Chương trình hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Khu vực Vĩnh Linh (25/8/1954-25/8/2024), ôn lại những năm tháng chia cắt hai miền nam-bắc và đặc biệt là dịp để nhắc nhớ kỳ tích lũy thép lẫy lừng Vĩnh Linh đầu cầu miền bắc, hậu phương trực tiếp của tiền tuyến miền nam.
Tham dự chương trình có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó Chủ tịch Quốc hội; Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam.
Cùng dự có đồng chí Võ Văn Hưng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị; các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành trung ương; lãnh đạo Báo Nhân Dân; đại diện các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Quảng Trị; các Mẹ Việt Nam Anh hùng, thương bệnh binh, đại diện gia đình có công với cách mạng...
TÔN VINH NHỮNG GIÁ TRỊ BẤT HỦ CỦA HÒA BÌNH
Phát biểu tại sự kiện, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh: "Vĩ tuyến 17 - Khát vọng hòa bình" là một chương trình đặc biệt để ôn lại quá khứ hào hùng của dân tộc, kỷ niệm 70 năm ký Hiệp định Geneva về Đông Dương, 52 năm Giải phóng Quảng Trị; cũng là dịp để bày tỏ tấm lòng tri ân sâu sắc đối với sự hy sinh to lớn của thế hệ cha anh.
Đồng chí cho biết, cách đây 70 năm, Hiệp định Geneva đã lấy con sông Bến Hải trên Vĩ tuyến 17 làm giới tuyến quân sự tạm thời với quy định sau hai năm sẽ Tổng tuyển cử, tiến tới thống nhất hai miền.
Nhưng Đế quốc Mỹ đã dựng lên chính quyền tay sai ở miền nam, ngang nhiên phá bỏ Hiệp định, thực hiện dã tâm xâm lược, hòng biến miền nam thành bàn đạp để tấn công miền bắc. Vì thế, con sông Bến Hải hiền hòa, bình dị đã trở thành vết thương chia cắt đất nước đằng đẵng hơn hai chục năm trời.
Kẻ thù muốn biến con sông trên quê hương Quảng Trị thành nhát chém chia cắt, thì nhân dân ta đã không tiếc máu xương bắc những chiếc cầu, những bến đò để nối liền đất nước, nối những yêu thương như máu thịt không thể tách rời, như chân lý vĩnh hằng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng tuyên cáo cùng đồng bào cả nước và toàn thế giới: Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn song chân lý đó không bao giờ thay đổi. Đồng chí Lê Quốc Minh
Trong cuộc kháng chiến trường kỳ ấy, Quảng Trị là chiến trường vô cùng ác liệt. Lũy thép Vĩnh Linh cùng với đảo Cồn Cỏ anh hùng vừa là tiền tuyến, vừa là hậu phương trực tiếp của chiến trường miền nam. Người Quảng Trị, dù bờ bắc hay bờ nam sông Bến Hải đã phải chịu đựng biết bao gian khổ, thương đau nhưng không hề nao núng, một lòng một dạ, son sắt, thủy chung.
Lịch sử đã chọn mảnh đất này làm nơi đối đầu lịch sử giữa hai thế lực chính nghĩa và phi nghĩa. Hàng nghìn, hàng vạn những người con từ mọi miền đất nước đã về đây, chiến đấu ngoan cường và hy sinh anh dũng. Máu xương của biết bao anh hùng, liệt sĩ đã thấm đẫm vào đất thiêng Quảng Trị, dựng lên những tượng đài chiến thắng. Những cái tên Bến Hải, Hiền Lương, Cồn Tiên, Dốc Miếu, Đường Chín, Khe Sanh, Cửa Việt, Thành Cổ… đã đi vào lịch sử dân tộc, làm lay động lương tri nhân loại, mãi mãi là những mốc son ngời sáng, mãi mãi là những bản hùng ca bất tử.
Theo đồng chí, 70 năm sau ngày ký Hiệp định Geneva, 52 năm sau ngày giải phóng, những người con của mảnh đất Quảng Trị đã phát huy truyền thống bất khuất, kiên cường trong chiến đấu, cần cù, sáng tạo trong lao động để chung sức chung lòng xây dựng quê hương giàu đẹp, cuộc sống ngày càng ấm no. Từ một tỉnh khó nghèo do hậu quả nặng nề của chiến tranh với “những ruộng đói mùa, những đồng đói cỏ”, Quảng Trị đã thay da đổi thịt, sánh vai với các tỉnh bạn trong khu vực với những thành tựu phát triển đáng ghi nhận trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng.
"Với tất cả ý nghĩa và tâm nguyện thiết tha đó, Báo Nhân Dân phối hợp tỉnh Quảng Trị tổ chức Chương trình nghệ thuật chính luận Vĩ tuyến 17 – Khát vọng hòa bình. Chúng tôi hy vọng chương trình từ việc tôn vinh những giá trị bất hủ sẽ đem lại niềm tự hào, niềm tin yêu về quá khứ, qua đó truyền năng lượng của quá khứ đến hiện tại và tương lai; một lòng một dạ bên nhau phấn đấu cho những ước mơ cao đẹp nhất sớm trở thành hiện thực trên quê hương, đất nước yêu dấu của chúng ta", Tổng Biên tập Báo Nhân Dân nhấn mạnh.
