(Baohatinh.vn) - Mộ và nhà thờ Nguyễn Phi Sài ở thị trấn Thạch Hà và xã Thạch Long (huyện Thạch Hà) là 1 trong 93 di tích trên địa bàn Hà Tĩnh được Bộ VH-TT&DL xếp hạng di tích cấp quốc gia.
Đệ tam Nguyễn Phi Sài (1558-1634) là con trai cả của Đệ nhị Thế tổ Nguyễn Phi Lệ, quê ở xã Toàn Lưu (có tài liệu ghi xã Kim Đôi), phủ Thạch Hà, nay là thị trấn Thạch Hà. Đến khoảng năm 1580, gia đình chuyển về cư trú và lập nghiệp, sinh sống ở xã Đan Chế (nay là xã Thạch Long ). Nhà thờ Nguyễn Phi Sài nay ở thôn Gia Ngãi 1, xã Thạch Long. Khuôn viên nhà thờ Nguyễn Phi Sài khá rộng với gần 1.200m2 , có nhiều cây xanh và hạng mục công trình. Ngay phía sau cổng vào và cuốn thư là khu nhà thờ chính với nhà bái đường (nơi con cháu làm lễ bái) và điện thờ chính.
Hai bên nhà thờ có nhà sắc (ở bên phải) và nhà hội đồng tổ cô (ở bên trái). Trong đó, nhà sắc có tuổi thọ vài trăm năm là nơi cất giữ các đạo sắc vua ban thời xưa; nhà hội đồng tổ cô thờ tổ cô.
Nhà sắc là hiện vật độc đáo, hiếm có trên địa bàn Hà Tĩnh, được làm bằng gỗ trai có niên đại xây dựng trên 300 năm.
Nhà sắc đang lưu giữ 7 sắc phong của các triều đại quân chủ rất có giá trị, một trong số đó là sắc phong vào loại cổ nhất của tỉnh ta hiện nay. Điện thờ chính của nhà thờ Nguyễn Phi Sài gồm thượng điện và hạ điện. Trong ảnh: Toàn cảnh điện thờ chính.
Ban thờ chính ở thượng điện thờ Đệ Tam Thủy tổ Nguyễn Phi Sài; tiếp xuống là thờ các vị quận công, tổ tiên của dòng họ.
Bên trái và bên phải điện thờ chính còn có bàn thờ các chi phái khác, thờ gia thần.
Cách nhà thờ khoảng 3km về phía Nam là phần mộ Đệ Tam Thủy tổ Võ quận công Nguyễn Phi Sài. Năm 1634, sau khi Đệ Tam Thủy tổ Võ quận công Nguyễn Phi Sài mất, theo lệnh triều đình, thi thể của ông được chuyển về quê xã Đan Chế, huyện Thạch Hà và chôn cất tại xứ Lòi Mã (thuộc thôn Lương Thượng (nay ở tổ dân phố 13, thị trấn Thạch Hà).
Phần mộ của ông trong gần 350 năm được con cháu hương khói, bà con nhân dân trong vùng trông coi, bảo quản. Phần mộ đã được con cháu trong dòng họ tôn tạo lại nhiều lần, trong đó lần gần nhất vào năm 2020. Toàn bộ phần mộ, hàng rào và các hạng mục khác đều được làm bằng đá chẽ, khang trang, kiên cố.
Ghi nhận công lao to lớn của Võ Quận công Nguyễn Phi Sài, ngày 23/1/2007, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành Quyết định số 238/QĐ-UBND về xếp hạng Nhà thờ Nguyễn Phi Sài là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Ngày 20/11/2024, Bộ VH&TT-DL ban hành quyết định về xếp hạng di tích quốc gia đối với “Mộ và Nhà thờ Nguyễn Phi Sài”. Lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích và rước bằng về nhà thờ họ dự kiến được tổ chức vào ngày 16/4/2025 tới đây. Đón nhận bằng xếp hạng di tích quốc gia càng khẳng định công lao to lớn của Võ Quận công Nguyễn Phi Sài nói riêng và các bậc tiền nhân cùng những người con quê hương Thạch Hà nói chung đã đóng góp quan trọng cho công cuộc đấu tranh, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Đây cũng là dịp để mỗi người tìm về cội nguồn, tôn vinh và lan tỏa những giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống cách mạng quê hương.
Đệ tam Nguyễn Phi Sài (1558-1634) làm quan dưới triều Lê Trung Hưng, là vị võ tướng có tài thao lược, được chúa Trịnh giao phó nhiều trọng trách, lập nhiều công lớn trong công cuộc phù Lê cứu nước. Suốt cả cuộc đời binh nghiệp, ông luôn trung thành với triều đình, khí tiết, yêu nước, thương dân, mưu trí và dũng cảm.
Hơn 45 năm phò Lê cứu quốc, Nguyễn Phi Sài nhiều lần được các cấp Triều Lê ban sắc phong, tặng thưởng, phong vị là: Tiền Phụ quốc thần tín cương chính hiệp mưu đồng đức; Dực vận tán trị uy đăng; Vận tán trị công thần; Đặc tiến trụ quốc; Thượng tướng quân; Trung quân Đô đốc phủ; Hựu đô đốc; Thiếu bảo; Võ quận công; Gia phong đại vương tôn thần; Quang Ý trung đẳng thần; Dực bảo Trung Linh phù chi thần; Đoan túc Dực bảo Trung hưng chi thần...
