Hài hòa yếu tố truyền thống và hiện đại trong gia đình Việt

Gia đình Việt Nam truyền thống. Ảnh minh họa

Trong bất cứ thiết chế xã hội nào, gia đình luôn là một tế bào của xã hội. Đó chính là môi trường đầu tiên, quan trọng nhất để mỗi cá nhân được trang bị những kiến thức cơ bản nhất trước khi hòa nhập vào xã hội rộng lớn và phức tạp. Chính vì vậy, xã hội càng phát triển thì những giá trị, chuẩn mực, đạo đức trong gia đình cần được phân định và chọn lựa một cách thông minh. Đời sống hiện đại đã tạo nên nhiều điều kiện thuận lợi hơn cho mỗi cá nhân trong việc chọn lựa, xây dựng những chuẩn mực đạo đức. Hình thức gia đình truyền thống “tứ đại” hay “tam đại đồng đường” của Việt Nam từ xưa đến nay đã giúp thế hệ sau được kế thừa các giá trị truyền thống của thế hệ trước một cách thuận lợi. Mặt khác, những gia đình truyền thống biết cách tiếp cận hài hòa những giá trị hiện đại thì thế hệ trẻ còn có thể tự mình xây dựng các giá trị mới dựa trên nền tảng cũ. Sự kết hợp hài hòa 2 yếu tố này sẽ hướng tới kiểu gia đình văn minh, trong đó cuộc sống của con người ngày càng bình đẳng, tự do mà những giá trị của nhân, lễ, nghĩa lại không hề mất đi.

Từ xưa đến nay, nền tảng căn bản của mỗi gia đình Việt là tình thương yêu và ý thức trách nhiệm của mỗi thành viên với nhau. Ông bà, cha mẹ có trách nhiệm chăm sóc, dạy dỗ con cháu và ngược lại con cháu có trách nhiệm hiếu đễ với các bậc sinh thành. “Hiếu đễ” được coi là cái gốc của đạo lý trong gia đình Việt Nam. Truyền thống đó được truyền từ đời này sang đời khác và trong bất cứ hình thái xã hội nào cũng tỏa sáng những giá trị nhân văn cao cả. Thông thường, kẻ nào bất hiếu với cha mẹ, tàn nhẫn với người thân cũng sẽ bị xã hội ruồng rẫy dẫu sự nghiệp cá nhân có phát đạt đến nhường nào. Ngược lại, dư luận xã hội sẽ sẵn sàng bao dung đối với những sai lầm nào đó của cá nhân nếu con người ấy được biết đến như một đứa con hiếu nghĩa hay bậc cha mẹ nhân ái, hy sinh. Chính vì thế, xã hội càng hiện đại bao nhiêu càng cần kế thừa những chuẩn mực của truyền thống dân tộc. Dẫu cho gia đình hiện đại không còn kiểu “tam đại đồng đường” thì cũng cần giữ mỗi quan hệ gần gũi để tình yêu thương giữa các thế hệ không bị cách ngăn, xóa nhòa.

Hạnh phúc. Ảnh: internet

Trong xã hội hiện đại, người ta đề cập rất nhiều đến quyền bình đẳng giới và quyền trẻ em. Mỗi gia đình Việt cũng cần phải biết tiếp cận vấn đề này một cách đúng mực. Sẽ là lạc hậu nếu cho rằng, trong gia đình, vợ phải phục tùng chồng, phải là người hy sinh vì chồng hoặc coi trọng con trai hơn con gái hay con cái là do cha mẹ sinh ra, việc đối xử với con cái như thế nào là quyền của cha mẹ. Ngược lại, gia đình cũng sẽ thiếu tính bền vững nếu ở đó, cái tôi cá nhân được đề cao quá mức. Khi ấy tình trạng: “Nhà kia lỗi đạo con khinh bố/ Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng” cũng sẽ không phải là trường hợp hiếm hoi. Gần đây, có một thực trạng đáng lo ngại trong xã hội, đó chính là quan điểm về vị trí quan trọng nhất trong gia đình bị thay đổi. Trong một số gia đình, trẻ con được coi trọng quá mức, hơn cả người già khiến mối quan hệ gia đình cũng vì thế mà bị ảnh hưởng. Phân tích để thấy rõ vai trò của từng yếu tố truyền thống và hiện đại trong từng “tế bào của xã hội”, đồng thời khẳng định sự cần thiết phải hài hòa 2 yếu tố ấy để đảm bảo hạnh phúc gia đình trong thời kỳ mới.

Trước những nguy cơ đe dọa hạnh phúc của mỗi gia đình, Đảng và Nhà nước cũng đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm vận động toàn dân đẩy mạnh xây dựng gia đình văn hóa, làng xã văn hóa, xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Thông qua đó, những giá trị truyền thống tốt đẹp được bồi đắp và những giá trị hiện đại, văn minh được tiếp nhận một cách phù hợp… góp phần đẩy lùi những nguy cơ mà gia đình Việt đang gặp phải.