Loạt hệ thống phòng không S-300 của Nga thời gian gần đây đã chứng minh hiệu quả khi giúp đẩy lùi nhiều cuộc tấn công vào các căn cứ quân sự của Nga tại Syria, trong đó có cả cuộc tấn công dồn dập bằng máy bay không người lái – điều mà không phải hệ thống phòng không nào cũng đủ năng lực xử lý.
 |
Tổ hợp tên lửa S-300. Ảnh: RT. |
Trung đoàn phòng không gần thành phố Voronezh, cách thủ đô Moscow 500km về phía nam, hiện tại đã được trang bị phiên bản nâng cấp mới của hệ thống phòng không S-300 huyền thoại, có tên gọi S-300MP2 Favorit (hay SA-20b Gargoyle theo cách gọi của NATO).
Hệ thống nâng cấp S-300 đã giúp tăng cường năng lực cho mạng lưới phòng không ở vùng cấm xâm nhập – đây là vùng không có máy bay nào của đối thủ tiềm năng của Nga có thể bay một cách an toàn.
Trung đoàn phòng không Voronezh là một trong những lực lượng đóng vai trò thiết yếu nhất đối với an ninh quốc gia Nga vì họ phụ trách an ninh khu vực phía nam của Moscow, cũng nhiều căn cứ quân sự địa phương và một nhà máy hạt nhân. Do vậy lực lượng này cần phải được trang bị một trong những loại vũ khí hiệu quả nhất.
Vũ khí “hạ gục nhanh tiêu diệt gọn”
S-300MP2 mặc dù kém xa so với hệ thống phòng thủ S-400 hiện đại, nhưng vẫn là bản nâng cấp khá vượt trội so với hệ thống tiền nhiệm MP1. Tầm bắn hiệu quả để hạ gục các mục tiêu phi đạn đạo của S-300MP2 đã tăng gấp đôi, lên đến 200km và vũ khí này có thể hạ tên lửa đạn đạo hoạt động trong phạm vi 40km.
Tốc độ cũng là điểm đáng lưu ý trong quá trình tác chiến. Chỉ huy trung đoàn phòng không Evgeny Dunaev nhấn mạnh rằng, S-300MP2 không chỉ giỏi phát hiện, theo dõi và hạ gục kẻ thù từ xa mà còn có tính cơ động cao.
“S-300MP2 rất dễ điều khiển, cho phép chúng tôi thay đổi địa điểm triển khai nhanh chóng. Thời gian triển khai cho đến khi chúng sẵn sàng khai hỏa không quá 5 phút. Các hệ thống phòng không này có thể hoạt động trên mọi địa hình, trong mọi thời tiết và bất cứ thời điểm nào trong ngày”, ông Dunaev giải thích.
S-300 hiện đại không chỉ là vũ khí mạnh mà còn là vũ khí tấn công nhanh. Nó chỉ mất từ 60 đến 80 giây để bắn hạ máy bay hoặc tên lửa của đối phương ở khoảng cách tối đa, một khi phát hiện được mục tiêu. Tên lửa phóng từ hệ thống phòng không này có thể bay với tốc độ 2.100m/giây và bao quát phạm vi rộng lớn 200 km trong khoảng 1,5 phút.
Nhờ những đặc tính như vậy, các hệ thống phòng không S-300 đã phát huy hiệu quả cao ở chiến trường Syria, ngay cả khi phải đối phó với những cuộc tấn công tinh vi và phức tạp. Chúng giúp bảo vệ căn cứ không quân Hmeymim – nơi nhiều lần phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái do phiến quân địa phương và những kẻ khủng bố thực hiện.
Tác chiến hoàn toàn tự động
Dù đã được nâng cấp về tính năng chiến đấu, thuật toán theo dõi và phần mềm nhưng các cơ chế tinh vi của S-300MP2 vẫn dễ điều khiển hơn so với MP1. Nếu như trước kia, phần lớn các thao tác được thực hiện thủ công thì giờ đây chúng được vận hành bằng cơ chế tự động.
Đơn vị vận hành S-300 phát hiện mục tiêu trên radar hoặc tiếp nhận tọa độ mục tiêu từ trung tâm chỉ huy, tiếp đến là theo dõi mục tiêu vi phạm không phận, cuối cùng gắn tên lửa và nhắm bắn. Sự can thiệp của con người chỉ xảy ra khi các binh sỹ cần phải đưa ra quyết định cuối cùng, chẳng hạn như có nên bắn mục tiêu đã chọn hay không. Phần còn lại hệ thống S-300 mới sẽ tự xử lý.
Binh sỹ điều khiển S-300MP2 sau đó sẽ phân tích dữ liệu để kết luận liệu mục tiêu có bị bắn hạ thành công hay không. Điều đó có thể được xác định bằng những mảnh vỡ xuất hiện trên màn hình radar. Ngày nay, có khoảng 14 quốc gia sở hữu các biến thể khác nhau của S-300, phần lớn là ở khu vực Đông Âu, trong đó có Slovakia./.
