Bài 2: Xây dựng đô thị văn minh - khó mấy cũng phải làm

Hà Tĩnh đã có 14/34 phường, thị trấn được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh, trong đó, 11 thị trấn thực hiện được từ 70-90% các tiêu chí. Con số phường, thị trấn đạt chuẩn cao gấp 2 lần so với thời điểm giữa năm 2024 đã chứng minh sự bứt tốc và quyết tâm cao của cấp ủy, chính quyền các địa phương trong lộ trình phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ xây dựng tỉnh nông thôn mới vào cuối năm nay.

Ngày 18/2/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg, quy định tiêu chí, trình tự, thủ tục xét công nhận phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh. Quyết định gồm 9 tiêu chí: quy hoạch đô thị, giao thông đô thị; môi trường và an toàn thực phẩm; ANTT; thông tin, truyền thông đô thị; việc làm, thu nhập bình quân và hộ nghèo; văn hóa, thể thao; y tế, giáo dục; hệ thống chính trị và trách nhiệm của chính quyền đô thị. Đối với Hà Tĩnh, việc hoàn thành các tiêu chí này không hề đơn giản, bởi thực trạng các đô thị còn tồn tại nhiều bất cập, trong khi quỹ thời gian thực hiện khá eo hẹp. Bên cạnh đó, xây dựng đô thị văn minh không được hưởng nguồn vốn từ chương trình mục tiêu quốc gia. Vào đầu năm 2024, trong 3 thành phố, thị xã của tỉnh, TP Hà Tĩnh đã được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020 với 100% phường đạt chuẩn đô thị văn minh và đang tiếp tục cập nhật, nâng cấp tiêu chí theo giai đoạn mới; thị xã Hồng Lĩnh và thị xã Kỳ Anh vẫn “vạn sự khởi đầu nan”. Mục tiêu đặt ra cho toàn tỉnh đến cuối năm 2024 sẽ cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM khiến đường găng “căng như dây đàn”.

Từ đầu năm 2024, thị xã Kỳ Anh đã bước vào cuộc chạy đua đưa 6/6 phường đạt chuẩn đô thị văn minh theo hạn định. Chị Hồ Minh Hằng - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin thị xã cho biết: “Thời điểm “nước rút”, nhiệm vụ thị xã hoàn thành xây dựng NTM chỉ còn lại duy nhất 1 tiêu chí - 100% phường đạt chuẩn đô thị văn minh. Trước yêu cầu đó, thị xã đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, bám tiến độ từng ngày; phát động đợt thi đua “60 ngày cao điểm xây dựng NTM, đô thị văn minh năm 2024”; ngày thứ Bảy, Chủ nhật về cơ sở xây dựng NTM, đô thị văn minh... Các đoàn công tác của BTV Thị ủy thường xuyên về cơ sở để kiểm tra và xử lý kịp thời các vướng mắc, khó khăn. Cùng với sự ưu tiên dành các cơ chế, nguồn lực đặc thù của thị xã, các địa phương đều có sự vào cuộc quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành, đồng thuận của người dân nên mọi khó khăn đều vượt qua. Ngày 11/7 vừa qua, 6/6 phường của thị xã đã được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh theo Quyết định số 04/2022/QĐ-TTg”.





Nhớ lại những ngày “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương” để đưa phường chạm “đích” 9/9 tiêu chí đô thị văn minh, ông Lê Công Trung - Phó Chủ tịch UBND phường Kỳ Long chia sẻ: “Được sự chỉ đạo của BCH Đảng bộ thị xã, phường đặt đường găng tiến độ cho từng nhiệm vụ, chẳng hạn như: 45 ngày cao điểm nâng cấp trạm y tế xã đủ tiêu chí đạt chuẩn quốc gia, ra quân giải tỏa hành lang, vỉa hè, chỉnh trang đô thị, xây dựng các tuyến đường tự quản… Tại các tổ dân phố, các lực lượng làm vệ sinh môi trường, liên đoàn cán bộ về tận hộ tuyên truyền, hướng dẫn người dân thu gom rác thải theo đúng quy định… Không chỉ góp sức, người dân còn hiến hàng trăm m² đất mở rộng đường; có những chủ máy xúc, máy đào hỗ trợ miễn phí nhiều ca máy cho tổ dân phố…”.

6 phường về đích chuẩn đô thị văn minh đã đưa thị xã Kỳ Anh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM đúng hạn định. Đến nay, 4/4 xã đạt chuẩn NTM (riêng xã Kỳ Lợi đang thực hiện các dự án nên chưa thực hiện), 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (Kỳ Ninh, Kỳ Hà), 6 phường đạt chuẩn đô thị văn minh; 23 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao và 4 sao; thu nhập bình quân đạt 56,15 triệu đồng/người/năm. Thị xã đã hoàn chỉnh hồ sơ trình các cấp thẩm định, xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM năm 2024.

