Phát hiện hố đen “vô hình” ở gần dải Ngân Hà

Các nhà khoa học phát hiện hố đen trong hệ nhị phân VFTS 243 cách Trái Đất 160.000 năm ánh sáng quay quanh một ngôi sao khổng lồ lớn gấp 25 lần Mặt Trời.

Phát hiện hố đen “vô hình” ở gần dải Ngân Hà

Mô phỏng hệ sao nhị phân VFTS 243 gồm hố đen khối lượng sao và ngôi sao xanh khổng lồ. Ảnh: ESO

Một nhóm chuyên gia quốc tế phát hiện hố đen khối lượng sao im lìm trong Đám mây Magellan Lớn, thiên hà ở cạnh dải Ngân Hà. Nhóm nghiên cứu đứng đầu là Tomer Shenar, nghiên cứu sinh ở Đại học Amsterdam, Hà Lan, nhận thấy ngôi sao dẫn tới sự ra đời của hố đen biến mất mà không có bất kỳ dấu hiệu nào của vụ nổ mạnh. Các chuyên gia cho biết đây là hố đen khối lượng sao im lìm đầu tiên được phát hiện bên ngoài dải Ngân Hà. Họ công bố kết quả nghiên cứu hôm 18/7 trên tạp chí Nature Astronomy.

Hố đen khối lượng sao hình thành khi những ngôi sao khổng lồ tiến tới cuối vòng đời và sụp đổ dưới trọng lực của chính chúng. Trong hệ nhị phân bao gồm hai ngôi sao quay tròn quanh nhau, quá trình này tạo ra một hố đen và ngôi sao đồng hành. Hố đen “im lìm” nếu không phát ra lượng bức xạ tia X cao như thông thường.

Phát hiện trên là kết quả từ 6 năm quan sát qua Kính viễn vọng rất lớn (VLT) của Đài quan sát miền nam châu Âu (ESO). Hố đen mới có khối lượng ít nhất lớn gấp 9 lần Mặt Trời và nằm trong hệ nhị phân VFTS 243 cùng với ngôi sao xanh nóng nặng gấp 25 lần Mặt Trời. Hố đen im lìm đặc biệt khó phát hiện do chúng không tương tác nhiều với môi trường xung quanh.

Để tìm ra VFTS 243, nhóm nghiên cứu kiểm tra gần 1.000 ngôi sao lớn trong khu vực tinh vân Tarantula Nebula thuộc Đám mây Magellan Lớn, tìm kiếm các ngôi sao có thể có hố đen đồng hành. Phát hiện cho phép Shenar và cộng sự hiểu hơn về quá trình kèm theo sự hình thành của hố đen. Giới thiên văn học cho rằng hố đen khối lượng sao hình thành khi lõi của một ngôi sao lớn sụp đổ, nhưng không rõ liệu sự kiện có đi kèm vụ nổ siêu tân tinh cực mạnh hay không. Ngôi sao tạo nên hố đen ở VFTS 243 dường như sụp đổ hoàn toàn mà không có dấu hiệu của vụ nổ trước đó.

Hố đen trong hệ VFTS 243 được phát hiện nhờ thiết bị Fiber Large Array Multi Element Spectrograph (FLAMES) trên kính VLT của ESO. FLAMES giúp các nhà thiên văn học quan sát hơn 100 vật thể mỗi lần, tiết kiệm đáng kể thời gian so với nghiên cứu từng vật thể. Nhóm nghiên cứu hy vọng công trình của họ sẽ mở đường cho việc phát hiện thêm nhiều hố đen khối lượng sao khác quay quanh ngôi sao lớn. Hàng nghìn hố đen như vậy được cho là tồn tại trong dải Ngân Hà và Đám mây Magellan.

Theo An Khang/VNE

Đọc thêm

Bắt đầu nguyệt thực ở Việt Nam

Bắt đầu nguyệt thực ở Việt Nam

Nguyệt thực ở Việt Nam bắt đầu từ 22h28 tối 7-9 và kéo dài tới 3h55 sáng 8-9, trong đó nguyệt thực toàn phần (trăng máu) bắt đầu từ 0h30 - 1h52 ngày 8-9.
Mỹ thử nghiệm máy bay 'Ngày tận thế' mới

Mỹ thử nghiệm máy bay 'Ngày tận thế' mới

Tập đoàn Sierra Nevada đang thử nghiệm thế hệ máy bay "Ngày tận thế" mới hiện đại và an toàn hơn, có thể giúp Mỹ duy trì chỉ huy và điều khiển hạt nhân từ trên không.
Nhật Bản thử nghiệm thuốc giảm đau không gây nghiện

Nhật Bản thử nghiệm thuốc giảm đau không gây nghiện

Theo tờ Asahi Shimbun, các nhà khoa học thuộc Đại học Kyoto vừa công bố phát triển thành công một loại thuốc giảm đau mới có thể thay thế fentanyl và các thuốc giảm đau dạng opioid truyền thống, với ưu điểm an toàn hơn và không gây nghiện.
Những người thông minh hơn AI

Những người thông minh hơn AI

Google DeepMind và OpenAI đã giành huy chương vàng tại Olympic toán học, nhưng những thiếu niên người Mỹ trong đội tuyển vẫn đạt điểm cao hơn hai cỗ máy này.
Vinmec hợp tác cùng VinUni xây dựng thế hệ bác sĩ trẻ đạt chuẩn quốc tế

Vinmec hợp tác cùng VinUni xây dựng thế hệ bác sĩ trẻ đạt chuẩn quốc tế

Việc Vinmec và VinUni đóng góp tới 15 báo cáo tại Hội nghị Khoa học Quốc tế APAS & VAAS 2025, trong đó 6 báo cáo đến từ các bác sĩ nội trú VinUni, không chỉ khẳng định năng lực chuyên môn và công nghệ dẫn đầu của hệ thống mà còn cho thấy tầm nhìn dài hạn của 2 đơn vị thuộc hệ sinh thái Vingroup trong chiến lược đào tạo nguồn nhân lực y tế tinh hoa mang tầm vóc quốc tế.
Vì sao AI thất bại khi dự đoán sóng thần

Vì sao AI thất bại khi dự đoán sóng thần

AI có thể giúp cải thiện việc cảnh báo sớm sóng thần, nhưng giới hạn về dữ liệu thực tế đang cản trở khả năng dự đoán chính xác và kịp thời các thảm họa ven biển.
ChatGPT 5 đã rất gần

ChatGPT 5 đã rất gần

Các nguồn tin nội bộ cho biết dự kiến mô hình GPT-5 sẽ xuất hiện trong tháng 8. Mô hình sẽ được công khai phát hành trên Azure, Hugging Face và các nhà cung cấp đám mây lớn khác.
Nhiều trẻ em coi AI là bạn

Nhiều trẻ em coi AI là bạn

Khảo sát cho thấy nhiều thanh thiếu niên làm thân với chatbot AI, gây nên loạt vấn đề về kỹ năng tương tác, giao tiếp cộng đồng.
Đột phá trong công nghệ biến CO₂ thành đường ăn

Đột phá trong công nghệ biến CO₂ thành đường ăn

Một nhóm nghiên cứu tại Viện Công nghệ Sinh học Công nghiệp Thiên Tân, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS), vừa phát triển thành công phương pháp chuyển đổi methanol – một loại rượu đơn giản – thành đường trắng (sucrose), tạo tiền đề biến khí CO₂ thu giữ được thành thực phẩm.