cho biết: “Nghị quyết số 19 giúp hàng hóa container đến với Vũng Áng với tần suất 2-3 chuyến tàu container/tháng và ổn định các mặt hàng vận chuyển như gỗ ván ép, thiết bị điện gió (tuyến Vũng Áng - TP Hồ Chí Minh); giấy, hạt nhựa (TP Hồ Chí Minh - Vũng Áng); bỉm tã (TP Hồ Chí Minh - Lào); cám, gạo (TP Hồ Chí Minh - Vũng Áng - Lào); phân bón (Lào - Vũng Áng - TP Hồ Chí Minh)... Chính sách này cũng tạo tiền đề cho việc phát triển cảng biển, vận tải biển, dịch vụ logistics hậu cảng, đẩy mạnh xuất nhập khẩu. Ngoài ra còn góp phần quan trọng trong tạo việc làm, tăng thu ngân sách, tạo ra các khoản thu dịch vụ, quảng bá hình ảnh và chính sách thu hút đầu tư cho KKT Vũng Áng...”.