 |
Chuông đồng quý này hiện bị bỏ quên tại UBND huyện Cẩm Xuyên - Hà Tinh. |
Chuông đồng cao 1m20, trọng lượng trên 300, đường kính chuông 65 cm, đúc theo kỹ thuật thủ công. Chuông đồng khá độc đáo, vành ngoài miệng chuông được tạo chỉ gờ nổi bởi những cánh sen liên tiếp nhau; thân chia làm 2 phần, mỗi phần được tạo 4 lạc khoản (4 hình chữ nhật có 2 gờ chỉ đúc nổi bao quanh) đối xứng nhau; trên gờ chỉ nổi đối xứng chia 2 phần lạc khoản có 4 núm lớn (dùng để thỉnh chuông), bao quanh các núm lớn này là vành đai của những cánh sen; quai chuông được tạo hình con rồng miệng há rộng, mình cuộn thành vòng tròn theo thế rồng phục, 4 chân có móng vuốt nhọn bám chặt xuống mặt đỉnh chuông.
Điều khá đặc biệt ở chuông đồng này là trong một lạc khoản nằm vào phần trên của chuông có minh văn khắc bài thơ của Phạm Sư Mạnh - một vị quan đại thần thời nhà Trần phò vua Trần xa giá nam chinh (1376) và do Cung nội Thượng ban Phùng Ngọc (?) pháp hiệu Tử Nghiêm khắc chữ.
Về sự kiện này, Đại Việt sử ký toàn toàn thư ghi: “Long Khánh thứ 4 (1376), tháng 12, vua đích thân đi đánh Chiêm thành. Bấy giờ đến cửa Di Luân các quân đi theo hướng biển, vua cưỡi ngựa dẫn quân bộ ven theo bờ biển đến của Nhật Lệ đóng quân luyện tập 1 tháng. Hai cửa Di Luân và Nhật Lệ đều ở châu Bố Chánh” (nay thuộc Quảng Bình và Hà Tĩnh). Nội dung bài thơ như sau:
Phiên âm: Nam Vọng Hoành Sơn đại hải đầu/ Kinh ba hung dũng bạch vân (chu)/ Thiều thiều vạn lý nam chinh lộ/ Xa Giá hoang châu Bố Chánh châu.
Dịch nghĩa: Nhìn về phía nam núi Hoành Sơn có biển lớn trải dài/ Sóng lớn trập trùng vút tận mây trắng/ Con đường Nam chinh muôn dặm xa xăm/ Xa giá tới châu Bố Chánh núi non hoang vắng.
Từ bút tích trên chuông cho thấy, chuông được phát hiện tại khu vực chùa Rối, xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh thuộc nửa đầu Thế kỷ 14, là chuông đồng có niên đại sớm nhất ở Hà Tĩnh.
Sau 20 năm được phát hiện, chuông đồng trên chưa phát huy ý nghĩa và giá trị, hiện nằm lặng lẽ tại góc phòng đang sửa chữa của văn phòng UBND huyện Cẩm Xuyên.
Chuông đồng trên cần được chuyển về cơ quan chuyên môn để bảo quản, phục vụ công tác nghiên cứu theo quy định của Luật Di sản Văn hoá.