Từ đầu năm đến nay cũng là giai đoạn cao điểm của thị xã Hồng Lĩnh trong thực hiện lộ trình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng tỉnh NTM. Trong đó, mục tiêu đến ngày 30/9, có 100% phường đạt chuẩn đô thị văn minh trở thành mệnh lệnh hành động của cả hệ thống chính trị. Bà Trần Thị Kiều Khánh - Phó Chủ tịch UBND phường Đậu Liêu cho biết: “Khi bắt tay vào xây dựng đô thị văn minh theo Quyết định 04, phường gặp khá nhiều khó khăn vì điểm xuất phát thấp, từ xã thuần nông; nhiều tuyến đường còn nhỏ hẹp, không có vỉa hè, hệ thống cây xanh chưa được quy hoạch theo quy định; thương mại - dịch vụ chưa phát triển tương xứng… Song, với tinh thần khó mấy cũng phải làm, phường huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, làm động lực khơi dậy phong trào của Nhân dân để tạo bứt phá. Đặc biệt, từ cuối năm 2023 đến giữa năm 2024, chúng tôi đã thực hiện được 95% khối lượng các tiêu chí; 52/52 tiêu chuẩn hoàn thành; phường được công nhận đạt chuẩn đô thị văn minh vào ngày 12/9 vừa qua”.



Đến thời điểm này, thị xã Hồng Lĩnh đã có 5/5 phường được công nhận đạt chuẩn, hoàn thành tiêu chí đô thị văn minh. Sau những tháng ngày bộn bề, diện mạo đô thị phía Bắc Hà Tĩnh ngày càng hiện đại. Đó là những tuyến phố với đường thảm nhựa sạch sẽ, hàng cây xanh ngay ngắn, lung linh ánh đèn; là những ngôi nhà còn nước sơn mới, là thành quả của cấp ủy, chính quyền và người dân cùng đóng góp để xóa nhà dột nát cho các hộ có hoàn cảnh khó khăn…

Ông Lê Thành Đông - Bí thư Thị ủy Hồng Lĩnh cho biết: “Thuận lợi lớn nhất là giai đoạn thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM cũng là thời điểm thị xã được HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 63/2021/NQ-HĐND ngày 16/12/2021 về quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù tạo nguồn lực để xây dựng thị xã trở thành đô thị hạt nhân trong chuỗi các đô thị phía Bắc. Theo đó, địa phương đã triển khai thực hiện nhiều chương trình, mục tiêu phát triển KT-XH, trọng tâm là chỉnh trang đô thị, xây dựng phường đạt chuẩn đô thị văn minh và nâng cao chất lượng các tiêu chí đô thị loại III. Cùng với vận dụng tốt nguồn lực đầu tư công, thị xã đã khơi dậy sức dân, đặc biệt là hoàn thành các trục đường “xương cá” trong khu dân cư, làm đường hoa đô thị, mô hình ánh sáng đô thị… để hoàn thiện và nâng chuẩn các tiêu chí vững chắc”.

Hà Tĩnh hiện có 14/34 phường, thị trấn đạt chuẩn đô thị văn minh, trong đó có 11 phường của thị xã Kỳ Anh, thị xã Hồng Lĩnh và 3 thị trấn. Con số đạt chuẩn cao gấp 2 lần so với hồi giữa năm 2024 là kết quả xứng đáng cho cuộc “vừa chạy, vừa xếp hàng” trong giai đoạn nước rút để các thành phố, thị xã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Dù vậy, chặng cuối cuộc đua vẫn còn nhiều cam go, nhất là tại các thị trấn thuộc huyện, khối lượng công việc còn nhiều, tập trung vào tiêu chí khó. Chẳng hạn như tại huyện Cẩm Xuyên, đến giữa tháng 9 vừa qua, 2 đô thị là thị trấn Cẩm Xuyên đạt 7/9 tiêu chí, thị trấn Thiên Cầm đạt 5/9 tiêu chí; những tiêu chí chưa thực hiện tập trung nhóm khó, gồm: môi trường và an toàn thực phẩm đô thị; văn hóa, thể thao đô thị; giao thông, thu nhập, y tế... Bởi vậy, từ nay đến cuối năm, các tổ công tác của BTV Huyện ủy Cẩm Xuyên bám sát cơ sở để đôn đốc, đồng hành cùng chính quyền địa phương huy động tổng lực thực hiện hoàn thành và vững chắc các tiêu chí.

