Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm ở Khu đô thị Thủ Thiêm

Tối 7/9, Thanh tra Chính phủ công bố kết quả kiểm tra một số nội dung liên quan khiếu nại của người dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm (quận 2, TP HCM).

Thanh tra Chính phủ đánh giá, Thủ Thiêm được quy hoạch là khu đô thị hiện đại, bền vững, có quy mô, tiêu chuẩn tầm cỡ khu vực. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đầu tư xây dựng, UBND TP HCM và các sở ngành để xảy ra những thiếu sót, vi phạm, gây phát sinh khiếu nại đông người kéo dài.

Theo Thanh tra Chính phủ, Quyết định số 367 của Thủ tướng năm 1996 phê duyệt quy hoạch 1/5.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm là đúng thẩm quyền và đã có hiệu lực. Tuy nhiên UBND TP HCM, Bộ Xây dựng và Văn phòng Chính phủ đã có một số khuyết điểm như làm chênh lệnh khoảng 10 ha so với diện tích được Bộ Xây dựng thẩm định; thiếu một số hồ sơ quan trọng kèm theo của cả Khu đô thị mới Thủ Thiêm và khu tái định cư 160 ha (không có bản đồ quy hoạch 1/5.000, chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng đối với 160 ha đất tái định cư).

Kết luận cũng nêu, việc UBND TP HCM phê duyệt quy hoạch 1/2.000 tại quyết định số 13585 năm 1998, trong đó có điều chỉnh diện tích và ranh giới là không đúng thẩm quyền, phê duyệt vị trí giới hạn quy hoạch không thống nhất về tên gọi so với bản đồ và thực địa...

Về việc thu hồi đất, ngày 4/1/2002, UBND thành phố có văn bản số 70/UB-TH đề nghị Thủ tướng ban hành quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo Quyết định số 367 là 930 ha, trong đó khu đô thị mới 770 ha đất và khu tái định cư 160 ha, nhưng không xác định ranh giới, vị trí khu tái định cư.

Ngày 22/2/2002, căn cứ văn bản nêu trên của UBND thành phố, Thủ tướng có ý kiến chỉ đạo tại văn bản số 190 cho phép UBND thành phố căn cứ Quyết định số 367 thu hồi 930 ha đất gồm: 770 ha đất để xây dựng khu đô thị mới và 160 ha khu tái định cư nằm ở vị trí thuộc 5 phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm.

Căn cứ Quyết định số 367 và văn bản số 190 của Thủ tướng, UBND thành phố đã có Quyết định số 1997 ngày 10/5/2002 về việc thu hồi và giao đất xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó thu hồi 621,4 ha đất nằm trong quy hoạch tại các phường An Khánh, An Lợi Đông, Bình An, Bình Khánh và Thủ Thiêm thuộc quận 2 và giao cho Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm tổ chức bồi thường và quản lý đầu tư xây dựng.

Tuy nhiên qua kiểm tra cho thấy, UBND thành phố căn cứ vào Quyết định số 367 và Văn bản số 190 được Thủ tướng phê duyệt thu hồi 4,3 ha đất thuộc khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là chưa đủ cơ sở pháp lý, dẫn đến thiếu căn cứ thực hiện, không xác định đúng, đủ diện tích đất phục vụ tái định cư theo quy hoạch, cần rà soát và có giải pháp giải quyết phù hợp.

Giải phóng mặt bằng, bồi thượng tái định cư có dấu hiệu vi phạm

Kết luận Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra, quá trình bồi thường, giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư ở dự án này có nhiều vi phạm, như: thực hiện không đúng quy định của Luật đất đai 2003; không lập phương án đền bù, giải phóng mặt bằng; không có kế hoạch xây dựng nhà tái định cư trước khi giải phóng mặt bằng... dẫn đến phát sinh khiếu nại về chế độ, chính sách đền bù, hỗ trợ.

Đối với khu 160 ha phục vụ khu đô thị mới chưa đầy đủ pháp lý theo quy định. Do đó, việc UBND thành phố quy hoạch chi tiết và thu hồi, giao đất để xây dựng các khu tái định cư là chưa đúng thẩm quyền, vi phạm quy định như: không bố trí các khu tái định cư đúng vị trí theo phê duyệt của Thủ tướng; phê duyệt quy hoạch 1.2000, 1/500 đối với các dự án tái định cư và các dự án khác thiếu cơ sở pháp lý.

Nghiêm trọng hơn, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ UBND thành phố đã vi phạm các quy định của pháp luật trong việc lập, trình phê duyệt và thu hồi khu tái định cư 160 ha thuộc 5 phường đã được Thủ tướng phê duyệt. Theo đó, đã phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương tạm giao, thu hồi và giao đất cho 51 dự án với tổng diện tích 144,6 ha để đầu tư kinh doanh nhà ở, văn phòng, khu vui chơi, giải trí, công trình công cộng... sau khi Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch khu tái định cư.

Từ việc này dẫn đến hậu quả là không đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, dẫn đến, làm phá vỡ quy hoạch được phê duyệt, việc đầu tư xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm bị đình trệ do người dân khiếu nại kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân....

Từ nội dung chỉ ra trong kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng chủ trì rà soát, hướng dẫn UBND TP HCM hoàn chỉnh cơ sở pháp lý các đồ án quy hoạch 1/5.000, 1/2.000 và 1/500 đối với các dự án liên quan đến khu đô thị mới Thủ Thiêm; xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến những vi phạm trong việc thẩm định, lưu trữ hồ sơ, bản vẽ...

Với UBND TP HCM, Thanh tra Chính phủ đề nghị xác định rõ, cụ thể về trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm như kết luận đã nêu, trong đó kiểm điểm, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, tái định cư; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ...

TP HCM cần rà soát từng trường hợp cụ thể người dân đang khiếu nại, đặc biệt là các hộ dân nằm trong khu vực khoảng 4,3 ha ngoài ranh quy hoạch thuộc Khu phố 1, phường Bình An, quận 2 để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phù hợp cho người dân, sớm chấm dứt khiếu nại...