Lạc về tuổi thơ trước trò chơi gụ của "trẻ trâu" miền sơn cước Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Một buổi chiều mùa đông hanh hao trong chuyến công tác miền sơn cước Hà Tĩnh, chúng tôi như được trở về với tuổi thơ của mình khi xem trẻ em chơi gụ. Đây là một trong những trò chơi tự chế quen thuộc của thế hệ 7X, 8X ngày xưa; giờ gặp lại, ai nấy đều rưng rưng nhớ về năm tháng tuổi hoa niên của cuộc đời...

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Chơi gụ hay còn gọi là cù, quay là trò chơi dân gian được lưu truyền phổ biến ở nhiều vùng đất nước vào những thập kỷ 70, 80, 90 của thế kỷ trước. Ngày nay, trò chơi này vẫn được trẻ em một số vùng quê lưu giữ và giải trí cùng nhau sau giờ học, trong những buổi chăn trâu, cắt cỏ...

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Muốn có gụ chơi tất phải đẽo bằng tay. Tuỳ từng giai đoạn và từng vùng mà hình dáng con gụ được đẽo khác nhau nhưng nhìn chung có 3 phần: thân gụ, đinh quay và mấu để quấn dây. Mỗi khi tìm được khúc gỗ tốt, những đứa trẻ thôn quê sẽ mượn dao, búa của cha mẹ và với bàn tay khéo léo của mình sẽ bắt đầu "dọn cỗ" cho bữa tiệc trò chơi của mình.

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Nhìn những đứa trẻ tay thoăn thoắt đẽo gọt, đóng đinh tôi lại nhớ hình ảnh những anh chị trong xóm thời xa xưa. Cứ tầm giữa ngọ, một vài nhóm lại hẹn nhau ra một con ngõ chặt chặt, đẽo đẽo. Nhóm làm gụ, nhóm làm nộ cao su... rồi rủ nhau chơi xôn xao cả xóm nghèo...

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Bước vào cuộc chơi là những cú quăng dây. Quăng điệu nghệ và dứt khoát thì con gụ sẽ quay quay tít, đồng thời phát ra âm thanh vu vu như gió mà nếu nhìn gần thì nó như đang được đặt đứng tại chỗ trên mặt đất.

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Dưới bàn tay của người chơi điệu nghệ, con gụ sẽ ở trạng thái "ngủ lịm". Còn khi người chơi chơi dở thì những người còn lại sẽ nói: "Càng vố càng vu, chẻ tu càng tít" (nghĩa là càng nhiều vết lõm càng kêu to, không quay bằng đinh quay mà quay bằng đầu càng được nhiều vòng). Đây là sự tự an ủi hoặc an ủi người chơi khác khi con quay bị nhiều vết lõm do con quay khác đánh thậm chí đầu gụ bị nứt, sứt mẻ.

lac ve tuoi tho truoc tro choi gu cua tre trau mien son cuoc ha tinh

Khi ra tay không chuẩn xác, con gụ sẽ không đứng thẳng mà quay nghiêng rồi nhanh chóng dừng lại. Gụ là trò dễ chơi mà không tốn kém. Tiếc là nó không còn xuất hiện nhiều ở các làng quê Hà Tĩnh từ nhiều năm nay.

Đọc thêm

Podcast truyện ngắn: Phóng viên tập sự

Podcast truyện ngắn: Phóng viên tập sự

Linh – cô phóng viên trẻ đã lao mình vào dòng lũ để cứu lấy một sinh mạng bé nhỏ. Câu chuyện giản dị mà lay động, gửi đến niềm tin về những trái tim luôn biết sống vì mọi người.
Podcast tản văn: Ngọn lửa trong sương

Podcast tản văn: Ngọn lửa trong sương

“Ngọn lửa trong sương” là khúc hoài niệm đẹp – nơi ngọn lửa không chỉ soi sáng một mái nhà xưa, mà còn thắp lên hơi ấm yêu thương, tin cậy giữa mùa đông cuộc đời...
Trồng cái cây cũng theo kiểu “ăn nhanh”

Trồng cái cây cũng theo kiểu “ăn nhanh”

