Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

(Baohatinh.vn) - Truyện Kiều - áng thơ bất hủ của dân tộc, với nhiều giá trị về nghệ thuật và tư tưởng đã ngày càng tỏa sáng. Dẫu đã hàng trăm năm trôi qua nhưng những câu Kiều vẫn còn ấm trong đời sống Nhân dân.

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Hình tượng Nguyễn Du được tái hiện trong phim “Đại thi hào Nguyễn Du” vừa tiến hành quay một số cảnh ở Hà Tĩnh.

Thời gian càng lùi xa, vẻ đẹp của Truyện Kiều càng hiện lên rực rỡ. Đất nước văn hiến đã sinh ra Nguyễn Du và Truyện Kiều, Truyện Kiều đã làm cho đất nước ta càng thêm văn hiến. Thông qua ngòi bút của mình, Nguyễn Du đã vẽ lại bức tranh của xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Đọc Truyện Kiều, người ta có thể hình dung rất rõ từng mảnh đời, từng số phận và vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời.

Những câu thơ lục bát thấm đẫm hồn dân tộc là những gửi gắm của thi nhân về một khát vọng sống, về tình yêu lứa đôi, về lý lưởng của cuộc sống và của hạnh phúc thông qua nhiều nhân vật mà điển hình là cuộc đời chìm nổi của nàng Kiều. Chính vì thế, trong rất nhiều hoàn cảnh của cuộc sống, người ta có thể thấy sự hiện diện của những cảnh huống trong Truyện Kiều, người ta có thể mượn Truyện Kiều để bày tỏ, để hóa giải, để gửi gắm…

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Cô trò Trường THPT Nguyễn Đình Liễn tìm hiểu các giá trị của Truyện Kiều trong giờ ngoại khóa.

Có thể thấy, Truyện Kiều rất gần gũi với ca dao nên từ bao đời nay, Kiều đã đi vào lời ru của bà, của mẹ. “Sen xa hồ, sen khô hồ cạn/ Liễu xa đào, liễu ngả đào nghiêng/ Anh xa em như bến xa thuyền/ Như Thúy Kiều xa Kim Trọng, biết mấy niên cho tái hồi”; “Long lanh đáy nước in trời/ Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng”; “Thanh minh trong tiết tháng ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh/ Gần xa nô nức yến anh/ Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân”…

Trong những năm tháng chiến tranh, Truyện Kiều còn được các chiến sỹ lực lượng vũ trang mang vào chiến trận. Những câu Kiều đã có tác động không nhỏ đối với quân và dân Việt Nam. Chính Bác Hồ, trong những năm tháng ở Chiến khu Việt Bắc đã cùng cán bộ, chiến sỹ của mình lấy việc đọc Kiều để xua tan gian khổ, khó khăn trên những bước quân hành.

Như Chế Lan Viên đã viết: “Gặp Nguyễn nơi đây trên đất Quảng Bình/ Đất hỏa tuyến những chàng trai lớp bảy/ Lại ngâm Kiều sau một cuộc giao tranh/... Đêm thắng giặc Bảo Ninh, mẹ Suốt ngâm Kiều/ Mẹ dám đâu quên cái thuở khổ nghèo/... Câu thơ Nguyễn cũng góp phần đánh Mỹ/ Một mái chèo trong lửa đạn xông pha” (Gửi Kiều cho em năm đánh Mỹ).

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Du khách tham quan các hiện vật về cuộc đời Đại thi hào Nguyễn Du được trưng bày tại Khi lưu niệm Nguyễn Du (Tiên Điền - Nghi Xuân - Hà Tĩnh)

Trong quá trình tồn tại cùng đời sống người dân Việt Nam hàng trăm năm qua, có thể thấy, sức ảnh hưởng lớn của Truyện Kiều đối với đời sống văn học nghệ thuật vô cùng lớn. Rất nhiều nhà văn, nhà thơ đã lấy cảm hứng từ Truyện Kiều, những nhân vật trong Truyện Kiều, từ chính cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du để sáng tác.

