Bảo vệ “mái nhà chung” của các loài động thực vật ở Kẻ Gỗ

Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ được giao quản lý, bảo vệ gần 44.278 ha rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn 15 xã của các huyện: Cẩm Xuyên, Thạch Hà, Kỳ Anh và Hương Khê.

Ông Nguyễn Thái Sơn - Trưởng phòng Bảo tồn, Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ thông tin: “Đây là vùng có điều kiện tự nhiên đa dạng, lượng mưa lớn, độ ẩm cao, thích hợp cho hệ động thực vật rừng sinh trưởng phát triển và là nơi bảo tồn, lưu giữ mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng. Khu vực quản lý được xem là “mái nhà chung” của gần 400 loài động vật có xương sống thuộc 99 họ và hơn 500 loài thực vật, trong đó nhiều loài quý hiếm được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và thế giới như: lim, sến, táu, mộc lan, phong lan… ”.

“Theo điều tra, thống kê mới nhất, hiện trên lâm phần chúng tôi có 41 loài thực vật thuộc loại nguy cấp, quý hiếm, đặc hữu; trong đó có 11 loài quý hiếm trong sách đỏ và 30 loài thực vật đặc hữu. Chúng tôi cũng ghi nhận nhiều loài động vật quý hiếm, đặc hữu như: 80 loài thú (có 40 loài quý hiếm), 298 loài chim (43 loài quý hiếm), 63 loài bò sát (18 loài quý hiếm), 33 loài lưỡng cư (có 2 loài quý hiếm), 45 loài cá (1 loài quý hiếm) và nhiều loài khác”, ông Sơn cho biết thêm.

Hệ sinh thái rừng phong phú, đa dạng, có nhiều nét đặc trưng cần được bảo vệ, giữ gìn nhưng những năm qua, Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ gặp nhiều khó khăn, trở ngại trong hoạt động bảo tồn, nghiên cứu khoa học.
Ở đây, nguồn kinh phí chỉ đủ cho các hoạt động cơ bản (lồng ghép từ các chương trình phát triển lâm nghiệp, chi thường xuyên, kinh phí bảo vệ rừng), chưa đảm bảo để thực hiện các nội dung, hoạt động nghiên cứu chuyên sâu như: điều tra từng loài, từng cá thể, sinh cảnh và tình trạng phân bố thế nào, có vai trò gì trong hệ sinh thái… Nhiều năm nay, trên lâm phần không có các chương trình, dự án đầu tư, nghiên cứu, khảo sát khiến nguồn thông tin có liên quan và các mỏ loài không được mở rộng.

Ngoài ra, hoạt động bảo tồn, giữ gìn sự đa dạng sinh học của Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ cũng đang gặp khó vì đơn vị chủ quản thiếu cán bộ hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực bảo tồn và nghiên cứu; áp lực từ các hoạt động xâm hại rừng lớn; hạ tầng hạn chế, không có khu chăm sóc động vật hoang dã; việc cứu hộ và tiếp nhận động vật quý hiếm để tái thả về môi trường tự nhiên hầu như không có.

Công tác bảo vệ rừng và các loài động vật ở đây cũng gặp khó khăn, trở ngại do yếu tố thiên nhiên, địa hình khu vực có độ dốc cao, tình trạng sạt lở đất, lũ lụt và ngập úng thường xuyên…

Nhưng với chức năng và nhiệm vụ được giao, cán bộ, nhân viên Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ đã không ngừng nỗ lực để khắc phục khó khăn, thực hiện tốt nhiệm vụ bảo tồn, giữ gìn sự đa dạng sinh học trên lâm phần.

Theo đó, cán bộ, nhân viên ở 8 trạm bảo vệ rừng, 1 đội cơ động và 1 đội sản xuất kiêm bảo vệ rừng đã duy trì thường xuyên hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát bảo vệ rừng tại gốc nhằm đảm bảo độ che phủ trên 91%, ngăn chặn triệt để tình trạng khai thác gỗ, xâm hại rừng tự nhiên và hạn chế đánh bắt, săn bẫy động vật rừng, nhất là các loài quý hiếm. Cùng đó, đơn vị chủ quản cũng đã thực hiện tốt công tác giao khoán đất rừng sản xuất, tổ chức xúc tiến tái sinh rừng, chăm lo bảo vệ môi trường sinh thái và nâng cao ý thức, trách nhiệm của người dân trong bảo vệ môi trường thiên nhiên…

Ngoài ra, Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ cũng đã tập trung quản lý bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học và bảo vệ môi trường bằng cách: thực hiện các hoạt động đầu tư phục hồi hệ sinh thái tự nhiên và chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên; bảo tồn các loài thuộc danh mục nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ; tăng cường hoạt động bảo vệ môi trường; điều chỉnh quy hoạch, diện tích, phân khu chức năng, chuyển mục đích sử dụng đất có liên quan; thống kê, kiểm kê, quan trắc, giám sát, xây dựng cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học gắn với điều tra, quan trắc, đánh giá hiện trạng loại được ưu tiên bảo vệ…

Ông Nguyễn Tiến Dũng - Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ khẳng định: “Dù khó khăn nhưng chúng tôi đã nỗ lực thực hiện tốt chức trách, công việc được giao. Đặc biệt, chúng tôi đã làm tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, phát triển, sử dụng bền vững tài nguyên rừng và bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học, các nguồn gen động vật, thực vật nguy cấp, quý hiếm, sinh thái cảnh quan, các giá trị văn hóa - lịch sử và các giá trị dịch vụ môi trường rừng. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã khai thác các tiềm năng, lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, đa dạng sinh học, môi trường rừng để phát triển du lịch sinh thái, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế...

Trong quá trình thực hiện, chúng tôi luôn ưu tiên cho phân khu bảo vệ nghiêm ngặt với việc tổ chức các hoạt động nhằm duy trì hệ sinh thái, các cá thể, quần thể loài ở trạng thái tự nhiên và cho phép quá trình sinh trưởng được tiếp diễn mà không gặp phải trở ngại nào. Tiếp đó là phân khu phục hồi sinh thái, chúng tôi cấm mọi hình thức săn bắn (trừ trường hợp thu lượm mẫu phục vụ mục đích nghiên cứu), cấm khai thác và thu hái các nguồn tài nguyên thiên nhiên nhằm mục đích kinh tế, ưu tiên tối đa cho mục đích bảo tồn, nghiên cứu, tái tạo…”.