NÉN HƯƠNG LÒNG TRI ÂN QUÁ KHỨ, HƯỚNG TỚI TƯƠNG LAI
Bày tỏ niềm vui mừng khi được dự chương trình, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội trân trọng gửi đến các Mẹ Việt Nam Anh hùng, các bậc lão thành cách mạng, các Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân, các đồng chí thương binh, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ, người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh Quảng trị và huyện Vĩnh Linh lời thăm hỏi ân cần, tình cảm sâu nặng và lòng biết ơn sâu sắc nhất.
Theo đồng chí, mảnh đất địa đầu giới tuyến Vĩnh Linh là nơi ghi dấu lịch sử bi hùng suốt những tháng năm đất nước bị chia cắt. Cả vùng đất là chiến trường ác liệt, là pháo đài lũy thép hiên ngang, giáng những đòn sấm sét vào quân xâm lược, là tiền tuyến của miền bắc, hậu phương vững chắc của miền nam.
Người Vĩnh Linh lùi sâu vào lòng đất, vừa phối hợp các lực lượng vũ trang chiến đấu tại chỗ, vừa chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam, giữ cho mạch máu bắc-nam thông suốt, nối liền hậu phương với tiền tuyến lớn anh hùng, đặc biệt là gần 8.000 ngày đêm giữ cho lá Quốc kỳ tung bay bên bờ bắc cầu Hiền Lương giới tuyến.
Thượng tướng Trần Quang Phương khẳng định, mặc dù đã qua đi, nhưng chiến tranh đã để lại nhiều đau thương, mất mát và tổn thất nặng nề cho huyện Vĩnh Linh nói riêng, toàn tỉnh Quảng Trị nói chung. Phát huy truyền thống anh hùng, bất khuất trong kháng chiến, bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền, quân và nhân dân tỉnh Quảng trị đã quyết tâm đoàn kết, tích cực khắc phục hậu quả chiến tranh, cần cù lao động sản xuất, phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh, đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
Năm 2023, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh tăng 6,68% so năm 2022. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. Quy mô nền kinh tế ước đạt 46.431 tỷ đồng, GRDP bình quân đầu người khoảng 71 triệu đồng, tăng 9,06% so năm 2022. 6 tháng đầu năm 2024, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh ước tính tăng 5,02% so cùng kỳ năm trước. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện.
Biểu dương Báo Nhân Dân, tỉnh Quảng Trị và các cơ quan, đơn vị đã phối hợp tổ chức chương trình đầy ý nghĩa, đồng chí mong “Vĩ tuyến 17 - Khát vọng hòa bình” là nén hương lòng, tri ân trước sự hy sinh to lớn của đồng bào, đồng chí, khơi dậy mạnh mẽ hơn nữa ngọn lửa yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đoàn kết, khát vọng xây dựng, bảo vệ Tổ quốc của dân tộc.
"Từ Vĩ tuyến 17 hôm nay, chúng ta một lần nữa bày tỏ quyết tâm mạnh mẽ của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta trong sự nghiệp đấu tranh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Âm vang hào hùng của lịch sử sẽ tạo nên nguồn sức mạnh vô tận để thế hệ hôm nay và mai sau vững bước trên con đường cách mạng, thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu, xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân dân có cuộc sống phồn vinh, ấm no, hạnh phúc", Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
VĨ TUYẾN 17 - KHÁT VỌNG HÒA BÌNH
Chương trình nghệ thuật chính luận Vĩ tuyến 17 - Khát vọng hòa bình được mở đầu với chương 1 "Những ngày tháng Bảy". Hàng nghìn khán giả có mặt tại Kỳ đài bắc trong phút chốc như được sống trong không gian thanh bình của mảnh đất lũy thép, lũy hoa Vĩnh Linh anh hùng với các tiết mục Dòng chảy của sự sống (Vũ đoàn Lavender); Quê mẹ là quê anh (Ca sĩ Vân Khánh - Viết Danh).
Nhưng khung cảnh bình yên ấy không giữ được lâu khi những "Vết cắt Bến Hải" xuất hiện. Hai năm sau Hiệp định Geneva, khi mốc ngày Tổng tuyển cử càng tới gần, hy vọng thống nhất non sông càng bị đẩy ra xa. Nỗi đau chia cách cứa vào lòng từng người, từng gia đình đang ở trong cảnh phân ly, dang dở. Tới đây, chương 1 tiếp tục mở ra cho người xem một trường đoạn mới mang tên: Cuộc chia ly màu đỏ với nhạc phẩm bất hủ: Câu hò bên bến Hiền Lương (biểu diễn: ca sĩ Anh Thơ và Vũ đoàn Lavender).
