Dòng họ Nguyễn Duy định cư ở vùng Tân Lộc vào khoảng thế kỷ XV và có nhiều nhân vật đóng góp to lớn cho mọi sự phát triển của quê hương đất nước trong nhiều thế kỷ; cùng với các dòng họ khác có công khai khẩn lập nên các làng mạc dân cư đông đúc trù phú vùng phía nam dãy Hồng Lĩnh, trong đó có làng cổ Kim Chùy, thời Lê thuộc tổng Phù Lưu, huyện Can lộc, phủ Đức Thọ, tỉnh Nghệ An, nay là xã Tân Lộc, huyện Lộc Hà.
 |
| Một văn tự Hán Nôm cổ năm Hàm Nghi thứ nhất hiện đang lưu giữ tại nhà thờ dòng họ Nguyễn Duy |
Hiện nay, tại nhà thờ dòng họ Nguyễn Duy, xã Tân Lộc (Lộc Hà) còn lưu giữ 10 văn tự Hán Nôm cổ, bao gồm các Đạo sắc phong, các văn bản hành chính (bằng cấp) nội dung phong chức tước cho các danh thần của dòng họ có công lao đối với quê hương đất nước dưới triều Nguyễn.
Theo đó, có đạo sắc phong thần dưới triều vua Khải Định năm thứ 10 (1925) cho Nguyễn Duy Lâm từng học trường Quốc Tử Giám ở kinh thành Thăng Long. Năm Giáp Tý (1684) đậu Hương cống và được triều đình nhà Lê bổ nhiệm làm quan dưới triều vua Lê Hy Tông, niên hiệu Chính Hòa năm thứ 4.
Đặc biệt, trong số đó có 6 văn bản bằng cấp bằng chữ Hán cấp cho danh thần Nguyễn Xưng cả đời theo đường binh nghiệp, đảm đương nhiều công việc, kinh qua nhiều chức vụ quan trọng trong quân đội triều Nguyễn trải qua các triều vua từ Tự Đức (1848-1883) cho đến Hàm Nghi (1885-1888) và Thành Thái (1889-1907), được ban phong nhiều phẩm hàm như, chánh lục phẩm, đề đốc chỉ huy 10 đội quân trong triều.
Ngoài ra, dòng họ Nguyễn Duy còn có các võ tướng như: Nguyễn Liên được vua Thành Thái năm thứ 5 (1894), năm thứ 8 (1897) ban bằng cấp là Ngũ trưởng trong đội tuần phòng ở sơn phòng thuộc vùng núi phía tây An Tĩnh, nay thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.
Việc phát hiện nguồn tư liệu nói trên góp phần tìm hiểu nghiên cứu công trạng các nhân vật dòng họ Nguyễn Duy, xác định các địa danh hành chính cổ dưới triều Nguyễn ở Hà Tĩnh, đồng thời đây là nguồn tư liệu các văn bản cổ bằng Hán tự quý hiếm giúp các nhà nghiên cứu lịch sử tìm hiểu thêm về hệ thống các văn bản hành chính cổ của nhà nước phong kiến Việt nam qua các triều đại phong kiến Việt Nam trong đó có triều Nguyễn...
