Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

(Baohatinh.vn) - Truyện Kiều - áng thơ bất hủ của dân tộc, với nhiều giá trị về nghệ thuật và tư tưởng đã ngày càng tỏa sáng. Dẫu đã hàng trăm năm trôi qua nhưng những câu Kiều vẫn còn ấm trong đời sống Nhân dân.

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Hình tượng Nguyễn Du được tái hiện trong phim “Đại thi hào Nguyễn Du” vừa tiến hành quay một số cảnh ở Hà Tĩnh.

Thời gian càng lùi xa, vẻ đẹp của Truyện Kiều càng hiện lên rực rỡ. Đất nước văn hiến đã sinh ra Nguyễn Du và Truyện Kiều, Truyện Kiều đã làm cho đất nước ta càng thêm văn hiến. Thông qua ngòi bút của mình, Nguyễn Du đã vẽ lại bức tranh của xã hội phong kiến lúc bấy giờ. Đọc Truyện Kiều, người ta có thể hình dung rất rõ từng mảnh đời, từng số phận và vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời.

Những câu thơ lục bát thấm đẫm hồn dân tộc là những gửi gắm của thi nhân về một khát vọng sống, về tình yêu lứa đôi, về lý lưởng của cuộc sống và của hạnh phúc thông qua nhiều nhân vật mà điển hình là cuộc đời chìm nổi của nàng Kiều. Chính vì thế, trong rất nhiều hoàn cảnh của cuộc sống, người ta có thể thấy sự hiện diện của những cảnh huống trong Truyện Kiều, người ta có thể mượn Truyện Kiều để bày tỏ, để hóa giải, để gửi gắm…

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Cô trò Trường THPT Nguyễn Đình Liễn tìm hiểu các giá trị của Truyện Kiều trong giờ ngoại khóa.

Có thể thấy, Truyện Kiều rất gần gũi với ca dao nên từ bao đời nay, Kiều đã đi vào lời ru của bà, của mẹ. “Sen xa hồ, sen khô hồ cạn/ Liễu xa đào, liễu ngả đào nghiêng/ Anh xa em như bến xa thuyền/ Như Thúy Kiều xa Kim Trọng, biết mấy niên cho tái hồi”; “Long lanh đáy nước in trời/ Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng”; “Thanh minh trong tiết tháng ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh/ Gần xa nô nức yến anh/ Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân”…

Trong những năm tháng chiến tranh, Truyện Kiều còn được các chiến sỹ lực lượng vũ trang mang vào chiến trận. Những câu Kiều đã có tác động không nhỏ đối với quân và dân Việt Nam. Chính Bác Hồ, trong những năm tháng ở Chiến khu Việt Bắc đã cùng cán bộ, chiến sỹ của mình lấy việc đọc Kiều để xua tan gian khổ, khó khăn trên những bước quân hành.

Như Chế Lan Viên đã viết: “Gặp Nguyễn nơi đây trên đất Quảng Bình/ Đất hỏa tuyến những chàng trai lớp bảy/ Lại ngâm Kiều sau một cuộc giao tranh/... Đêm thắng giặc Bảo Ninh, mẹ Suốt ngâm Kiều/ Mẹ dám đâu quên cái thuở khổ nghèo/... Câu thơ Nguyễn cũng góp phần đánh Mỹ/ Một mái chèo trong lửa đạn xông pha” (Gửi Kiều cho em năm đánh Mỹ).

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Du khách tham quan các hiện vật về cuộc đời Đại thi hào Nguyễn Du được trưng bày tại Khi lưu niệm Nguyễn Du (Tiên Điền - Nghi Xuân - Hà Tĩnh)

Trong quá trình tồn tại cùng đời sống người dân Việt Nam hàng trăm năm qua, có thể thấy, sức ảnh hưởng lớn của Truyện Kiều đối với đời sống văn học nghệ thuật vô cùng lớn. Rất nhiều nhà văn, nhà thơ đã lấy cảm hứng từ Truyện Kiều, những nhân vật trong Truyện Kiều, từ chính cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du để sáng tác.

