Mê dân ca, chàng trai 31 tuổi thành nghệ nhân dân gian

Vóc dáng thanh mảnh, gương mặt sáng, Trần Văn Sang (Đức Thọ - Hà Tĩnh) gây ấn tượng với người đối diện là một chàng trai trẻ hiền lành, ấm áp. Anh vừa được nhận bằng chứng nhận nghệ nhân dân gian cho những đóng góp của mình với dân ca Nghệ Tĩnh.

Sinh năm 1987 tại xã Đức Thanh -miền quê giàu truyền thống văn hóa và cách mạng, Sang lớn lên trong những câu chuyện kể của ông bà, cha mẹ về những đêm hát phường, hát hội. Những câu hát ru, những điệu ví giặm ca ngợi tình yêu quê hương và những bài học làm người sâu sắc đã thấm vào máu thịt anh từ thuở còn thơ. Cũng vì thế, ở Sang toát lên khí chất của con người Xứ Nghệ trong từng câu hát.

Chàng trai trẻ có một tình yêu sâu đậm với dân ca, ví, giặm

Có năng khiếu bẩm sinh, được lớn lên trong môi trường diễn xướng là một lợi thế của chàng trai trẻ, nhưng điều đặc biệt may mắn mà anh có được lại là sự truyền dạy trực tiếp của Nghệ sỹ nhân dân Trịnh Hồng Lựu và Nghệ sỹ ưu tú Ngọc Hà.

Cứ đều đặn vào mỗi cuối tuần, gác công việc chuyên môn của một cán bộ đoàn, Sang lại khăn gói ra Vinh để học hát từ những bậc thầy về ví giặm Nghệ Tĩnh. Anh chia sẻ: “Ví giặm là môn nghệ thuật dân gian, mà đã là nghệ thuật dân gian thì hình thức học và thực hành nhanh nhất, hiệu quả nhất vẫn là truyền khẩu. Do đó, ngoài học qua trường lớp thì người học vẫn phải thường xuyên học trực tiếp qua thầy cô mới cảm nhận hết được những điệu luyến láy, trầm bổng, mới bộc lộ hết được cái hồn của từng ca từ”.

Văn Sang thể hiện ca khúc "Từ đảo xa". Nguồn: HTV

Nói về người học trò của mình, Nghệ sỹ nhân dân Hồng Lựu chia sẻ: “Những người tìm đến tôi theo học không ít, nhưng Sang là một học trò rất đặc biệt. Ở em có năng khiếu và khí chất của một người nghệ sỹ hát dân ca Xứ Nghệ. Không nhiều nghệ sỹ nam có được chất giọng có hồn ấy. Điều tôi quý mến nhất ở Sang là sự đam mê, tình yêu sâu đậm với ví giặm, sự chăm chỉ và tinh thần học hỏi, cầu thị hiếm có. Vợ chồng tôi và Nghệ sỹ ưu tú Ngọc Hà đã dìu dắt em từ những ngày em còn nhỏ; đến nay, dù đã thành danh, Sang vẫn không hề lơ là việc học. Có những ngày cuối tuần, em ngồi hàng giờ chỉ để nghe chúng tôi tập hát, có những đêm em gọi điện cho vợ chồng tôi xin tập những lời hát chưa thuộc hoặc xin góp ý về một điệu hát mà em vừa mới viết lời. Lúc nào chúng tôi cũng sẵn lòng với em bởi chúng tôi trân quý niềm đam mê đó. Sang lại là một nghệ nhân dân gian trẻ thì niềm đam mê đó càng đáng quý hơn nữa”.

Văn Sang là một trong số ít nghệ sỹ nam hát dân ca xứ Nghệ được đánh giá cao với giọng hát có hồn

Không phụ công những người thầy đã dìu dắt mình, Sang hoạt động rất tích cực trong việc truyền dạy ví, giặm cho những thế hệ sau. Với vai trò là cán bộ đoàn, trong các buổi sinh hoạt tại địa phương, Sang đưa dân ca ví, giặm vào dạy cho các em thiếu nhi, thành lập nhiều câu lạc bộ tại các địa phương, trường học trên địa bàn toàn tỉnh. Nhiều học trò do Sang truyền dạy đã đạt thành tích cao trong các cuộc thi dân ca ví, giặm.

Hiện nay, Sang cùng lúc làm chủ nhiệm và sinh hoạt tại CLB Ví giặm Đức Thanh (Đức Thọ) và phường Bắc Hồng (TX Hồng Lĩnh) với hàng trăm thành viên. Ngoài việc tham gia trình diễn, phục dựng, truyền dạy các lời cổ, Sang còn soạn lời mới cho các làn điệu để tham gia liên hoan dân ca ví, giặm các cấp, biểu diễn trên các chương trình truyền hình. Trong đó, nhiều bài được ghi lại và truyền tải đến đông đảo công chúng như: “Dạy vợ từ thuở mới đưa vợ về”, “Ví đi buôn”, “Ví phường cấy”, “Giặm xay lúa”, “Ô lục soạn”, “Thử lòng chung thủy”...

Truyền dạy và tham gia sinh hoạt cùng các CLB dân ca ví giặm là công việc mà Sang theo đuổi bằng niềm đam mê

Để dân ca ví, giặm lan tỏa rộng rãi và đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là các bạn trẻ, bên cạnh việc truyền dạy trực tiếp, Sang còn thiết lập tài khoản “Ví giặm lan tỏa” trên mạng xã hội Youtube, Facebook để thường xuyên cập nhật các lời cổ, làn điệu mới mà bản thân anh biểu diễn hoặc sưu tầm được.

“Đến nay, tài khoản đã có hàng trăm bài hát, làn điệu, thu hút hàng ngàn lượt truy cập và theo dõi. Có những thời điểm, vì bận rộn công việc chuyên môn, tôi không đăng tải bài mới, nhiều khán giả nhắn tin hỏi thăm và thúc giục. Đó thực sự là động lực để tôi tiếp tục gắn bó với niềm đam mê của mình” - Sang chia sẻ.

Văn Sang (người thứ 5 từ trái sang) hiện là nghệ nhân dân gian trẻ tuổi nhất tỉnh

Với những đóng góp trong việc lưu giữ, truyền dạy dân ca ví giặm nói riêng, dân ca Nghệ Tĩnh nói chung, Sang là một trong 14 người được công nhận nghệ nhân dân gian năm 2018 và hiện là nghệ nhân trẻ tuổi nhất tỉnh.

Vinh dự và tự hào, nhưng đó cũng chính là trách nhiệm lớn lao đặt lên vai chàng trai trẻ có niềm đam mê “già” và Sang luôn ý thức được rằng: “Người trẻ theo đuổi bộ môn nghệ thuật dân gian không nhiều, để được công nhận lại càng hiếm. Tôi may mắn hơn nhiều người vì được sống trọn vẹn với niềm đam mê của mình. Vì vậy, đưa ví, giặm đến với đông đảo công chúng, đặc biệt là người trẻ là một phần trách nhiệm của những nghệ nhân như tôi”.

Kiều Minh