Có nhiều cách cảm nhận về Nguyễn Du, về Kiều, chính vì thế, có rất nhiều tác phẩm độc đáo. Trong đó, nhiều câu thơ đầy khắc cứa, khiến độc giả nhớ mãi: “Trải qua một cuộc bể dâu/ Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình/ Nổi chìm kiếp sống lênh đênh/ Tố Như ơi, lệ chảy quanh thân Kiều” (Tố Hữu); “Đêm nghe gà gáy bên sông/ Lời như sương mỏng bồng bềnh tương tư/ Dáng Kiều đâu đó hình như/ Lẫn trong tiếng pháo gầm gừ niềm tin/ Nguyễn Du hội ngộ trong tim/ Mặt trời bùng vỡ bóng đêm sáng ngời” (Lê Minh Quốc).

Cùng với việc lấy cảm hứng sáng tác từ Truyện Kiều hoặc lấy Truyện Kiều làm đề tài nghiên cứu cho sự nghiệp văn chương, nhiều tác giả còn sáng tác theo lối tập Kiều, lẩy Kiều. Bên cạnh đó, nhiều bộ phim, bức họa lấy đề tài từ Truyện Kiều cũng đã tạo được những dấu ấn nhất định trong đời sống văn hóa - văn nghệ.

Đặc biệt, trong văn nghệ dân gian cũng xuất hiện nhiều hình thức nghệ thuật liên quan đến Truyện Kiều như trò Kiều, chèo Kiều, cải lương về Kiều, tuồng Kiều… Điều đó chứng tỏ sức sống bền bỉ và sự lan tỏa những giá trị tư tưởng, nghệ thuật xuyên thời đại của Truyện Kiều trong đời sống.

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Bích họa vẽ tích Truyện Kiều ở tổ dân phố Phong Giang (thị trấn Tiên Điền, Nghi Xuân, Hà Tĩnh)

Ngày nay, cho dù cuộc sống có bộn bề, có tất bật đến đâu, cho dù có muôn vàn hình thức nghệ thuật và cả sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin với nhiều hình thức giải trí hấp dẫn thì kiệt tác Truyện Kiều và những hình thức nghệ thuật phái sinh từ Truyện Kiều vẫn được giới trẻ đón nhận và trân trọng.

Trong đời sống người dân Hà Tĩnh cũng vậy, dấu ấn của Nguyễn Du và Truyện Kiều vẫn rất đậm nét. Rất nhiều con đường, nhiều trường học trong tỉnh mang tên Đại thi hào Nguyễn Du với tất cả niềm tự hào thành kính. Nhiều câu lạc bộ trò Kiều do các nghệ nhân dân gian đảm nhận đã làm sống dậy hình thức sinh hoạt dân gian này trong đời sống hiện đại. Trong các trường học, nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều được tổ chức đã thu hút sự tham gia rộng rãi của các em học sinh…

Hướng tới kỷ niệm 255 năm ngày sinh, tưởng niệm 200 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du, mỗi người con Hà Tĩnh đang thắp sáng thêm niềm tự hào về ông để những trang Kiều vấn ấm mãi giữa cuộc sống hiện đại…

(Giáo viên Trường Tiểu học Nguyễn Du, TP Hà Tĩnh)

Chủ đề Sáng tác Văn học Nghệ thuật

Đọc thêm

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Podcast tản văn: Hương thị mùa thu

Mùa thu đến mang theo mùi hương của một loài quả rất đặc trưng của mùa, đó là quả thị. Hương thị cũng gắn liền với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ.
24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

Gợi ý một số hoạt động phải xem trong ngày 2/9 và một số điểm tham quan, ăn uống, vui chơi đậm chất Hà Nội cho du khách đến từ miền Trung và miền Nam.
ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. 
Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.