Theo ông Trần Viết Hiệu - Phó Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa gia đình (Sở VH-TT&DL), xây dựng chuẩn đô thị văn minh là chính sách lớn, có thể tạo nên một phong trào sâu rộng, có tính lan tỏa, song hành với phong trào xây dựng NTM. Để đạt chuẩn bền vững, các địa phương phải tiếp tục củng cố, hoàn thiện các tiêu chí, đồng thời, giải quyết các tồn tại trong các đô thị như: công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch chưa đồng bộ; quản lý địa chính - xây dựng còn nhiều bất cập, tình trạng vi phạm trật tự đô thị, xây dựng trái phép; cảnh quan, môi trường, nước sạch, vệ sinh an toàn thực phẩm, nếp sống văn minh ở một số khu vực đô thị vẫn chưa tốt… Cùng đó, tập trung tháo gỡ điểm nghẽn ở nhóm tiêu chí khó tại các địa phương chưa hoàn thành như: giao thông, môi trường và an toàn thực phẩm, văn hóa, thể thao…

Thị trấn Thạch Hà đã hoàn thành 8/9 tiêu chí, 50/52 tiêu chuẩn, còn 1 tiêu chí giao thông đô thị và 2 tiêu chuẩn: các tuyến đường trên địa bàn được rải nhựa hoặc bê tông hóa theo quy hoạch, các tuyến phố chính có vỉa hè, điện chiếu sáng, cây xanh, cây bóng mát và tỷ lệ đường phố chính được chiếu sáng (90%). Ông Lê Văn Thuận - Bí thư Đảng ủy thị trấn cho biết: “Trên địa bàn có 13/20 tuyến đường chính đã đảm bảo theo tiêu chuẩn của tiêu chí, các tuyến còn lại do nguyên nhân khách quan khi đang triển khai Tiểu dự án cải thiện cơ sở hạ tầng đô thị Thạch Hà thuộc Dự án cải thiện cơ sở hạ tầng đô thị nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu cho 4 tỉnh ven biển Bắc Trung Bộ. Thường trực Đảng ủy đã ban hành nghị quyết thực hiện tiêu chí đô thị văn minh, theo đó, đốc thúc đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ dự án, tập trung hoàn thiện sớm các tuyến đường chính để địa phương có thể bắt tay vào chỉnh trang, hoàn thiện theo tiêu chí”.

Tinh thần, nội lực hành động các địa phương đã xác định rõ cho mục tiêu cùng tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Song, xây dựng đô thị văn minh là hành trình dài, không chỉ dừng lại ở việc đáp ứng yêu cầu các tiêu chí, tiêu chuẩn mà nó thực sự phải tạo được chuyển biến trong đời sống của người dân và phát triển đô thị. Tại TP Hà Tĩnh, từ việc vận dụng hiệu quả nguồn lực, tiêu chí đô thị văn minh không ngừng được củng cố, nâng chất theo tiêu chí mới. Trong 4 năm (2020 - 2024), hạ tầng giao thông đô thị, thoát nước, cây xanh được cải thiện và đầu tư đồng bộ; các tiêu chuẩn về chất lượng sống ngày càng nâng cao. Những động lực từ chính quyền đã tạo sức lan tỏa rộng lớn trong Nhân dân, thúc đẩy phong trào xây dựng phường văn minh kiểu mẫu, tổ dân phố, nhà văn hóa mẫu ngày càng thực chất, lấy người dân làm chủ thể.

Đề xuất cho giải pháp dài hạn đối với xây dựng đô thị văn minh, ông Lê Thành Đông - Bí thư Thị ủy Hồng Lĩnh cho rằng, cùng với công tác chỉ đạo, tỉnh cần tiếp tục có sự quan tâm, dành nguồn lực để triển khai những thiết chế đô thị trọng yếu; nghiên cứu chính sách chỉnh trang đô thị nhằm khơi thông điểm nghẽn và kích thích, huy động tốt hơn sức dân trong phát triển đô thị.

Ở góc độ là cơ quan thường trực về xây dựng đô thị văn minh, ông Trần Viết Hiệu - Phó Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hóa gia đình (Sở VH-TT&DL) đề nghị, việc thực hiện các tiêu chí đô thị văn minh phải lồng ghép với phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, đặc biệt quán triệt, tuyên truyền sâu rộng Nghị quyết số 18-NQ/TU của BCH Đảng bộ tỉnh về xây dựng, phát triển văn hóa và con người Hà Tĩnh trong giai đoạn mới, tạo tiền đề, động lực để nâng chất các tiêu chí. Bên cạnh đó, nâng cao công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực, phát huy vai trò “dân vận khéo” ở cơ sở, phong trào thi đua gắn với xây dựng đô thị văn minh… Các địa phương cũng cần cân đối, bố trí ngân sách chủ động hơn.

NHÓM P.V

(CÒN NỮA)