Hoàng hậu Ngọc Trần tên thật là Phạm Thị Ngọc Trần, sinh năm 1386, tại huyện Lôi Dương (nay là huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa), từ trần ngày 24/3/1425. Bà là một liệt nữ trung hiếu vẹn toàn, tận tụy, cùng Bình Định Vương Lê Lợi đánh thắng giặc Minh thống nhất giang sơn đất nước.
Theo sử sách, những ngày đầu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, bà cùng Bình Định Vương Lê Lợi và các tướng sỹ xông pha trận mạc. Ngày 24/3/1425, khi đánh thành Trào Khẩu - Nghệ An, Hoàng hậu Ngọc Trần đã tự hiến mình cho thủy thần trên dòng sông Lam để thần phù hộ cho nghĩa quân thắng giặc. Thi thể của bà được quản tại Núi Na, làng Lộc Điền, tổng Tam Đăng (nay là thôn 5, xã Xuân Lam, huyện Nghi Xuân).
Hằng năm, chính quyền và Nhân dân địa phương trang trọng tổ chức lễ giỗ Hoàng hậu Ngọc Trần theo nghi thức cổ truyền của dân tộc.