Nhằm phục vụ nhiệm vụ chiến đấu cho lực lượng pháo binh mặt đất của quân đội Mỹ và các nước, một loại tên lửa dẫn đường mới đang được chế tạo, có thể sử dụng cho nhiều hệ thống tên lửa phóng khác nhau.
Theo đó, sản phẩm tên lửa dẫn đường phóng hàng loạt (ER GMLRS) là sự kế thừa và phát triển từ tên lửa GMLRS hiện có của Mỹ, với tầm bắn tăng lên đáng kể. Đến thời điểm hiện tại, công ty phát triển là Lockheed Martin đã hoàn thành việc thiết kế và bắt đầu tiến hành thử nghiệm.
Gia tăng phạm vi tác chiến
Năm 2004, hệ thống tên lửa dẫn đường phóng hàng loạt M30 GMLRS (Guided Multiple Launch Rocket System) được lực lượng pháo binh Mỹ lần đầu sử dụng. Sản phẩm này được trang bị một động cơ mới, có khả năng di chuyển ở phạm vi lên tới 60km, cũng như dùng hệ thống dẫn đường quán tính và vệ tinh. Tên lửa M30 có thể khắc phục các đặc tính chiến đấu hạn chế của dòng M270 MLRS và M142 HIMARS MLRS trước đó. Sau đó, chúng tiếp tục được cải tiến, tích hợp với các thiết bị chiến đấu khác nhau.
Dự án tên lửa dẫn đường ER GMLRS của quân đội Mỹ.
Giữa những năm 2010, Lầu Năm Góc đã phát triển phiên bản tiếp theo của tên lửa M30, với tầm bắn tăng lên 150km. Dự án này được đặt tên là ER GMLRS (Extended Range GMLRS). Lockheed Martin là tập đoàn vũ khí nhận được hợp đồng phát triển. Trong nhiều năm sau đó, nhà thầu Mỹ đã hoàn thành việc thiết kế cần thiết.
Cuối năm 2020, dự án chuyển sang một giai đoạn mới. Theo đó, tháng 10-2020, Lockheed-Martin thông báo bắt đầu chuẩn bị các chuyến bay thử nghiệm cho dòng tên lửa mới. Sau khi kiểm tra hậu cần kỹ thuật mặt đất cần thiết, việc bắn thử bắt đầu vào tháng 11-2020.
Tuy thử nghiệm diễn ra đúng thời hạn, nhưng kết thúc trong thất bại. Sau khi rời khỏi thùng chứa và phóng lên không trung, thiết bị ổn định bị hỏng, do đó tên lửa không thể tiếp tục bay. Lockheed Martin đã phải mất vài tháng để tìm ra nguyên nhân và tìm cách giải quyết vấn đề trong những lần phóng mới.
Vụ phóng thành công đầu tiên được thực hiện vào tháng 3-2021 tại bãi thử White Sands. Các cuộc thử nghiệm bao gồm một bệ phóng kiểu Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Cao (HIMARS) và một loại đạn thử nghiệm. Tên lửa đã đi chệch hướng dẫn đường, không gặp bất kỳ sự cố hay trục trặc nào và đã đi đến quỹ đạo cần thiết. Tầm bắn của tên lửa đạt 80km, lớn hơn 1/3 so với tầm bắn tối đa của đạn M30/31.
Lockheed Martin sau đó báo cáo rằng, tên lửa thử nghiệm đã đạt được tất cả các yêu cầu đề ra. Khả năng tương thích hoàn toàn với thiết bị của bệ phóng nối tiếp cũng được xác nhận, đồng thời thu được đường bay theo tính toán và tầm hoạt động của tên lửa cũng như mong muốn. Lần phóng này được công nhận là hoàn toàn thành công, cho phép việc tiếp tục các chuyến bay thử nghiệm.
Các kế hoạch thử nghiệm
Theo kế hoạch, vào cuối năm 2021, Lầu Năm Góc và Lockheed Martin sẽ tiến hành tiếp 4 vụ phóng thử. Trong đó, tên lửa sẽ được tăng tầm bắn và phát triển thêm các tính năng khác nhau. Lần phóng thứ tư sẽ được thực hiện vào cuối quý 2 năm nay và tên lửa ER GMLRS thử nghiệm sẽ phải bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách 150km.
Hệ thống phóng tên lửa M270 GMLRS.
Dự kiến, Lockheed Martin sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt tên lửa mới này tại nhà máy ở Camden, bang Arkansas. Dây chuyền sẽ bắt đầu hoạt động vào đầu năm 2022. Việc sản xuất và chuyển lô vũ khí đầu tiên cho khách hàng sẽ mất khoảng vài tuần. Các sản phẩm cho quân đội Mỹ sẽ nhận được mã định danh là M30A2 và M31A2, tùy thuộc vào trang bị chiến đấu. Theo kế hoạch, việc sản xuất hàng loạt tên lửa mới sẽ không gặp bất kỳ trở ngại nào.
Đến nay, Lockheed Martin đã sản xuất và bàn giao cho quân đội và khách hàng nước ngoài hơn 50.000 tên lửa dẫn đường M30 và M30A1 GMLRS, hơn 9.000 quả M31 (A1) mới và 1.800 quả đạn pháo khác.