Thời buổi công nghiệp, ít thời gian, người ta đã chuộng ăn nhanh vì tiện lợi, chẳng cần quá trình, thấy ngay hiệu quả. Trồng một cái cây, bấy lâu nay, cũng bị chi phối tâm lý “ăn nhanh” ấy!
Du lịch Hà Tĩnh chuyển động trước mùa đông

Du lịch Hà Tĩnh chuyển động trước mùa đông

Trước đây, mùa đông được xem là thời điểm du lịch Hà Tĩnh trầm lắng. Thế nhưng, vượt qua khó khăn, nhiều cơ sở, doanh nghiệp đã chủ động tìm hướng đi mới, thích ứng và sáng tạo.
Podcast Tản văn: Lặng nghe tiếng gió trở mùa

Podcast Tản văn: Lặng nghe tiếng gió trở mùa

Giữa nhịp sống bộn bề, đôi khi chỉ một làn gió trở mùa cũng khiến lòng người chùng xuống, khơi dậy bao kỷ niệm xưa cũ, ấm áp mà cũng thật bâng khuâng, neo đậu trong tim mỗi người.
Podcast tản văn: Căn bếp tuổi thơ

Podcast tản văn: Căn bếp tuổi thơ

Với nhiều người, căn bếp không chỉ là nơi nấu nướng mà còn gắn bó với hình ảnh của gia đình. Để sau này, dù đi đâu về đâu, hình ảnh của căn bếp tuổi thơ vẫn luôn rõ nét trong ký ức.
Podcast truyện ngắn: Anh bầu, em bí

Podcast truyện ngắn: Anh bầu, em bí

Truyện ngắn “Anh bầu, em bí” bằng hình ảnh cây bầu và cây bí tác giả đã khéo léo truyền tải thông điệp về tình đoàn kết, sự khiêm tốn và lòng yêu thương trong cuộc sống.
Podcast truyện ngắn: Mùa hoa cải bên sông

Podcast truyện ngắn: Mùa hoa cải bên sông

Miền Bắc những ngày này, sắc vàng hoa cải đã trải dài trên bến sông, với mùi hương dịu nhẹ. Mùi hương ấy khiến cô giáo trẻ tên An nhớ đến lời hẹn ước của mùa hoa năm trước...
Podcast ghi chép: Hồn thu trong tôi

Podcast ghi chép: Hồn thu trong tôi

Cuối thu, bầu trời vẫn xanh trong, nắng đã dịu, để lại trong lòng người chút xao xuyến, bồi hồi. Và với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, mùa thu còn gắn liền ký ức hơn 40 năm đời lính...
Podcast tản văn: Gió lạnh cuối mùa

Podcast tản văn: Gió lạnh cuối mùa

Cơn gió lạnh cuối mùa không chỉ là dấu hiệu của thời tiết mà còn nhắc ta về quy luật cuộc sống. Khi đi qua những ngày gió rét ta sẽ càng hiểu giá trị của bữa cơm ấm nóng và một nơi để trở về..
Podcast tản văn: Chiếc nón mê của bà

Podcast tản văn: Chiếc nón mê của bà

Người ta nói, mỗi vật cũ trong nhà đều cất giữ một câu chuyện. Với tôi, câu chuyện ấy nằm trong chiếc nón mê của bà đã treo vách bếp bao mùa...
Độc đáo giao thoa ẩm thực 3 miền ở Hà Tĩnh

Độc đáo giao thoa ẩm thực 3 miền ở Hà Tĩnh

Hà Tĩnh "đi mô cũng nhớ về" không chỉ bởi tình đất, tình người mà còn bởi những điều giản dị, những món ăn dân dã, đậm đà hương vị, mang nét giao thoa tinh hoa ẩm thực các vùng miền.
Podcast tản văn: Nhớ thương chiếc cối giã trầu

Podcast tản văn: Nhớ thương chiếc cối giã trầu

Trong mỗi gia đình đều có một góc ký ức để thương, để nhớ. Với tác giả Đinh Hạ, chiếc cối giã trầu là kỷ vật gắn liền với người bà tảo tần những năm tháng bình yên nơi làng quê.
5 vụ trộm tranh rúng động thế giới

5 vụ trộm tranh rúng động thế giới

Vụ cướp 13 bức tranh giá nửa tỷ USD tại bảo tàng Isabella Steawart Gardner, Mỹ, 35 năm trước là một trong năm vụ trộm tranh lớn nhất mọi thời.