Vì có công lớn nên năm 1634 sau khi mất, Võ Quận công Nguyễn Phi Sài đã được triều Lê Trung hưng liệt vào hàng ngũ danh thần tiết nghĩa, thăng Thiếu bảo, ban cấp 30 mẫu ruộng, cho lập đền thờ tại quê nhà, giao cho người dân xã Đan Chế thờ tự và trông coi phần mộ.
Theo Gia phả dòng họ Nguyễn Phi, các thế hệ con cháu hậu duệ của Đệ Tam Đức tổ Nguyễn Phi Sài ở Hà Tĩnh đã có 19 đời nối nghiệp. Nối dõi cha ông, dòng họ Nguyễn Phi ở Hà Tĩnh, đời nào, sinh sống ở đâu cũng có nhiều người ưu tú, làm việc siêng năng, góp phần cống hiến sức mình bảo vệ, xây dựng đất nước.
Trong thế kỷ XVII, cả dòng họ có 7 người được triều đình nhà Lê phong tặng quận công.
Trong hai cuộc kháng chiến bảo vệ đất nước (1945 - 1975), con cháu dòng tộc họ Nguyễn Phi đã tiếp bước cha ông lên đường tham gia chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, dòng họ có 16 người con anh dũng hi sinh, được công nhận liệt sỹ; có 2 mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng; hàng trăm thương binh, bệnh binh…
Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt.
Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Tập thơ “Phía quê nhà” của tác giả Bùi Minh Huệ (nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Hà Tĩnh) gồm 53 bài thơ khá dày dặn. Trang thơ nào cũng hiển hiện một hồn thơ mẫn cảm, tinh tế với mọi sự, mọi người.
Chương trình nghệ thuật “Vang mãi bản hùng ca” như một lời tri ân sâu sắc gửi đến các thế hệ chiến sỹ CAND, là bản giao hưởng hào sảng kết nối quá khứ - hiện tại - tương lai thông qua nghệ thuật.
Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Cùng với các địa phương trong cả nước, các tầng lớp nhân dân Hà Tĩnh cùng đồng loạt tham gia Lễ chào cờ, hát Quốc ca vào lúc 6h, hưởng ứng sự kiện đi bộ “Cùng Việt Nam tiến bước” từ 6h30-7h30 ngày 16/8.
Trong nhịp sống hiện đại, giữa trung tâm đô thị Hà Tĩnh vẫn có những quán cà phê rất đặc biệt. Nơi đây có không gian hoài niệm chứa đựng những giá trị văn hóa và kiến trúc xưa cũ.
Hợp tác giữa Sở VH-TT&DL Hà Tĩnh và Ngân hàng Phát triển châu Á sẽ tạo điều kiện để trao đổi, giới thiệu tiềm năng, học tập kinh nghiệm phát triển du lịch bền vững.
Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Tối 17-8, tại Quảng trường Sân vận động Quốc gia Mỹ Đình (Hà Nội), hơn 500 ca sĩ, nghệ sĩ và diễn viên múa sẽ cùng hội tụ trong chương trình nghệ thuật đặc biệt "Tự hào là người Việt Nam".
Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
"Tổ quốc trong tim" không chỉ là một thông điệp nghệ thuật, mà còn là tâm thế của mỗi người Việt Nam. Đó là khi ta hát Quốc ca bằng tất cả niềm tự hào, là khi ta mang theo tinh thần phụng sự đất nước.
Đây là dịp để địa phương, dòng họ và Nhân dân phường Hà Huy Tập (Hà Tĩnh) bày tỏ tấm lòng tri ân sâu sắc đối với những bậc tiền nhân đã góp phần viết nên trang sử vàng của dân tộc.
Khiêu vũ là bộ môn nghệ thuật ít được người dân lựa chọn. Thế nhưng, có một đôi vợ chồng U70 tại Hà Tĩnh đã vượt ngại "ẻo lả" biểu diễn giữa không gian công cộng.
Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.
Từ 6h-7h30 ngày 16/8/2025, tại Hà Tĩnh và 33 tỉnh, thành, người dân sẽ đồng loạt khoác lên mình áo đỏ sao vàng, hát Quốc ca cùng tiến bước vì một Việt Nam đoàn kết, mạnh mẽ và bền vững.
Bên cạnh những ngôi sao đình đám toàn cầu như DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI hay DPR IAN, SOOBIN và Hoà Minzy – những nghệ sĩ nổi tiếng bậc nhất Vpop cũng sẽ góp mặt tại sân khấu siêu nhạc hội đẳng cấp quốc tế ngày 23/8. Sự xuất hiện của 2 nghệ sĩ hàng đầu trong nước cùng dàn sao khắp 5 châu sẽ tạo nên những màn trình diễn bùng nổ, đẳng cấp hướng tới chào mừng 80 năm Quốc khánh.
Hoạt động khảo sát do Trung tâm Văn hóa, Điện ảnh và Xúc tiến du lịch Hà Tĩnh vừa tổ chức nhằm đánh giá tiềm năng, hoàn thiện sản phẩm du lịch và kết nối doanh nghiệp lữ hành.