Có nhiều cách cảm nhận về Nguyễn Du, về Kiều, chính vì thế, có rất nhiều tác phẩm độc đáo. Trong đó, nhiều câu thơ đầy khắc cứa, khiến độc giả nhớ mãi: “Trải qua một cuộc bể dâu/ Câu thơ còn đọng nỗi đau nhân tình/ Nổi chìm kiếp sống lênh đênh/ Tố Như ơi, lệ chảy quanh thân Kiều” (Tố Hữu); “Đêm nghe gà gáy bên sông/ Lời như sương mỏng bồng bềnh tương tư/ Dáng Kiều đâu đó hình như/ Lẫn trong tiếng pháo gầm gừ niềm tin/ Nguyễn Du hội ngộ trong tim/ Mặt trời bùng vỡ bóng đêm sáng ngời” (Lê Minh Quốc).

Cùng với việc lấy cảm hứng sáng tác từ Truyện Kiều hoặc lấy Truyện Kiều làm đề tài nghiên cứu cho sự nghiệp văn chương, nhiều tác giả còn sáng tác theo lối tập Kiều, lẩy Kiều. Bên cạnh đó, nhiều bộ phim, bức họa lấy đề tài từ Truyện Kiều cũng đã tạo được những dấu ấn nhất định trong đời sống văn hóa - văn nghệ.

Đặc biệt, trong văn nghệ dân gian cũng xuất hiện nhiều hình thức nghệ thuật liên quan đến Truyện Kiều như trò Kiều, chèo Kiều, cải lương về Kiều, tuồng Kiều… Điều đó chứng tỏ sức sống bền bỉ và sự lan tỏa những giá trị tư tưởng, nghệ thuật xuyên thời đại của Truyện Kiều trong đời sống.

Trăm năm vẫn ấm trang Kiều

Bích họa vẽ tích Truyện Kiều ở tổ dân phố Phong Giang (thị trấn Tiên Điền, Nghi Xuân, Hà Tĩnh)

Ngày nay, cho dù cuộc sống có bộn bề, có tất bật đến đâu, cho dù có muôn vàn hình thức nghệ thuật và cả sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin với nhiều hình thức giải trí hấp dẫn thì kiệt tác Truyện Kiều và những hình thức nghệ thuật phái sinh từ Truyện Kiều vẫn được giới trẻ đón nhận và trân trọng.

Trong đời sống người dân Hà Tĩnh cũng vậy, dấu ấn của Nguyễn Du và Truyện Kiều vẫn rất đậm nét. Rất nhiều con đường, nhiều trường học trong tỉnh mang tên Đại thi hào Nguyễn Du với tất cả niềm tự hào thành kính. Nhiều câu lạc bộ trò Kiều do các nghệ nhân dân gian đảm nhận đã làm sống dậy hình thức sinh hoạt dân gian này trong đời sống hiện đại. Trong các trường học, nhiều cuộc thi tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều được tổ chức đã thu hút sự tham gia rộng rãi của các em học sinh…

Hướng tới kỷ niệm 255 năm ngày sinh, tưởng niệm 200 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du, mỗi người con Hà Tĩnh đang thắp sáng thêm niềm tự hào về ông để những trang Kiều vấn ấm mãi giữa cuộc sống hiện đại…

(Giáo viên Trường Tiểu học Nguyễn Du, TP Hà Tĩnh)

Chủ đề Sáng tác Văn học Nghệ thuật

Đọc thêm

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Doanh thu hạn chế của các phim hoạt hình Việt ra rạp dịp hè không hoàn toàn phản ánh chất lượng phim. Chuyên gia đánh giá "Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu", "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" và "Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới" hấp dẫn không kém hoạt hình nước ngoài, nhưng khâu quảng bá phát hành còn yếu.
Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.