Trong chương 2 với chủ đề "Như không hề có cuộc chia ly", khán giả tiếp tục được lắng nghe những câu chuyện xúc động, chứa chan niềm tin và hy vọng bên ven bờ Bến Hải trong suốt hơn 20 năm xa cách. Tất cả những người có mặt đã phải lặng đi khi chứng kiến màn "song ca" có một không hai giữa cố nghệ sĩ Châu Loan và ca sĩ Huyền Trang thông qua bản phối khí có sử dụng băng ghi âm để lại với những âm điệu dân ca đầy nhớ thương, da diết của tác phẩm Giọng hò quê ta.
Tình cảnh phân ly, những cảm xúc vỡ òa khi được gặp lại nhau của người dân giới tuyến hai miền ở vĩ tuyến 17 cũng đã được tái hiện lại trong vở kịch ngắn “Chung một màu da” do tác giả, nhà báo Trần Đăng Tuấn viết kịch bản.
Lấy biểu tượng là những cánh bưu thiếp trao đổi giữa nhân dân hai miền, trên nền bối cảnh cây cầu Hiền Lương và dòng sông Bến Hải, vở kịch “Chung một màu da” cho thấy sự chuyển biến về tâm lý của những người lính ở bờ nam sau khi bị thuyết phục bởi sự chính trực, đại nghĩa và nhân ái của những người ở bờ bắc.
Chương 2 khép lại với hoạt cảnh múa hát Bài ca hy vọng do nghệ sĩ Mai Chi thể hiện. Tác phẩm như truyền đi thông điệp: Dù bị chia cắt nhưng niềm tin và khát vọng hòa bình luôn cuộn chảy trong trái tim sắc son của nhân dân hai bờ dòng sông "giới tuyến".
Chương 3 "Máu và hoa" đưa người xem còn được trở về với những năm tháng khốc liệt nhất của chiến tranh, chứng kiến sự kiên cường của quân và dân Vĩnh Linh nói riêng và Quảng Trị nói chung qua những chuyến tiếp tế, vận chuyển lương thực, đạn dược và con người bằng cả đường bộ (Tổ khúc Nhịp bước Trường Sơn); lẫn đường thủy qua hai bên bờ sông, và từ đất liền ra đảo Cồn Cỏ, để thấy được những nỗ lực và khả năng phi thường của con người thời chiến.
Sự bất khuất, anh hùng của quân và dân Vĩnh Linh còn được tái hiện qua hoạt cảnh “Đất đối không”, với câu chuyện nhiều lần kéo tên lửa vào, ra và vào lại trận địa để hạ gục những chiếc B52 đầu tiên trong trận chiến.
Chương 4 với chủ đề Sức mạnh Việt Nam tiếp tục tái hiện ý chí quyết tâm "bám đất giữ làng" của nhân dân Vĩnh Linh trong mưa bom, bão đạn của kẻ thù. Huyền thoại làng trong hầm hiện lên với chuỗi phóng sự, hoạt cảnh sân khấu và múa hát được dàn dựng, biên đạo công phu.
Đặc biệt, rất nhiều khán giả từng là những người con Vĩnh Linh sơ tán ra các tỉnh phía bắc theo các kế hoạch K8, K10 đều rưng rưng xúc động khi được xem vở kịch "Chúng ta là người nhà". Mang màu sắc vui vẻ, nhẹ nhàng, mở đầu bằng câu chuyện một chàng lính pháo cao xạ và một cô nữ dân quân yêu nhau nhưng chưa kịp báo cáo, từ đó nhắc lại “huyền thoại” về tình cảm giữa hai quê hương Tân Kỳ (Nghệ An) và Vĩnh Linh (Quảng Trị) sau cuộc sơ tán thế kỷ những năm 1967-1972.
Chương 4 khép lại với Tin chiến thắng báo về khi miền nam hoàn toàn được giải phóng. Các nhạc phẩm Giải phóng miền nam, Quân reo quê mẹ Quảng trị anh hùng, Bài ca không quên vang lên hào hùng khiến cho tất cả những người có mặt đều vô cùng xúc động.
Sau một phút tưởng niệm tri ân hương linh các Anh hùng, liệt sĩ, đồng bào đã nằm xuống cho đất nước đứng lên, chương cuối mang tên Đất thép nở hoa được bắt đầu. Các tiết mục Anh có về Quảng Trị với em không, Tổ khúc Giai điệu Tổ quốc - Giai điệu tự hào - Lá cờ... được thể hiện truyền đi thông điệp về quyết tâm, nỗ lực đổi mới-phát triển từng ngày của đất thép Vĩnh Linh nói riêng, tỉnh Quảng Trị nói chung.
Trong khuôn khổ sự kiện, Ban tổ chức chương trình đã phối hợp các đơn vị tài trợ, các nhà hảo tâm gửi tặng những món quà tri ân tới đại diện gia đình có công với cách mạng và những gia đình có hoàn cảnh khó khăn tại huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.