Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị (Ảnh: VGP/Nhật Bắc)
| Sáng 2/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chủ trì hội nghị trực tuyến Diễn đàn kinh tế tập thể năm 2024 với chủ đề “Hoàn thiện chính sách hỗ trợ của Nhà nước theo Nghị quyết số 20-/NQ/TW ngày 16/6/2022 - Động lực thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) trong giai đoạn mới”. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Châu điều hành điểm cầu Hà Tĩnh. |
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Châu điều hành điểm cầu Hà Tĩnh.
Chính sách nâng cao hiệu quả hoạt động THT, HTX
Đến đầu năm 2024, cả nước có 29.378 HTX, 125 liên hiệp hợp tác xã (LH HTX) và 71.000 tổ hợp tác (THT). Nhìn chung các chỉ tiêu về hiệu quả hoạt động của HTX, liên hiệp HTX và tổ hợp tác tăng so với năm trước. Doanh thu bình quân của các HTX đạt 3.592 triệu đồng/HTX/năm; lãi bình quân là 366 triệu đồng/HTX/năm.
Đến tháng 6/2023, cả nước có 1.718 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số trong sản xuất kinh doanh, có trên 4.339 HTXNN đảm nhận bao tiêu nông sản, bằng 24,5% tổng số HTXNN.
Về các chính sách hỗ trợ, BCH Trung ương đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về KTTT (Nghị quyết số 13/NQTW ngày 18/03/2002). Thể chế hoá các quan điểm, đường lối phát triển KTTT, HTX của Đảng, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về HTX cũng dần được hoàn thiện. Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020, trong đó tập trung vào các chính sách: Bồi dưỡng nguồn nhân lực; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới; thành lập mới, tổ chức lại hoạt động của HTX và nhóm các chính sách đối với HTX nông, lâm, ngư, diêm nghiệp.
Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025 tập trung vào các chính sách: Thành lập mới, củng cố tổ chức KTTT, HTX; nâng cao năng lực, nhận thức cho khu vực KTTT; xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu, tuyên truyền, hỗ trợ về KTTT; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng và chế biến sản phẩm. Bên cạnh đó còn có các chính sách hỗ trợ khác có liên quan đến KTTT, HTX như chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, chính sách bảo hiểm nông nghiệp...
Hầu hết các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX đã được triển khai trên phạm vi cả nước, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, tạo việc làm và thu nhập cho thành viên, người lao động, ổn định tình hình kinh tế - xã hội tại địa phương.
Tuy nhiên, các chính sách chủ yếu tập trung hỗ trợ, ưu đãi đối với HTX, liên hiệp HTX lĩnh vực nông nghiệp. Nhiều chính sách triển khai chưa thực sự đúng đối tượng, chưa phát huy hiệu quả theo đúng mục tiêu. Số lượng các HTX tiếp cận các chính sách của Nhà nước đặc biệt là chính sách về hỗ trợ tín dụng và chính sách giao đất, cho thuê đất rất ít, do sự hạn chế về nguồn kinh phí nên công tác triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ chưa như mong đợi. Công tác ban hành văn bản cơ chế, hướng dẫn còn chậm, tiêu chí và thủ tục hành chính phức tạp, chưa phù hợp với thực tiễn. Thực hiện chính sách còn phân tán, chồng chéo về nội dung, đối tượng thụ hưởng...
Từ những hạn chế, khó khăn từ thực tiễn, Nghị quyết số 20-NQ/TW đề ra 8 nhóm chính sách cụ thể nhằm tiếp tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển KTTT. Các chính sách này đã được cụ thể hóa tại Luật HTX vừa được Quốc hội thông qua (Luật số 17/2023/QH15 ngày 20/6/2023), có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/7/2024.
Việc sửa đổi, bổ sung Luật lần này rất toàn diện nhằm bảo đảm các nguyên tắc cơ bản, phát huy các giá trị tốt đẹp của mô hình HTX; loại bỏ các quy định gây trở ngại gia nhập thị trường; hoàn thiện các quy định về phát triển thành viên, với nhiều mô hình hợp tác, thu hút nhiều thành phần, đối tượng tham gia, huy động nguồn lực xã hội đóng góp cả về vốn, về công nghệ, tri thức.
Điểm cầu Hà Tĩnh.