Theo đó, đơn hàng xuất khẩu đầu tiên đã được xác nhận. Phần Lan sẽ là khách hàng nước ngoài đầu tiên sử dụng loại vũ khí này. Quân đội Phần Lan mong muốn có 25 tổ hợp phòng không, trang bị tên lửa M30A2. Ngoài ra còn bổ sung thêm 10 tổ hợp khác, sử dụng dòng tên lửa M31A2 (mỗi tổ hợp gồm 6 tên lửa). Tổng giá trị của hợp đồng hơn 91 triệu USD. Quân đội Phần Lan, từ năm 2015, đã trang bị các tên lửa M30A1 và M31A1 GMLRS của Mỹ.
Đặc điểm kỹ thuật mới
Tên lửa dẫn đường ER GMLRS được tạo ra trên cơ sở các phiên bản nối tiếp của hệ thống tên lửa dẫn đường phóng hàng loạt (GMLRS) và có lợi thế đáng kể về tầm bắn. Theo đó, mỗi tổ hợp gồm có 6 tên lửa, có khả năng lắp đặt trên các phương tiện hệ thống tên lửa phóng loạt (MLRS) và hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS).
Sự đổi mới cơ bản của dự án, với các chữ cái “ER”, là việc cung cấp một động cơ nhiên liệu rắn, với thông số lực đẩy gia tăng lên. Theo tính toán, nó sẽ giúp tên lửa di chuyển lên đến 150km.
Ngoài ra, hệ thống điều khiển đã được xây dựng lại hoàn toàn. GMLRS được trang bị bộ ổn định đuôi gấp và bánh lái. Trong dự án ER GMLRS, các bộ phận lái được chuyển sang phần đuôi. Điều hướng và tính toán lệnh bay được thực hiện bằng hệ thống quán tính và GPS. Bằng cách thay đổi hệ thống dẫn đường, nó có thể tăng khả năng cơ động và độ chính xác của hệ thống điều khiển, giúp gia tăng phạm vi bay tối đa có thể của tên lửa.
Tuy nhiên, dự án mới vẫn giữ lại một số đặc điểm hiện có cho thiết bị chiến đấu trước đó. Các tên lửa M30A2 và M31A2 mới có thể mang đầu đạn chùm với 40 phần tử M85 hoặc một trong ba loại đạn nổ phân mảnh đơn nhất, với các đặc điểm khác nhau. Đạn tên lửa như trên thích hợp để tấn công các mục tiêu điểm hoặc khu vực có tọa độ đã biết trước.
Tương lai phía trước
Hiện tại, tầm bắn của đạn pháo của Mỹ và các nước như loại M270 và M142 chỉ đạt mức 60km. Để tấn công các mục tiêu xa hơn, các đề xuất sử dụng tên lửa tác chiến-chiến thuật ATACMS được nêu ra, nhằm tương thích với các bệ phóng tương tự. Việc sử dụng những tên lửa trên không phải lúc nào cũng hợp lý, xét về độ phức tạp và chi phí. Ngoài ra, Lục quân Mỹ có kế hoạch từ bỏ dần các tên lửa chiến thuật ATACMS OTRK, để chuyển sang sử dụng các hệ thống mới hơn cùng loại.
Quá trình lắp đặt hệ thống tên lửa M142 tiêu chuẩn của quân đội Mỹ.
Sự ra đời của tên lửa ER GMLRS sẽ làm tăng tầm bắn của các loại đạn cỡ nòng nhỏ hơn mà không ảnh hưởng đến kích thước, độ chính xác và các phẩm chất chiến đấu khác. Đồng thời, điều này sẽ mở rộng phạm vi đạn sử dụng cho các hệ thống tên lửa phóng hàng loạt (MLRS), sẽ có tác động tích cực đến tính linh hoạt trong sử dụng và đơn giản hóa việc chuẩn bị tấn công.
Như vậy, trong tương lai gần, pháo binh Mỹ đang chờ đợi một bản nâng cấp tên lửa quan trọng và cần thiết, cũng như một bản nâng cấp không phức tạp và không tốn kém nhất. Tuy nhiên, các tên lửa ER GMLRS mới vẫn chưa sẵn sàng cho việc phóng loạt và nhanh chóng được đưa vào biên chế. Bởi vì, trong 4 vụ phóng thử theo kế hoạch, chỉ có 2 vụ được thực hiện. Và chỉ một trong số đó thành công và không xác nhận phạm vi tác chiến tối đa.
Theo dự kiến, 2 lần phóng tiếp theo sẽ tiến hành vào năm 2021. Nếu không gặp vấn đề gì nghiêm trọng, vũ khí mới sẽ sớm được sản xuất hàng loạt và trang bị cho quân đội Mỹ, cùng các khách hàng nước ngoài khác.
Với những thuận lợi hiện nay, Lầu Năm Góc thậm chí có thể hoàn thành sớm hơn thời hạn đã định. Tuy vậy, theo các chuyên gia, dự án tên lửa dẫn đường ER GMLRS của Mỹ sẽ kết thúc thành nhanh chóng và đạt chất lượng cao hay không, câu trả lời sẽ được biết trong vài tháng tới.