| Đối với tỉnh Hà Tĩnh, thời gian qua, được sự quan tâm của các cấp, các ngành và từ các chính sách hỗ trợ của nhà nước, số lượng HTX trên địa bàn tỉnh hằng năm đều tăng, quy mô, lĩnh vực hoạt động được mở rộng. Tính đến 31/12/2023, toàn tỉnh có 2.597 THT, 1.025 HTX; doanh thu bình quân đạt 1.550 triệu đồng/năm; lãi bình quân đạt 281 triệu đồng/năm; có 3 liên hiệp HTX. Nhìn chung đa số HTX được củng cố, đổi mới mô hình tổ chức, hoạt động ngày càng phù hợp, hoạt động có hiệu quả, từng bước khẳng định vai trò, vị trí của mình và không ngừng nâng cao thu nhập cho các thành viên, hỗ trợ kinh tế hộ phát triển góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới, chương trình OCOP. Tuy vậy, công tác đổi mới và phát triển KTTT, HTX còn nhiều hạn chế: Tỷ lệ HTX hoạt động tốt, khá còn thấp; số lượng HTX phải giải thể, yếu kém còn cao; số lượng HTX tiếp cận chính sách hỗ trợ chưa nhiều. Các HTX có quy mô hoạt động còn nhỏ, thiếu phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả; sản xuất manh mún, liên doanh, liên kết lỏng lẻo; chưa có nhiều mô hình tốt... Tiếp tục thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển KTTT, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã tăng cường chỉ đạo, ban hành nhiều nghị quyết, chương trình, kế hoạch, cơ chế, chính sách về hỗ trợ, phát triển KTTT, HTX và nhiều chương trình, kế hoạch khác nhằm hỗ trợ, củng cố, phát triển KTTT trên địa bàn tỉnh. Tỉnh đã tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương, ngân sách địa phương, lồng ghép vào các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội khác để hỗ trợ KTTT, chủ yếu tập trung vào các chính sách như: Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; tiếp cận vốn ưu đãi và quỹ hỗ trợ phát triển HTX Trung ương; chính sách hỗ trợ về khoa học và công nghệ; chính sách hỗ trợ tiếp thị và mở rộng thị trường, xúc tiến thương mại; chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, kênh mương nội đồng; hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm,... |
Tại hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận, chia sẻ với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm, tập trung vào phân tích thực trạng phát triển của khu vực KTTT, HTX; hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm; phân tích các cơ hội, thách thức và nhu cầu hỗ trợ trong khu vực KTTT, HTX thời gian tới...
Hoàn thiện các chính sách phát triển KTTT trong giai đoạn mới
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Diễn đàn kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2024 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, khu vực KTTT là một trong bốn thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam. Những năm qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các cấp, ngành, địa phương luôn quan tâm và ban hành, triển khai nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách để phát triển KTTT, HTX.
Đến nay, khu vực KTTT cơ bản đã khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài. Các HTX đã cơ bản hoàn thành việc chuyển đổi sang mô hình kiểu mới. Số lượng HTX, liên hiệp HTX thành lập mới tăng đáng kể, phát triển đa dạng hơn về ngành nghề, quy mô và trình độ; hỗ trợ tốt hơn cho các thành viên, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động. Tính liên kết giữa các HTX với doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác bước đầu phát triển.
Tuy nhiên, theo Thủ tướng, khu vực KTTT của nước ta đến nay chưa phát triển như mục tiêu, yêu cầu. Tốc độ tăng trưởng, tỉ trọng đóng góp của khu vực KTTT vào GDP còn thấp. Một số thành viên tham gia hoạt động của HTX còn mang tính hình thức, chưa thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ. Hiệu quả hoạt động HTX chưa cao, mô hình tổ chức lỏng lẻo, chưa phù hợp; trình độ cán bộ quản lý còn hạn chế. Phần lớn HTX, tổ hợp tác có quy mô nhỏ, phạm vi hoạt động hẹp, năng lực cạnh tranh không cao. Các hoạt động liên doanh, liên kết giữa các HTX và giữa HTX với các tổ chức kinh tế khác chưa phổ biến...
Thủ tướng tham quan triển lãm ảnh trước khi dự Diễn đàn kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2024 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc.
Thủ tướng Chính phủ đề nghị KTTT, HTX phải nhận thức rõ, chủ động thoát khỏi những rào cản, vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên; chuyển biến mạnh mẽ cả về tư duy, nhận thức và hành động theo hướng ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ hiện đại, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ... Chú trọng nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tăng năng suất sử dụng lao động; tăng cường liên kết.
Đồng thời, thời gian tới cần tập trung cao để đạt được các mục tiêu mà Nghị quyết đảng đã xác định: Đến 2030 sẽ có 45.000 HTX với 8 triệu thành viên, đảm bảo trên 60% tổ chức KTTT đạt loại tốt, khá; đến 2045 có trên 90% tổ chức KTTT hoạt động có hiệu quả.
Thủ tướng nhấn mạnh, phát triển KTTT, HTX là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị. Thời gian tới cần quán triệt, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, nhất là quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết 20 để phát triển KTTT cả về số lượng và chất lượng. Có chính sách ưu tiên cho KTTT trong lĩnh vực nông nghiệp, gắn hoạt động sản xuất, kinh doanh với chuỗi giá trị sản phẩm, chuyển đổi số.
Phát triển KTTT là yêu cầu thực tiễn khách quan của sự phát triển, không thể không làm, không thể đứng ngoài cuộc; do đó phải đổi mới tư duy, nhận thức, có tầm nhìn chiến lược để tổ chức thực hiện. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, huy động mọi nguồn lực theo tinh thần đưa KTTT bắt kịp và vươn lên so với các thành phần kinh tế khác.
Phát triển KTTT, HTX trong giai đoạn mới là quá trình không ngừng nghỉ, đòi hỏi tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, tránh tư tưởng hình thức; làm phải có trọng tâm, trọng điểm, dễ làm trước, khó làm sau, làm từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp để mang lại hiệu quả thiết thực.
Đặc biệt, cần chuyển đổi mô hình KTTT, HTX một cách linh hoạt, phù hợp, tiết giảm chi phí; bám sát thực tiễn khách quan, nhân rộng mô hình hiệu quả và tổ chức rút kinh nghiệm ở những mô hình chưa hiệu quả.
Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành sớm xây dựng các văn bản hướng dẫn Luật HTX 2023 cũng như hoàn thiện các chính sách phát triển KTTT liên quan. Các tỉnh, thành phố tiếp tục duy trì các chính sách có hiệu quả hoặc đánh giá, thay thế các chính sách chưa hiệu quả.
.
